ضرورتی به نام پوشش بیمه‌ای خدمات پرستاری سالمندان

فاطمه عسگری‌نیا- روزنامه‌نگار

براساس مطالعات بین‌المللی انجام شده در حوزه سلامت، نظام‌های سلامت در جهان ازجمله ایران در آینده‌ای نه چندان دور با چند چالش عمده مواجه هستند که توجه به آنها از اولویت‌های اساسی مدیریت نظام سلامت است؛ ازجمله این چالش‌ها افزایش تعداد خانوارهای تک‌نفره و سالمند شدن جمعیت و بالا رفتن نرخ وابستگی است. پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که در سال‌های 2000 تا 2050 نسبت بین سالمندان بالای 65 سال به افراد در سن اشتغال 64-15 ساله در کشورها دوبرابر می‌شود. از سوی دیگر، تغییر الگوی بیماری‌ها از بیماری‌های واگیردار به بیماری‌های مزمن مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی، فشار خون، سرطان و... چالش بزرگ پیش‌روی نظام‌های سلامت است. بیماری‌هایی که در دوران سالمندی تشخیص داده می شوند و نوع درمان پیچیده دارند‌ هم هزینه‌های زیادی را به افراد وارد می‌کنند. رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با هشدار نسبت به اینکه بحران سالمندی کشور در بازه زمانی 1410 تا 1420 آغاز خواهد شد، می‌گوید: برآوردها حاکی از آن است که کشور در سال1435 با 35میلیون سالمند روبه‌رو خواهد بود که درصورت عدم‌برنامه‌ریزی نظام حکمرانی در این زمینه با بحران‌های متعدد روبه‌رو خواهیم شد.

مراقبت‌های سالمندی گران است
در حالی هر روز به این پیش‌بینی‌ها نزدیک‌تر می‌شویم که هزینه مراقبت‌های خانگی از سالمندان بسیار گران‌تر می‌شود و خیلی از کارشناسان اجتماعی و مددکاران می‌گویند ممکن است برخی از ایرانیان نتوانند از عهده هزینه‌های مراقبت از سالمندشان برآیند؛ موضوعی که متأسفانه طی سال‌های اخیر با رها کردن تعدادی از سالمندان در خیابان خود را نشان داده است.
افراد در سالمندی بیش از هر زمان دیگری نیازمند توجه، رسیدگی و دقت هستند و به‌دلیل مزمن بودن بیماری‌های سالمندی، عمده خدمات مورد نیاز آنها امور مراقبتی بلندمدت و هزینه‌بر است. معاون پرستاری وزارت بهداشت هم از خدمات پرستاری به‌عنوان یک خدمت لاکچری با توجه به بالا بودن هزینه‌های این خدمات، یاد می‌کند و می‌گوید: «هم‌اکنون تنها افرادی امکان بهره‌مندی از این خدمات را دارند که از توان مالی خوبی برخوردار باشند؛ در غیراین صورت، افراد ناتوان در پرداخت هزینه‌های لاکچری پرستاری سالمند در خانه، چاره‌ای جز مراجعه به بیمارستان ندارند و با این کار نه‌تنها نمی‌توانند خدمات مطلوبی دریافت کنند؛ چون کار آنها کار بیمارستانی نیست، بلکه باعث افزایش حجم ورودی به بیمارستان‌ها و ایجاد اختلال در کار پرستاران این بخش هم می‌شوند.»

پوشش بیمه‌ای و ضرورت توجه به سالمندان
به‌گفته عباس عبادی، یکی دیگر از مهم‌ترین چالش‌ها در این بخش‌ عدم‌پوشش بیمه‌ای خدمات پرستاری در منزل است: «بحث پوشش بیمه‌ای خدمات پرستاری در منزل یکی از موضوعات مهم است؛ چراکه بسیاری از خدماتی که سالمندان به آن نیاز دارند، ضرورتی به حضور در بیمارستان و ارائه خدمات در بیمارستان به این افراد را اقتضا نمی‌کند. اگر پوشش بیمه‌ای برای مراقبت پرستاری از سالمندان درنظر گرفته شود، خیل عظیمی از سالمندان ما چه هم‌اکنون و چه در سنوات آتی می‌توانند از مراقبت پرستاری در منزل نیز استفاده کنند.»

350هزار سالمند تحت مراقبت مستقیم پرستاری
جمعیت کشور به سمت سالمندی می‌رود؛ به‌طوری که پیش‌بینی می‌شود ما در سال1430 با جمعیت زیادی از سالمندان در کشور روبه‌رو باشیم؛ به‌‌گونه‌ای که سالمندان 25درصد جمعیت کشور را تشکیل خواهند داد. این مسئله زنگ خطر افزایش بیماری‌های مزمن را به صدا درمی‌آورد؛ ضمن اینکه ضروری می‌سازد، ما برای ارتقای کیفیت و سطح خدمات پرستاری به سالمندان فکر چاره‌ای باشیم: «هم‌اکنون بالغ بر ۸میلیون سالمند داریم که یک و نیم میلیون نفر از این سالمندان، روزی بیش از ۳ تا ۴ دارو مصرف می‌کنند. همچنین ۳۵۰هزار سالمند نیز داریم که تحت مراقبت مستقیم پرستاری هستند؛ این وضعیت کشور ما در سال۱۴۰۱ است.» درحالی‌که هر روز بر جمعیت سالمند کشور افزوده می‌شود، توسعه رشته پرستاری سالمندان یکی از ضرورت‌های حوزه بهداشت و درمان محسوب می‌شود؛ رشته‌ای که به‌گفته معاون پرستاری وزارت بهداشت حدود 5سال از تأسیس آن می‌گذرد، اما فارغ‌التحصیلان این بخش هم در بخش‌های پرستاری عمومی به‌کار گرفته می‌شوند.
با نگاه ویژه به سالمندان و ایجاد بسترهای لازم برای بهره‌مندی آنها از خدمات بیمه‌ای پرستاری سالمندان می‌توان کیفیت زندگی آنها را ارتقا بخشید و از تحمیل هزینه‌های بسیار بر کشور در حوزه دارو هم کاست.