«کار خودشان» واقعیت ندارد

احسان خاندوزی، سخنگوی اقتصادی دولت سیزدهم، می‌گوید: این شبهه عامیانه که گفته می‌شود «افزایش نرخ ارز کار خودشان است، واقعیت ندارد»؛ چراکه دولت نه‌تنها منفعتی از بالا رفتن نرخ ارز ندارد بلکه ارز نفتی خود را نیز با نرخ نیما برای تأمین کالاهای اساسی ارائه می‌کند.
این اظهارنظر خاندوزی را با بررسی برخی شواهد می‌توان پذیرفت؛ چراکه دولت به‌جز وقفه چندماهه از خرداد امسال، خود را متعهد به تأمین ارز کالاهای اساسی با نرخ ترجیحی دانسته و این تعهد در یک دوره با پرداخت مابه‌التفاوت ریالی نرخ ارز ترجیحی و نرخ دوم به واردکننده انجام شده و عملا نفع دولت در پایین ماندن نرخ ارز بوده است. گرچه شوک ارزی به‌خصوص در دوره‌هایی که کشور باید با فروش دلارهای نفتی اداره ‌شود، یکی از راهکارهای جبران هزینه دولت است و باعث می‌شود باوجود ثابت ماندن درآمد ارزی، فقط با بالا بردن نرخ ارز، ارزش ریالی بدهی‌ها و تعهدات دولت کاهش پیدا کند و به همین واسطه، در همه دوره‌های تنش ارزی که غالبا بعد از چندین سال سرکوب نرخ ارز اتفاق افتاده، برخی انگشت اتهام را به سمت دولت‌ها گرفته‌اند.
در دوره حاضر اما، نرخ ارز بعد از یک دوره تنش ارزش از سال 1396 تا 1399، در شرایطی با تنش دوباره مواجه شده که سهم درآمدهای نفتی از بودجه و اداره کشور به کمترین میزان رسیده و عملا افزایش نرخ ارز نه‌تنها از بار هزینه‌های ریالی دولت نمی‌کاهد، بلکه می‌تواند به افزایش هزینه‌های دولت از محل پرداخت یارانه ارزی و ریالی برای تأمین کالاهای اساسی منجر شود.