غواصی در خیابان

حمیدرضا محمدی

قاب‌های انقلاب بسیارند و بی‌شمار. عکس‌هایی که خاطره ساخته‌اند و در خاطر همه جاخوش کرده‌اند و حالا می‌شود با همه‌شان خاطره‌بازی کرد و رفت به آن روزها. تصاویر ثبت‌شده عکاسان ایرانی و خارجی که برخی‌شان آنقدر در همه این 4 دهه، دست‌به‌دست چرخیده که بعضاً نام خالق‌شان گم و فراموش شده است و ما در چهل‌وچهارمین فجر آن پیروزی، چندتایی از شناسنامه‌دارهایشان را برگزیده‌ایم. آن‌هایی که دست‌کم می‌دانیم آفریننده‌شان چه کسانی هستند تا به قدر وسع بکوشیم و سری بگردانیم در لابه‌لای خاطرات انقلابِ قرن.

آن‌روزها هرجای شهر می‌رفتی، صحبت از مبارزه بود. مبارزه با رژیمی که ظالم بود و جائر. پس همه به میدان آمده و بیشتر میدان‌ها و خیابان‌های اصلی شهرها به‌ویژه پایتخت را به صحنه درگیری با مزدوران سلاح‌به‌دست حکومت تبدیل کرده بودند. همین هم بود که همه‌جا ملتهب بود و همه‌کس مضطرب. اصلا می‌شد در همه‌حال، بوی دود و باروت را استشمام کرد.و این صحنه‌ای که باب دیر (Bob Dear)، عکاس خبرگزاری آسوشیتدپرس در روز جمعه، ششم بهمن١٣۵٧ ثبت کرده، همه اجزایش؛ از آن کسان خوابیده روی زمین و آن دیگران پناه‌گرفته‌ در جوی آب و پشت درختان تا بقیه پنهان‌شده در گوشه‌ و کنار برای در امان‌ماندن از تیر تیرگی و تباهی، آن التهاب و اضطراب را روایت می‌کنند. برای همین هم در بخشی از شرح عکس آمده است: «تظاهرکنندگان ضددولتی درحالی‌که سربازان ارتش ایران در تهران گلوله‌های مستقیم شلیک می‌کنند، غواصی می‌کنند.»