لوایح در ترافیک بهارستان

آنچه از دولت دوازدهم به دولت سیزدهم در حوزه قانونگذاری به ارث رسیده است، حجم بالای لوایحی است که باید تعیین تکلیف شود؛ لوایحی که هرکدام از آنها محصول هزاران ساعت نفر کارکارشناسی برای رسیدن به صحن بهارستان و جلب نظر نمایندگان در کمیسیون‌های تخصصی مجلس است تا تبدیل به قانون شود؛ روندی که با تغییر ضرورت‌ها سبب شده است، دولت سیزدهم نیز لوایحی را تدوین کند و با تدوین آن، ستونی از لایحه در ترافیک بهارستان گیر کند، اما وضعیت لوایحی که دولت در مجلس دارد چگونه است؟این سؤال، موضوع محوری گفت‌وگوی همشهری با «سید محمد حسینی»، معاون پارلمانی رئیس‌جمهور است.

دولت دوازدهم، ‌چند لایحه را به مجلس ارائه کرده و سرانجام آنها چه شده است؟
برای پاسخ به این سؤال لازم است به آمار لوایح معوق دولت یازدهم که به دولت دوازدهم منتقل شد اشاره کنم. لوایح معوق دولت یازدهم که به دولت دوازدهم رسید، 76لایحه بود که از این تعداد 36مورد به قانون تبدیل شد و 6مورد نیز از سوی دولت مسترد شد. یک لایحه از سوی نمایندگان در صحن رد و 4لایحه نیز در کمیسیون تخصصی مربوطه رد شد. اما دولت دوازدهم علاوه بر معوقات دولت یازدهم خود 146لایحه را برای تصویب به مجلس ارسال کرد. از این تعداد 37لایحه به قانون تبدیل شد و 4لایحه نیز به درخواست دولت از مجلس مسترد شد.3لایحه نیز در کمیسیون تخصصی رد شد. در مجموع آمار لوایح دولت دوازدهم، 222لایحه به مجلس ارسال شد که از این تعداد 73لایحه تبدیل به قانون و 7لایحه در کمیسیون رد، 10لایحه از سوی دولت مسترد و یک لایحه نیز در صحن علنی رد شد.
هر دولتی میراث‌دار لوایح معوق دولت قبل است؟
بله این موضوع ناشی از مطول‌شدن روند رسیدگی به لوایح و مسائل دیگر است؛ به‌عنوان مثال، لوایح معوق دولت دهم که در دولت یازدهم بررسی شد نیز کم نبوده است. دولت یازدهم 56لایحه معوق داشت و خود نیز 195لایحه جدید را به مجلس فرستاد. به نوعی می‌توان گفت دولت یازدهم از نظر تعداد لوایحی که به مجلس ارائه کرده است با درنظر‌گرفتن لوایح معوق بالاترین آمار ارائه لایحه را به مجلس داشته است. با این حال، بالاترین تعداد رد لوایح در کمیسیون با 10مورد و نیز بالاترین رد لایحه در صحن را با 7مورد در کارنامه خود داشته است.
عملکرد دولت سیزدهم چگونه بوده است؟ آیا در این روند تغییری حاصل شده است؟
از ابتدای فعالیت دولت سیزدهم تا پایان هفتم آذرماه، 177لایحه به مجلس ارسال شده است که از این تعداد سهم لوایح معوق دولت دوازدهم که در دولت سیزدهم بررسی می‌شود 127لایحه بوده است. به نوعی دولت تاکنون 50لایحه را براساس نیازها و مقتضیات روز جامعه تدوین و برای تصویب به مجلس ارائه کرده است. از مجموع 50لایحه‌ای که دولت سیزدهم آن را تدوین کرده است، 6لایحه به قانون تبدیل و یک مورد آن نیز از مجلس مسترد شده است و 41لایحه نیز اکنون در کمیسیون‌های تخصصی مجلس در حال بررسی است. 2لایحه نیز به شورای نگهبان برای تأیید نهایی ارسال شده است. از مجموع طرح‌های معوق دولت دوازدهم که به دولت سیزدهم به ارث رسیده است نیز 22مورد به قانون تبدیل، 16مورد مسترد، یک لایحه در صحن و یک لایحه در کمیسیون رد شده است. 2لایحه نیز با اصرار نمایندگان بر مصوبه‌خود به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع شده و 17لایحه نیز در شورای نگهبان در حال بررسی است.
یکی از سؤالاتی که به شکل جدی مطرح می‌شود این است که با توجه به ترافیک بالای لوایح و زمانبربودن بررسی آنان در مجلس، چه زمانی ممکن است لایحه‌ای که از سوی دولت به مجلس ارسال می‌شود بررسی‌ شود؟
تعیین مدت زمان صرف شده برای تدوین و تنظیم یک لایحه به شکل دقیق ممکن نیست؛ چرا که لوایح از حیث تعداد مواد و بندها با هم یکسان نیستند. ممکن است لایحه‌ای مانند «لایحه حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت» با لایحه «نحوه مدیریت تعارض منابع» که شامل موارد متعدد و مرتبط با وظایف دستگاه‌های مختلف اجرایی است نیازمند کار بیشتر و صرف وقت و کارشناسی‌های طولانی‌تری باشد. ممکن است یک لایحه در قالب ماده واحده تنظیم شود بنابراین نباید لوایح را با یک دید از نظر زمان برای بررسی و هزینه‌هایی که برای تدوین و کارشناسی آن صرف شده است با یکدیگر مقایسه کرد.
 تأخیر بررسی و اعمال نظر نهایی درباره لایحه ارسالی ممکن است این ضرورت‌ها را تغییر دهد و عملا یک لایحه را از حیز‌انتفاع خارج کند. آیا این موضع جای نگرانی ندارد؟
این موضوع یکی از نگرانی‌های است که داریم. دولت هم‌اکنون 130لایحه در مجلس دارد که به‌نظر می‌رسد با وجود تقدیم 539طرح تدوین‌شده از سوی نمایندگان ممکن است زمان رسیدگی به این لوایح با تأخیر زیادی همراه شود. از این‌رو، انتظار ما از مجلس و نمایندگان این است که در جلسات مجلس، اولویت را بر بررسی لوایح ارسالی از سوی دولت قرار دهند تا بتوان لوایح منتظر بررسی در مجلس را به روز کرد.
اما هیأت رئیسه معتقد است  که نمی‌تواند جلوی ارائه طرح‌های نمایندگان را بگیرد و شاید این انتظار شما محقق نشود.
ببینید! بسیاری ازطرح‌هایی که نمایندگان محترم ارائه می‌کنند با لوایح دولت همپوشانی زیادی دارد. اگر روند بررسی لوایح در مجلس شتاب بگیرد، بسیاری از طرح‌های اعلام وصول شده کاهش یافته و بسیاری از مطالباتی که نمایندگان دارند پاسخ داده می‌شود. این موضوع سبب می‌شود دولت در اجرای وظایف خود با چالش کمتری روبه‌رو شود. از سوی دیگر، توجه مجلس به تقاضای دولت نسبت به تسریع در بررسی لوایح در کمیسیون‌های تخصصی موجب رفع خلأهای قانونی و موانع و نیز ارتقای کارآمدی دولت خواهد شد.