سکته اقتصاد در اثر گازگرفتگی

شاخص مدیران خرید(PMI) اقتصاد در دی‌ماه با سقوط 7.25واحدی به 41.89واحد رسیده که کمترین رقم برای ماه‌های عادی در طول تاریخ استخراج این شاخص محسوب می‌شود. چالش انرژی و کسری گاز، اثرگذارترین عاملی بوده که در کنار نوسانات ارزی، تورم و کاهش قدرت تقاضا، به افت میزان فعالیت‌های اقتصادی منجر شده است.
به گزارش همشهری، شاخص مدیران خرید(PMI) که در ایران با عنوان شامخ منتشر می‌شود، یک شاخص پیش‌نگر است که با ارقام بین صفر تا 100 محاسبه می‌شود و اعداد بالای 50واحد، نشانگر رونق و انبساط فعالیت‌ها و ارقام کمتر از 50واحد بیانگر رکود و انقباض آنها هستند. در این شاخص رقم 50واحد به‌عنوان مرز میان رونق و انبساط با رکود و انقباض تلقی می‌شود و رقم 41.89واحدی در دی‌ماه، از افت شدید فعالیت‌های اقتصادی و راکد شدن آنها نسبت به ماه‌های قبل حکایت دارد.

کالبدشکافی شامخ دی‌ماه
شاخص مدیران خرید برای کل اقتصاد ایران در دی‌ماه در مقایسه با آذرماه با کاهش شدیدی روبه‌رو بوده و به‌ استثنای فروردین هر سال و اسفند98(شروع کووید) کمترین مقدار این شاخص از ابتدای شروع طرح تاکنون است. نظرسنجی از بنگاه‌های اقتصادی حاکی از این است که این رکوردشکنی در سقوط شامخ کل اقتصاد ناشی از عواملی نظیر رشد هزینه‌های ناشی از تورم و تنش نرخ ارز و... است که پیش‌ از این نیز بنگاه‌های اقتصادی را در تنگنا قرار داده بود؛ اما این‌بار چالش کمبود انرژی نیز به معادله اضافه شده است.
بررسی اطلاعات شامخ کل اقتصاد در دی‌ماه امسال نشان می‌دهد شاخص میزان فعالیت‌های کسب‌وکار و همچنین شاخص سرعت انجام و تحویل سفارش در دی‌ماه، شدیدترین کاهش را در 40‌ماه گذشته(بدون در نظر گرفتن فروردین هر سال و اسفند98) داشته‌اند. از سوی دیگر، شاخص موجودی مواد اولیه یا لوازم خریداری‌شده نیز به کمترین مقدار در 27‌ماه اخیر رسیده است. در این میان، شاخص میزان سفارش‌های جدید مشتریان در دی‌ماه به پایین‌ترین میزان در 18‌ماه اخیر، شاخص میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی به کمترین مقدار 10ماهه و شاخص قیمت خرید مواد اولیه و لوازم مورد نیاز به بالاترین نرخ در 7ماهه گذشته رسیده است.

عوامل اثرگذار بر اقتصاد دی‌ماه
در ‌ماه گذشته، هر 3بخش اقتصادی کشور به‌دلیل شرایط اقتصادی- سیاسی جامعه، با کاهش تقاضا روبه‌رو بوده‌اند؛ اما کاهش تقاضا در بخش خدمات و کشاورزی شدیدتر بوده است. در این میان، کمبود انرژی و تعطیلی شرکت‌ها از یک‌سو زمینه‌ساز افت میزان فعالیت آنها شده و از سوی دیگر، صعود نرخ ارز و افزایش هزینه تأمین نهاده‌های مورد نیاز نیز افول فعالیت‌ها را تشدید کرده است. در این شرایط، کاهش سفارش‌ها و افزایش هزینه‌ها، بر تصمیمات شرکت‌ها در جذب نیروی کار جدید اثرگذار بوده است. نکته قابل‌توجه این است که به عقیده فعالان اقتصادی، تضعیف تقاضای بازار با کاهش قدرت خرید و افزایش نرخ ارز و عدم‌اطمینان از شرایط و همچنین کمبود انرژی، شرکت‌ها را در دی‌ماه با کاهش فروش روبه‌رو کرده که این مسئله در بخش صنعت مشهودتر بوده و در مجموع، اعتماد کسب‌وکارها به بهبود فعالیت‌ها برای بهمن‌ماه را کاهش داده است؛ به‌خصوص که اختلال در اینترنت نیز به کاهش فعالیت‌ها در بخش خدمات به‌عنوان بزرگ‌ترین بخش اقتصاد ایران منجر شده است.