گل به‌جای گلوله

حمیدرضا محمدی

قاب‌های انقلاب بسیارند و بی‌شمار. عکس‌هایی که خاطره ساخته‌اند و در خاطر همه جاخوش کرده‌اند و حالا می‌شود با همه‌شان خاطره‌بازی کرد و رفت به آن روزها. تصاویر ثبت‌شده عکاسان ایرانی و خارجی که برخی‌شان آنقدر در همه این 4دهه، دست‌به‌دست چرخیده که بعضاً نام خالق‌شان گم و فراموش شده است. و ما، در چهل‌وچهارمین فجر آن پیروزی؛ چندتایی از شناسنامه‌دارهایشان را برگزیده‌ایم؛ آنهایی که دست‌کم می‌دانیم آفریننده‌شان چه کسانی هستند. تا به‌قدر وسع بکوشیم و سری بگردانیم در لابه‌لای خاطرات مصور انقلاب قرن.
درست است که فرماندهان ارتش گماشته شاه بودند و مواجب‌بگیرش و برای همین هم حاضر بودند به هر مستمسکی چنگ زنند تا آن تاج و تخت را حفظ کنند اما بدنه نیروی نظامی ایران یعنی سربازان و حتی بعضاً فرماندهان میانی از مردم بودند و با مردم. شاید در آن آغاز، چاره‌ای جز اطاعت از مافوق نداشتند اما سرانجام پا را از روی دل‌شان برداشتند و اسلحه‌ها را کنار گذاشتند و به هموطنان‌شان پیوستند و نشان دادند آنان نیز از بیدادگری خسته شده‌اند و حاضر نیستند برای آن جرثومه ظلم، به‌روی مردم‌شان آتش ببندند و ماشه بچکانند.
و این قاب میشل لیپشیتز (Michel Lipchitz)، عکاس فرانسوی خبرگزاری آسوشیتدپرس حکایت از همین دارد و سربازانی را در جریان تظاهراتی در اصفهان، در دی 1357نشان می‌دهد که بر لوله‌های تفنگ‌شان، گل میخک نشانده‎اند تا بگویند که دوران گلوله تمام‌شده و روزگار گل فرا رسیده است.