شناسایی متهم عود سرطان

زهرا خلجی- روزنامه‌نگار

 درمان‌های مدرن سرطان به‌ویژه سرطان‌های تهاجمی یکی از موضوعات اصلی در تحقیقات متخصصان سرطان‌شناسی است. درمان‌های سنتی مانند شیمی درمانی و پرتودرمانی اگرچه تا حد زیادی می‌توانند روند رو به رشد سرطان را کند و حتی قطع کنند اما عوارض ناخوشایند و گاه طولانی دارند. از این جهت تلاش شبانه‌روزی دانشمندان در سراسر دنیا همواره پیدا کردن راهی برای درمان بی‌خطرتر و بهتر برای این بیماری است. اخیرا نیز در این مسیر کشف‌های مهمی صورت گرفته که یکی از بهترین‌های آنها یافتن عامل اصلی عود سرطان و دیگری درمان مؤثر برای خلاصی از شر سلول‌های سرطانی مایع است.

   دشمنی به نام ecDNA
دانشمندان تکه‌هایی از DNA را شناسایی کرده‌اند که به‌گفته آنها، به گسترش سرطان کمک می‌کنند. به گزارش گاردین، این عوامل میکروسکوپی همچنین مسئول کمک به مقاومت تومورها در برابر داروهای ضد‌سرطان هستند. به‌گفته محققان، کشف این تکه‌های ماده ژنتیک معروف به DNA خارج کروموزومی یا ecDNA می‌تواند در درمان برخی از تهاجمی‌ترین تومورها، انقلابی ایجاد کند. پروفسور پل میشل از دانشگاه استنفورد کالیفرنیا، یکی از رهبران این تحقیق گفت: کشف اینکه چگونه این تکه‌های DNA در بدن ما رفتار می‌کنند، یک تحول بزرگ است. ما معتقدیم که آنها مسئول تعداد زیادی از پیشرفته‌ترین و جدی‌ترین سرطان‌هایی هستند که امروزه مردم را تحت‌تأثیر قرار می‌‌دهند. اگر بتوانیم جلوی فعالیت آنها را بگیریم، می‌توانیم از گسترش این سرطان‌ها هم جلوگیری کنیم.

   عود مجدد بیماری
این مواد ژنتیک فریبنده که از حلقه‌های کوچکی از DNA تشکیل شده‌‌اند، خارج از کروموزوم‌‌هایی که مخازن اصلی مواد ژنتیک سلول‌‌های بدن انسان هستند، زنده می‌‌مانند. وجود این واحدهای کوچک‌تر سال‌ها پیش آشکار شده، اما اهمیت آنها در سرطان تازه کشف شده است. در سال‌های اخیر، دانشمندان نشان داده‌اند که تومورها به این دلیل به‌وجود می‌آیند که ژن‌های طبیعی در یک سلول با یک اشتباه، باعث تقسیم غیرقابل کنترل سلول می‌شوند. با این حال، مقاومت به داروها یا درمان‌‌ها اغلب پس از مدتی ظاهر می‌شود و این امکان بازگشت سرطان را فراهم می‌کند. میشل گفت: اکنون کشف کرده‌‌ایم که در برخی از تهاجمی‌‌ترین سرطان‌ها، انکوژن‌‌ها در جایی که فکر می‌کردیم نیستند بلکه روی DNA خارج کروموزومی هستند. با این حال، مقاومت به آن داروها یا درمان‌ها اغلب پس از مدتی ظاهر می‌شود و این امکان بازگشت سرطان را فراهم می‌کند. میشل گفت: ژن آسیب‌پذیر به سرعت در اثر تهدید داروهای سرطان ناپدید شده و در ecDNA پنهان می‌شود. سپس هنگامی که احساس امنیت می‌کند دوباره ظاهر می‌شود تا دوباره شروع به ایجاد آسیب کند. با وجود این، دانشمندان مطمئن هستند که می‌توانند راه‌هایی برای حذف ecDNA پیدا کنند. دکتر مریم جمال هنجانی از مؤسسه سرطان کالج دانشگاه لندن گفت: باید توجه داشت که ecDNA یکی از ویژگی‌های سرطان است نه بافت سالم، بنابراین این امیدواری را ایجاد می‌کند که وقتی راه‌هایی برای حذف آن پیدا کنیم، عوارض جانبی ناخوشایندی نداشته باشد.

   کشف دارو برای مقابله با مجرم اصلی
این پیشرفت بخشی از یک ابتکار بزرگ است که به‌عنوان چالش‌های بزرگ سرطان شناخته می‌شود، که توسط تحقیقات سرطان انگلستان و مؤسسه ملی سرطان ایالات متحده حمایت می‌شود. این سازمان برای تأمین بودجه برنامه‌های تحقیقاتی چند رشته‌ای که می‌تواند مسیرهای جدیدی را برای مقابله با سرطان ایجاد کند، راه‌اندازی شده است. در این مورد، 20میلیون پوند برای تأمین مالی تحقیق در مورد دخالت ecDNA در سرطان‌ها فراهم کرده است و تیم‌هایی از شیمی‌دانان، زیست شناسان، ژنتیک‌ها، ریاضیدانان و ایمونولوژیست‌ها که در کالیفرنیا، لندن و مراکز دیگر مستقر هستند را درگیر کرده است تا نشان دهند چگونه این حلقه‌های کوچک با هم همکاری می‌کنند. DNA باعث چنین آسیب‌های بیولوژیکی می‌شود. میشل گفت: ما اکنون به‌دنبال شناسایی دقیق پاشنه آشیل ecDNA هستیم و پروتئینی را شناسایی کرده‌‌ایم که به حفظ آن کمک می‌کند. همچنین دارویی را که تأثیر امیدوارکننده‌ای روی این پروتئین دارد، کشف کرده‌ایم. در سال‌های آینده، آزمایش‌‌های بسیار بیشتری انجام خواهیم داد تا زمانی که بهترین مورد را برای مقابله با ecDNA و توقف فعالیت‌های سرطانی پیشرفته پیدا کنیم. این کار زمان می‌برد اما من مطمئن هستم که به آن خواهیم رسید.

کار سرطان با کار تی سل تمام می‌شود
گیرنده آنتی ژن کایمریک سلول T یا درمان CAR T برای درمان سرطان را می‌توان یک نجات‌دهنده نامید. سرطان‌های خون و لنفوم با این روش قابل درمان هستند. دکتر مارک بوش، هماتولوژیست گفت: این گزینه درمانی جدید به برخی از بیمارانی که به درمان موجود پاسخ نمی‌دهند یا قبلاً تمام گزینه‌های درمانی مرسوم را امتحان کرده‌اند، امیدواری می‌دهد. او درمان CAR T را انقلابی خواند و عنوان کرد امیدبخش‌ترین درمان برای سرطان‌های خون در دهه‌های اخیر درنظر گرفته شده است. بوش گفت که این درمان شامل گرفتن سلول‌های ایمنی بیمار و مهندسی کردن آنها به‌منظور شناسایی و حمله به سرطان است.