تاریخ محله
بزرگ‌ترین ساعت آفتابی جهان، ویژگی‌های شگفت انگیزی دارد
راز معماری خارق‌العاده برج طغرل
حسن حسن‌زاده- روزنامه‌نگار
بزرگ‌ترین ساعت آفتابی جهان است؛ برجی با ۹ قرن قدمت که دقت بی‌نظیر آن در محاسبه زمان نشان می‌دهد ایرانیان تا چه اندازه حساب گذر زمان را نگه می‌داشتند. برج طغرل در شهر ری که در زمان سلجوقیان بنا شد، هنوز هم مثل ساعت کار می‌کند و اگر طرز کار آن را بدانید، از دقت آن در محاسبه زمان شگفت‌زده خواهید شد. آرامگاه طغرل بیک سلجوقی یا مقبره خلیل سلطان؛ روایت‌های متعددی درباره این برج آجری و باشکوه شهر ری در منابع تاریخی ثبت شده که در ادامه به آن می‌پردازیم. اما مسلم این است که برج طغرل یک شاهکار معماری است؛ برجی که به‌عنوان ساعت آفتابی نیز کاربرد دارد و حتی بزرگ‌ترین ساعت آفتابی جهان هم محسوب می‌شود.
تاریخ ساخت؛9قرن قبل
شاید تصورش سخت باشد که یک ساعت آفتابی به‌عنوان نخستین ابزار بشر برای اندازه‌گیری زمان آنقدر دقیق باشد که بتواند ربع ساعت را هم نشان بدهد. اما معماری برج ۲۰ متری طغرل به‌گونه‌ای طراحی و اجرا شده بود که ۹ قرن پیش زمان دقیق را محاسبه می‌کرد.دورتادور برج طغرل ۲۴ ترک وجود دارد. در بالای هرکدام از این ترک‌ها، 4نیم‌دایره تعبیه شده و هر نیم‌دایره، یک ربع ساعت را نشان می‌دهد. طرز کار این ساعت آفتابی به‌گونه‌ای است که پس از طلوع آفتاب، با گذر زمان کنگره‌های برج یک به یک روشن می‌شوند. با گذشت یک ساعت از طلوع آفتاب، یک کنگره با نور آفتاب روشن می‌شود. اگر 2 ساعت از زمان طلوع خورشید گذشته باشد، 2کنگره روشن می‌شود و به‌ترتیب به همین صورت، زمان محاسبه خواهد شد. برج طغرل پس از غروب آفتاب هم با نور مهتاب، زمان را نشان می‌دهد. البته محاسبه زمان در شب نیاز به علم ستاره‌شناسی دارد.
چگونه به برج طغرل برویم؟
اگر با خودروی شخصی قصد بازدید از این برج را دارید، از طریق بزرگراه امام‌علی(ع) به سمت شهر ری حرکت کنید؛ از خروجی ابن بابویه وارد خیابان تقی پور شوید تا برج طغرل را در سمت راست خود بیابید.
دسترسی به برج طغرل با مترو هم امکان‌پذیر است. با استفاده از خط یک مترو، راهی ایستگاه متروی شهر ری شوید و برای دسترسی به این برج از تاکسی و اتوبوس استفاده کنید.
آرامگاه طغرل بیک یا خلیل سلطان؟
روایت‌های متعددی درباره تاریخچه برج طغرل وجود دارد. برخی از مورخان و باستان‌شناسان معتقدند؛ این برج، آرامگاه نخستین پادشاه سلسله سلجوقیان یعنی طغرل بیک سلجوقی است. گروه دیگری از مورخان اما بر این عقیده‌اند که یکی از فرزندان تیمورلنگ به نام خلیل سلطان، در این مکان مدفون است. روایت دیگری هم وجود دارد که برج طغرل را آرامگاه خلیل سلطان و همسرش شادالملک در قرن پانزدهم میلادی می‌داند.
مقاوم در برابر بلایای طبیعی
برج طغرل یکی از شاهکارهای معماری دوره سلجوقیان است. این بنای آجری، حدود ۹ قرن پیش ساخته شد و نمادی از هنر و تمدن ایران زمین در این دوران است. یکی از ویژگی‌های این برج استحکام آن است که از ۹ قرن پیش تا امروز پابرجا باقی مانده. در ساخت این برج علاوه بر خشت خام و آجر، از ساروج نیز استفاده شده که دلیل اصلی استحکام و مقاومت آن در برابر بلایای طبیعی بوده است.
راهنمای مسافران جاده ابریشم
این برج در دوره‌ای، راهنمای مسافران بود. جالب است بدانید از آنجایی که شهر ری در مسیر جاده ابریشم قرار داشت و برج طغرل هم از بلندترین سازه‌های زمان خود بود، آتشی بر فراز آن روشن می‌کردند تا مسافران ری را که از خراسان می آمدند راهنمایی کند.
* طرز کار شگفت انگیز این ساعت را می‌توانید در همشهری آنلاین ببینید.
در همینه زمینه :
تاریخ محله
سینمای جهان