سنجش‌های روانی و رفتاری به گزینش معلمان اضافه شود
امیر عباس میرزاخانی/ فعال آموزش و پرورش
اخیرا معاون یک دبیرستان پسرانه در غرب تهران اقدام به آزار جنسی تعدادی از دانش‌آموزان کرده که بازتاب‌های گسترده داشته‌است. وزیر آموزش و پرورش در توییتی با ابراز تأسف شدید نسبت به این جنایت تلخ و شرم آور، بر به‌روز رسانی فرایند گزینش، به‌ویژه نظارت سختگیرانه و بدون مسامحه برای جلوگیری از تکرار این اتفاقات تأکید کرد. در قانون گزینش معلمان و کارکنان آموزش و پرورش مصوب سال 74شمسی در مجلس شورای اسلامی، داوطلب شغل معلمی علاوه بر داشتن شرایط عمومی استخدام (صلاحیت علمی و توانایی‌جسمی و روانی)، باید ضوابط اخلاقی، اعتقادی و سیاسی که در 7بند و 3 تبصره احصا شده است را دارا باشد. در سال 75 قانون گزینش معلمان با تصویب مجلس به همه دستگاه‌های دولتی و نیمه دولتی که تمام یا قسمتی از بودجه آنها از بودجه عمومی تأمین می‌شود تسری پیدا کرد. این قانون افرادی را به دلایل عقیدتی و سیاسی از استخدام در دستگاه‌های دولتی و مؤسسات وابسته به دولت محروم می‌کند. برخی از این شرایط مانند «عدم‌وابستگی به احزاب و سازمان‌های غیرقانونی» و یا «عدم‌سابقه کیفری مؤثر» را از طریق استعلام از دستگاه‌های قضایی و امنیتی می‌توان احراز کرد. اما اثبات و رد «التزام عملی» داوطلبان به احکام دینی و سیاسی، بسیار دشوار است. درگزینش معلمان، طبق قانون، فرد بی‌اعتقاد به دین، فردی که نماز نمی‌خواند و روزه نمی‌گیرد، فردی که هوادار فلان حزب رانده شده از قدرت است و... نمی‌تواند معلم شود. حتی اگر فرد ادعای اعتقاد و التزام داشته باشد اما برای گزینشگر احراز نشود از ورود به آموزش و پرورش باز می‌ماند. این حرف‌ها را همه معلمانی که از صافی گزینش عبور کرده‌اند می‌دانند. با نگاهی گذرا به قوانین گزینش، مشاهده می‌شود که بندهای قانون مصوب و اجرایی گزینش، براساس تمرکز گزینشگران روی مسائل اعتقادی و سیاسی است و به‌هیچ‌عنوان امکان توجه به بحث‌های روانی و جنسی و شناسایی افرادی مانند معاون مدرسه پسرانه در غرب تهران یا دیگر موارد آزار جنسی در دانش‌آموزان را فراهم نمی‌کند. بنابراین مسئولان وزارت آموزش و پرورش و سیاستگذاران کشور باید با بررسی همه جانبه و نگاه آسیب شناسانه به این اتفاق، راهی برای برون رفت از تکرار این حوادث پیشنهاد کنند. تمرکز بیش از حد بر این نوع گزینش‌های کنونی تا حدودی باعث غفلت از احراز صلاحیت‌های حرفه‌ای و تخصصی معلمان و کارکنان دولت شده است. حال با توییت سیدمحمد بطحایی به‌نظر می‌رسد که وزارت آموزش و پرورش قصد دارد برای جلوگیری از تکرار این چنین حوادث شرم‌آور، آیین‌نامه‌ای تنظیم کند که از این پس گزینش نیروهای شاغل در هر بخشی، غیراز مباحث سیاسی و اعتقادی و حزبی و...بر جنبه‌هایی از ضوابط حرفه‌ای برای احراز شغل معلمی انگشت بگذارد، اقدامی که اگر چه دیر است، اما می‌تواند مرهمی برای درد کهنه آموزش و پرورش باشد.
