همیشه که نمی‌شود مردم را با حرف قانع کرد

بنای باشکوه انقلاب اسلامی ایران با خواست و اراده مردم شکل گرفت. انقلابی که یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آن، مردمی بودن و به‌عبارتی، وجه مردم‌سالاری آن است. مردمی که معنا و بقای انقلاب هستند و دولتمردان نظام جمهوری اسلامی ایران به توصیه بنیانگذار کبیر انقلاب، باید آنان را به چشم ولی‌نعمت بنگرند. این توصیه بالاترین مقام سیاسی یک نظام اسلامی است که خود را از قاعده آن مستثنا نمی‌دید و همواره در پیشگاه مردم، مسئولانه و پاسخگو ظاهر می‌شد. مسئول و پاسخگو از آن حیث که اگر از ناتوانی و کوتاهی مسئولان و مدیران سیاسی نظام در انجام امور محوله و در عرصه‌های مختلف جامعه آگاه می‌شد، به جد و جهد درصدد پیگیری، تذکر، اصلاح و البته عذرخواهی از مردم و امت برمی‌آمد.
مثال این ادعا را می‌توان در سخنرانی امام‌خمینی (ره) به تاریخ 6تیر‌ماه 1359در حسینیه جماران جست‌وجو کرد. آنجا که ایشان خطاب به مسئولان و مدیران فرمودند: «این چه وضعی است در مملکت؟ همیشه که نمی‌شود مردم را با حرف قانع کرد؟ چرا ادارات هنوز از وجود نیروها و اندیشه‌های طاغوتی پاک نشده است؟ این ملت خون داده است. این ملت جوان داده است تا از گرفتاری‌های شاهنشاهی رها شود. تا امور در آن انقلابی انجام شود.» و در ادامه به عذرخواهی از ملت ایران پرداختند: «من عذر می‌خواهم. من از شماها عذر می‌خواهم. من از برادرها و مادرهایی که بچه‌های خودشان را از دست دادند، معذرت می‌خواهم. من از پیشگاه ملت ایران که هنوز نتوانسته‌ام برایشان کاری انجام دهم و از محضر ولی‌عصر(عج) عذر می‌خواهم.»
رهبر معظم انقلاب نیز بر این اندیشه و سیره عملی امام خمینی(ره) استوار بوده و هستند: «من همین جا در داخل پرانتز عرض بکنم؛ یکی از خطاهایی که خود ما کردیم. بنده خودم هم در این خطا سهیم هستم. این مسئله تحدید نسل از اواسط دهه 70 به این طرف باید متوقف می‌شد. البته اول که سیاست تحدید نسل اتخاذ شد، خوب بود. لازم بود. لیکن از اواسط دهه 70باید متوقف می‌شد. این را متوقف نکردیم. این اشتباه بود. عرض کردم؛ مسئولان کشور در این اشتباه سهیم‌ هستند، خود بنده حقیر هم در این اشتباه سهیمم. این را خدای متعال و تاریخ باید بر ما ببخشد.» این بخشی از بیانات رهبر معظم انقلاب است که خود را شجاعانه، صادقانه و مسئولانه در یک مسئله اجتماعی و سیاسی مقصر معرفی می‌کند و بابت آن از مردم عذرخواه است.» نتیجه مردم‌سالاری، پیشرفت کشور است. پیشرفت به‌معنای واقعی کلمه در کشور اتفاق افتاده است. عدالت را نمی‌گویم. در مورد عدالت، ما عقب‌مانده هستیم. در این تردیدی نیست. خودمان اعتراف می‌کنیم، اقرار می‌کنیم. در زمینه عدالت، باید تلاش کنیم، باید کار کنیم، باید از خدای متعال و از مردم عزیز عذرخواهی کنیم؛ چراکه در مورد عدالت مشکل داریم.» این نیز بخشی از بیانات صریح رهبر معظم انقلاب درباره تأمین عدالت و ایجاد برابری در 29بهمن‌ماه سال 1396است. حتی می‌توان به نمونه عذرخواهی صمیمانه ایشان از طلبه جوانی که نقدهایی بر قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان و ناهماهنگی میان علم و عمل در این حوزه داشتند نیز اشاره کرد. مثال‌های دیگری هم با توجه به محوریت اهمیت سیره عملی حکومت اسلامی و رعایت حق‌الناس در همه شئون، از سوی مقام معظم رهبری وجود دارد؛ مثال‌هایی حائز اهمیت و ضرورت عنایت در الگوپذیری از آنها که متأسفانه از سوی مسئولان سیاسی و مدیریتی کشور نادیده گرفته می‌شود. رهبری همچنین در جلسه آغاز به‌کار هیأت دولت سیزدهم سال 1400، ضرورت عذرخواهی از مردم را مورد توجه قرار داده و گفتند: «در یک جاهایی یک خطایی اتفاق می‌افتد. خب همه ماها اشتباه می‌کنیم دیگر؛ خطا در کار ماها کم نیست. از مردم عذرخواهی کنید؛ صریحاً بگویید این اشتباه شده. از مردم عذرخواهی کنید. مردمی بودن این جهات مختلف را دارد.»
از این اندیشه و توصیه‌های مؤکد رهبری می‌توان به‌خوبی دریافت که ترویج فرهنگ عذرخواهی در جامعه به‌ویژه در ادبیات و رویه‌های سیاسی که امور مختلف مردم را دربرمی‌گیرند، امری ضروری و پسندیده است. رهبر معظم انقلاب در حالی در عذرخواهی از مردم پیشگام می‌شوند که بسیاری از مسئولان و سران مملکتی با واژه عذرخواهی بیگانه‌اند و اساساً آن را به دور از ‌شأن حکومتی و مدیریتی خود می‌دانند. طی سال‌های گذشته با توجه به وجود و بروز مشکلات اقتصادی و معیشتی در کشور که بحق ماحصل مستقیم و غیرمستقیم عملکرد دولتمردان و کارگزاران محسوب می‌شوند تاکنون هیچ‌یک از آنها به‌صورت رسمی حاضر به پذیرش اشتباه خود نشده است؛ این در حالی است که اشتباهات آنان برای مردم محرز و نمایان بوده است. در نظام اسلامی علاوه بر التزام عملی به احکام شرع که لازمه کارگزاری حکومت است، لازم است بر کار مدیران و زمامداران نظارت شود و آنها در قبال اقدامات کوچک و بزرگ خود پاسخگو باشند. بخشی از این پاسخگویی به عذرخواهی نیز منجر می‌شود. وجود احتمال خطا، پیشگیری از فساد مدیران و احقاق حقوق شهروندان بر ضرورت پاسخگویی و عذرخواهی مسئولان می‌افزاید و حسن انجام امور، اصلاح امور به خطا رفته و حفظ روحیه کارگزاران از آثار مطلوب آن خواهد شد.