ساماندهی دستفروشان با نظر خودشان

فرناز محمدزاده-روزنامه‌نگار

«بیا این‌ور بازار»، «بدو بیا که داره تموم میشه»، «نصف قیمت بازار»؛ این جملات را شاید در طول سال هم از دستفروشان محله‌ای بشنویم اما هربار که این فریادها زیاد و مشتری‌هایشان بیشتر می‌شود، یعنی داریم به روزهای پایان سال نزدیک می‌شویم. گویا این جملات و تراکم مشتری در اطراف بساط آنان، تجلی آغاز نوروز است. روزهای آخر سال، روزهای فروش زیاد و پرسود دستفروشان است، آنها کل سال را به امید فروش شب عید سپری می‌کنند تا به قول خودشان شب عیدی را خوب کاسب شوند، اما آنچه هرساله با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال مهم واقع شده، مسئله جلوگیری از سد معبر و عدم‌خلل در عبور و مرور مردم است.
به‌ گزارش همشهری، مدیریت شهری پایتخت همواره سعی داشته که با تجمیع دستفروشان، در یک مقر مشخص هماهنگی لازم را ایجاد کند تا علاوه بر اینکه خللی در فروش و کسب‌وکار آنان ایجاد نشود، مشکلی بابت سد معبر هم شکل نگیرد. در همین رابطه سعید بیگی، مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران به همشهری، می‌گوید: «باتوجه به اینکه به پایان سال نزدیک می‌شویم مسئله ساماندهی دستفروشان در دستور کار قرار گرفته؛ به علاوه اینکه در سال‌جاری، شاهد افزایش تعداد دستفروشان هستیم.»

شهرداری تهران مخالف دستفروشی نیست
بیگی با بیان اینکه مدیریت فعلی شهر بارها اعلام کرده با مسئله دستفروشی مشکلی ندارد، می‌گوید: «حتی شهرداری این موضوع را از دولت پیگیری کرده که دستفروشی را به‌عنوان شغل رسمی تعیین تکلیف کنند، اما آنچه مدیریت شهری همواره مخالف آن است، موضوع سد معبر بوده و به همین اساس در یک‌ماه اخیر جلسات متعددی را پیرامون آن برگزار کردیم. جمع‌بندی این جلسات در نهایت منتج به رسیدن به چند شیوه برای مدیریت این مسئله شده است.»
او اضافه می‌کند: «در طول سال روزبازارهای مختلفی در مناطق 22گانه شهر تهران داریم و مناطق این شرایط را برای دستفروشان مهیا می‌کنند، اما برای پایان سال به مناطق مختلف شهر تهران اعلام کردیم ظرفیت‌های جدید خودشان را اعلام و به ظرفیت‌های قبلی اضافه کنند و اگر در طول سال یک روز بازار، استقبال خوبی داشته در روزهای پایان سال، تعداد روزهای بیشتری را در هفته به دستفروشان اختصاص دهیم تا در آن مکان‌ها بتوانند حضور داشته باشند.»
مدل جامع در محل، شیوه دیگری است که شهرداری برای امسال درنظر دارد؛ در این مدل دستفروشان در سطح محله‌ها ساماندهی می‌شوند؛ به‌عنوان مثال چون آمار دستفروشان در چهارراه ولیعصر، میدان هفت تیر و ... در روزهای پایان سال 30 تا 35درصد بیشتر می‌شود، اقدامات لازم در همان محل‌ها صورت می‌گیرد؛ البته به‌گونه‌ای که افزایش ترافیک خودرو را در پی نداشته باشد.

مشورت با دستفروشان
یکی از مشکلات شکست طرح‌های پیشین در ساماندهی دستفروشان و بساط‌گستران شهر، عدم‌تمایل آنها به حضور در چادرها و بازارهای موقتی است که شهرداری به پا می‌کرد. حالا این طور که مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران عنوان می‌کند امسال اگر ظرفیت پیاده‌راه‌هایی که محل استقرار همیشگی دستفروشان بوده، اجازه ‌دهد و راه مردم بسته نشود، می‌توانند در همان محل فعالیت داشته باشند، اما اگر مشکلی از این حیث وجود داشته باشد، فضاها و بازار موقت‌هایی را در نقاطی احداث می‌کنند که با استقبال مردم برای خرید روبه‌رو شوند. به‌گفته بیگی نکته اینجاست که برای تعیین نقطه مطلوب، با خود دستفروشان مشورت کرده و همچنان نیز نظرشان را درباره این محل‌ها جویا می‌شوند. شهرداری از فروش و یا عدم‌فروش این افراد نفعی نمی‌برد، اما می‌خواهیم دستفروشان مورد ضرر واقع نشوند.

