پسماند
خوددریافت بطری‌پلاستیکی
استفاده از دستگاه‌های خودکار که بطری پلاستیکی و قوطی فلزی کنسرو دریافت می‌کنند، هنوز همه‌گیر نشده است
محمد سرابی-روزنامه‌نگار
مدتی است که در بعضی مراکز خرید دستگاه‌های خودکار دریافت پلاستیک به چشم می‌خورد. ورودی‌های دایره‌شکل که نوشابه خانواده، شیشه‌های نوشابه و قوطی کنسرو را دریافت می‌کنند و در برابر هر کدام وجهی به‌صورت رسید کاغذی می‌دهند. این رسید‌ها قابل نقد شدن است یا به‌صورت تخفیف در مراکز خرید مورد استفاده قرار می‌گیرند. دستگاه‌های RVM که هریک از آنها حدود 270میلیون تومان قیمت دارد، تاکنون به شکل محدود در تهران مورد استفاده قرار گرفته است.
قیمت هر کیلوگرم پت (بطری خالی نوشابه خانواده) در بین زباله‌گرد‌ها تا شهریور امسال کمتر از 10هزار تومان بود ولی اکنون از 15هزار تومان هم بیشتر شده است. همین هم باعث شده که هر مخزن زباله کنار خیابان در طول یک روز، بار‌ها جستوجو شود. از سال‌های قبل طرح‌های گوناگونی برای اصلاح روند بازیافت پلاستیک پیشنهاد شده است. استفاده از پیمانکاران رسمی برای جداسازی زباله از مخازن، تغییر شکل مخازن زباله به‌صورتی که قابل جستوجو نباشد، انتقال مخازن زباله خشک به درون مجتمع‌های مسکونی، جمع‌آوری مستقیم زباله خشک از خانه‌ها و روش‌های دیگر باید بخشی از حجم پسماند شهری را کاهش دهد. در طرح جامع مدیریت پسماند شهرداری تهران نیز الگویی برای کاهش پسماند درنظر گرفته شده که بخشی از آن به زباله‌های قابل بازیافت پلاستیکی اختصاص دارد.
دستگاه‌های RVM بخش کوچکی در این مسیر هستند، اما چقدر می‌توانند بازار زباله‌گرد‌ها را تحت‌تأثیر قرار دهند؟
یکی از کارشناسان سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران در‌این‌باره به همشهری می‌گوید: «با برنامه‌ریزی مؤثر و کسب نظر شهروندان می‌توان از این دستگاه‌ها استفاده کرد تا کاربرد کافی داشته باشند. مهم این است که بدانیم شهروندان چه انتظاری دارند و برای تامین آن طرحی داشته باشیم».
سعید مرادی‌کیا با اشاره به استفاده از این دستگاه‌ها در کشور‌های توسعه یافته می‌گوید: «3 وجه این دستگاه خالی است که می‌توان آن را به تبلیغات با استفاده از صفحات نمایشگر اختصاص داد. روش این است که دستگاه‌ها در ابتدا به یک شرکت تجاری واگذار می‌شود که در قبال دریافت بطری، وجه مورد نیاز شهروندان را به‌صورت برگه‌های کاغذی به آنها بدهد. بعد از گذشت زمان مشخص و پایان قرارداد، دستگاه به شهرداری بازمی‌گردد یا به شرکت دیگری واگذار می‌شود. این شرکت‌های تجاری به‌دلیل استفاده از تبلیغات روی دستگاه مایل به شرکت در مزایده‌های استفاده از آن هستند زیرا روزانه افراد زیادی به دستگاه RVM مراجعه می‌کنند. اگر با بخش خصوصی همکاری کنیم می‌توانیم برای دستگاه‌ها کاربرد دائمی پیدا کنیم».
او تأکید می‌کند: « این دستگاه‌ها در هر منطقه شهر و با هر نوع درآمدی کاربرد متفاوت دارند. در یکی از مناطق تهران به این موضوع برخورد کردیم که شهروندان مایل بودند در مقابل تحویل بطری‌های پلاستیکی، شارژ تلفن همراه دریافت کنند».
مرداد امسال اعلام شد که ۳۳ دستگاه RVM در نقاط مختلف شهر تهران راه‌اندازی شده است.
