جنگ عراق؛ دروغ بزرگ آمریکا

بهاره محبی- روزنامه‌نگار

کالین پاول، وزیر دفاع وقت آمریکا 20سال قبل در چنین روزهایی، پرونده جنگی را باز کرد که صدها هزار کشته برجا گذاشت. پاول پنجم فوریه 2003 در برابر اعضای شورای امنیت سازمان ملل گفت: «تمام آنچه امروز در اینجا بیان می‌کنم، حقایق و نتایج مبتنی بر اطلاعات است که اسناد و شواهد آن موجود است.» وزیرخارجه وقت آمریکا از وجود تسلیحات کشتارجمعی در عراق خبر داد و برای معتبر کردن سخنانش به اطلاعات، تصاویر و نقشه‌ها و حتی مکالمات ضبط‌شده نظامیان ارشد عراقی استناد کرد که سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا در اختیارش قرار داده بودند. پاول گفت: «صدام حسین تسلیحات کشتارجمعی دارد و از این تسلیحات استفاده کرده است و هیچ ابایی ندارد که باز هم این کار را انجام دهد.» این تسلیحات اما هیچگاه پیدا نشد. چندین‌ماه پس از حمله آمریکا به عراق، کاندولیزا رایس، نماینده آمریکا در سازمان ملل اعتراف کرد که چنین تسلیحاتی هرگز در کار نبوده است.
نیروهای آمریکایی 3هفته پس از سخنرانی پاول در شورای امنیت، به عراق حمله کردند. جورج بوش، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، آغاز عملیات نظامی در عراق را اعلام کرد. یک‌ماه بعد، بغداد سقوط کرد و بوش با اعلام پایان عملیات نظامی در عراق تأکید کرد که مبارزه با تروریسم ادامه خواهد یافت. با این حال، در دوم اکتبر 2003 بود که آمریکا به‌طور رسمی اعلام کرد؛ هیچ سلاح کشتارجمعی در عراق پیدا نکرده است.
پس از آن، روند وقایع در عراق یکی پس از دیگری از راه رسیدند. صدام حسین، رئیس‌جمهور عراق، 13دسامبر در نزدیکی شهر تکریت در شمال بغداد دستگیر و3سال بعد به دار آویخته شد. چند‌ ماه بعد از دستگیری صدام (آوریل 2004) انتشار تصاویر شکنجه و آزار و اذیت زندانیان عراقی در زندان ابوغریب که تحت اداره آمریکایی‌ها بود، جهان را تکان داد و تظاهرات‌های ضدجنگی که از ماه‌ها پیش در سراسر جهان آغاز شده بود را تشدید کرد.
در پایان سال 2004 بود که در پی کشته شدن 4 پیمانکار خارجی در شهر فلوجه توسط شبه‌نظامیان سنی، بیش از 10هزار نیروی آمریکایی و 2هزار نیروی نظامی عراقی به این شهر یورش بردند. پس از این بود که درگیری‌های فرقه‌ای در عراق بالا گرفت. در فوریه 2006 سازمان تروریستی القاعده که با استفاده از نبود دولت قدرتمند مرکزی، فعالیت خود را تشدید کرده بود، به شهر سامرا حمله کرد که باعث آغاز موج جدیدی از درگیری‌های داخلی در این کشور شد که طی 2سال پس از آن، ده‌ها هزار کشته برجای گذاشت.
جورج بوش در ژانویه 2007 به بهانه مبارزه با تروریسم، شمار نیروهای آمریکایی در عراق را به 165هزار نفر افزایش داد و اعلام کرد که این اقدام برای کمک به دولت درگیر جنگ داخلی در عراق ضروری است.
باراک اوباما، رئیس‌جمهور بعدی آمریکا که با وعده پایان دادن به جنگ در عراق، روی کار آمده بود در 18دسامبر 2011 میلادی (27آذر 1390) فرمان خروج نیروهای آمریکایی از عراق را امضا کرد و به جنگی پایان داد که بیش از 100هزار غیرنظامی را به کام مرگ کشید. به‌نوشته روزنامه العربی الجدید، حدود 4500نظامی آمریکایی نیز در عراق کشته شدند.

دروغ بزرگ پاول
با گذشت 2دهه از جنگ عراق، عراقی‌ها کالین پاول را مسئول تهاجم فاجعه‌باری می‌دانند که منجر به چندین دهه هرج‌ومرج و خشونت مرگبار در عراق شده است. براساس نظرسنجی آسوشیتدپرس، عراقی‌ها معتقدند که سخنرانی پاول در نشست شورای امنیت، بخشی از سناریوی نظامی بود که هزینه گزافی را به عراقی‌ها و دیگر ساکنان خاورمیانه تحمیل کرده است. مریم، نویسنده عراقی به آسوشیتدپرس می‌گوید: «پاول دروغ گفت و مردم عراق کسانی بودند که به واسطه این دروغ وارد چرخه جنگ‌های بی‎پایان شدند.»
کالین پاول در سال 2011در مصاحبه‌ای با الجزیره با اعتراف به اینکه سخنرانی‌اش لکه ننگی در سابقه سیاسی اوست، از ارائه اطلاعات گمراه‌کننده ای که باعث حمله به عراق شد، ابراز تأسف کرد. او با این حال، یک سال بعد در مصاحبه با آسوشیتدپرس با فاصله گرفتن از ابراز ندامت قبلی خود گفت که آمریکا به‎دلیل سرنگونی دیکتاتوری چون صدام، دستاوردهای مهمی در جنگ عراق داشته است. این در حالی است که اغلب ناظران با اشاره به خشونت‌های فرقه‌ای مرگبار پساجنگ در عراق معتقدند که حضور نظامیان آمریکایی در عراق، یکی از عواملی بود که به ظهور گروه تروریستی داعش کمک کرد. مجله نیویورکر می‌نویسد: «لحظه سرنوشت‌ساز زندگی پاول که سابقه حضور در جنگ ویتنام را در کارنامه‌اش داشت، زمانی بود که شیشه کوچکی را به اعضای شورای امنیت نشان داد و گفت که این شیشه حاوی تسلیحات بیولوژیکی
صدام حسین است؛ دروغی که تمام شهرت او و اعتبار آمریکا را زیر سؤال برد. چند‌ماه بعد، آمریکایی‌ها و تمام جهان دریافتند که تسلیحات ادعایی، سرابی بیش نبوده است.»

مکث
ظهور داعش در عراق جنگ‌زده
یکی از تحولات عراق پس از جنگ، ظهور گروه تروریستی داعش از دل ناآرامی‌های عراقِ جنگ‌زده بود. ژانویه سال 2014 (زمستان 1392) بود که داعش با اعلام حضور خود به فلوجه، بخش‌هایی از شهر رمادی را تصرف کرد و سپس به موصل حمله‌ور شد. این گروه در پایان سال 2014 نزدیک به یک سوم عراق را تصرف کرده بود. دولت عراق با کمک نیروهای ائتلاف و نقش چشمگیر گروه حشد الشعبی، تروریست‌های داعش را از اغلب مناطق شهری بیرون راند و در دسامبر 2017 پایان جنگ علیه داعش را اعلام کرد. عراقی‌ها در جنگ با داعش، هزینه بسیار سنگینی پرداخت کردند. آسوشیتدپرس نوشته، تنها در شهر موصل بین 9تا 11هزار غیرنظامی، جان خود را از دست دادند.