تحولات فکری حوزه‌ علمیه‌ قم

کتاب «تحولات فکری حوزه‌ علمیه‌ قم (1357-1301)» تألیف مرجان برهانی و حــجـت‌الله عــلی‌مــحمدی همزمان با یکصدمین سال بازتاسیس حوزه علمیه قم، از سوی انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی چاپ و منتشر شده است. مسئله اصلی این کتاب مطالعه و بررسی هریک از مقاطع مربوط به حوزه علمیه قم از 1300تا 1357شمسی با محوریت زعمای حوزه به‌منظور نشان دادن تحولات آن است. کتاب در 5 فصل تألیف و در ابتدای هر فصل ضمن اشاره به زندگینامه زعمای حوزه در آن مقطع، تحولات سیاسی، فرهنگی و اقتصادی حوزه علمیه قم بررسی شده است. در فصل اول به تفصیل تاریخچه حوزه علمیه در جهان اسلام مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده در فصل دوم «تحولات حوزه علمیه قم در دوره شیخ مؤسس» را بررسی می‌کند. در فصل سوم «تحولات حوزه‌ علمیه قم در دوره‌ مراجع ثلاث» مورد بررسی قرار گرفته و در فصل چهارم به تحولات حوزه علمیه قم در دوره زعامت آیت‌الله العظمی بروجردی پرداخته است. در فصل پنجم «تحولات حوزه علمیه قم در دوره نهضت امام‌خمینی(ره)» بررسی شده است. حوزه قم در دوره‌ نهضت، به رشدی قابل‌توجه دست یافت. در این دوره، فکر و اندیشه‌ طلاب و فضلا، تحت‌تأثیر نگاه تحول‌گرای امام خمینی(ره) قرار گرفت و پس از تبعید ایشان، شاگردانش این مسیر را پی گرفتند. حوزه علمیه قم که روزگاری با هدف اهتمام به امور دینی تأسیس و سپس احیا شده بود، توانست منشأ تحولی عظیم در کشور قرار گیرد و سیر تحولات سیاسی و اجتماعی را به‌گونه‌ای دیگر رقم زند.