برخورد با سد معبر اصناف
مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران با همه اینها تأکید می‌کند با مشاهده سد معبر واحدهای صنفی در پیاده‌روها به مغازه‌داران و اصناف مانع، تذکر خواهند داد. امسال نیز نیروهای مناطق توجیه شدند که در صورت دیدن این مسئله برخورد لازم را داشته باشند.


مکث
ساماندهی دستفروشان اجتناب‌ناپذیر است



علیرضا نادعلی، سخنگوی شورای شهر تهران: در ادوار گذشته مدیریت شهری برای اینکه دستفروشان و بساط گستران به لحاظ اشتغال و شرایط اقتصادی به‌ویژه در دوران کرونا، لطمه نبینند، ملاحظاتی درخصوص ساماندهی آنها داشته است. امروز حس می‌شود که شهر دچار به هم ریختگی شده و مردم نسبت به این موضوع منتقد هستند. با نزدیک‌شدن به روزهای پایانی سال تعداد دستفروشان و بساط‌گستران، تصاعدی افزایش می‌یابد و تردد در خیابان‌های اصلی، فرعی و پیاده‌روها سخت‌تر می‌شود. از این‌رو ساماندهی دستفروشان امری اجتناب‌ناپذیر است و مدیریت شهری دراین‌خصوص باید تدابیری بیندیشد. نکته حائز اهمیت این است که دستفروشان برای ارتزاق خانواده زحمت می‌کشند و قابل‌احترام هستند، اما رهاشدگی شهر سبب می‌شود در حاشیه این موضوع (دستفروشی) آسیب‌های اجتماعی بروز کند؛ به‌طور مثال باندهایی برای تعیین جای دستفروشان شکل می‌گیرد و صحنه‌های پیچیده‌ای رقم می‌خورد که نمونه بارز آن در میان دستفروشان کتاب خیابان انقلاب مشاهده می‌شود و حضور این بساط‌گستران لطمه‌هایی به بازار نشر و انتشاراتی‌ها زده است. در ادوار گذشته مدیریت شهری با راه‌اندازی
سامان بازار در راستای ساماندهی دستفروشان تلاش‌هایی کرده است؛ اما با توجه ‌به بازخوردها گویا این طرح خیلی موفق نبوده و در این دوره هم موضوع ساماندهی دستفروشان باید در اولویت اقدامات مدیریت شهری قرار گیرد. به‌هرحال در حوزه ساماندهی دستفروشان باید اتفاقی رخ دهد و اگر شهر رها شود دیگر نمی‌توان از شهروندان (کسبه، رانندگان و...) انتظار داشت تا به قوانین احترام بگذارند. با توجه ‌به اهمیت موضوع، در قالب تذکر قطعاً ساماندهی دستفروشان را از شهرداری تهران مطالبه خواهم کرد.

کسب‌وکار دست‌فروشان پررونق می‌شود
1 فعالیت دستفروشان در پیاده‌راه‌های پرتردد مانند میدان هفت تیر، چهارراه ولیعصر، چهارراه استانبول، چهارراه مخبرالدوله، میدان تجریش و خیابان شهرداری، فلکه سوم تهرانپارس، میدان ونک، میدان هفت‌حوض و ... بلامانع خواهد بود؛ مگر آنهایی که باعث مشکل ترافیکی شوند.
2 فعالیت روزبازارهای مناطق 22گانه پایتخت در روزهای پایانی سال به تمام روزهای هفته افزایش پیدا خواهد کرد.
3 بعد از مشورت شهرداری تهران با دستفروشان برای شناسایی محل‌های پرتردد، جهت اختصاص محل استقرار دستفروشان تصمیم‌گیری خواهد شد.