پایان رؤیای کره‌ای ترامپ

جواد نصرتی|خبرنگار:

امیدواری‌ها برای برگزاری نشست تاریخی بین رئیس‌جمهور آمریکا و رهبر کره‌شمالی، جمعه با انتشار نامه دونالد ترامپ به کیم جونگ اون و تأکید بر لغو نشست دوجانبه در سنگاپور از بین رفت و آرزوی صلح پایدار در کره، همچنان از این شبه‌جزیره دور ماند. قرار بود ترامپ و کیم جونگ اون رهبر کره‌شمالی 22خرداد در نشستی که نخستین دیدار بین رهبر کره‌شمالی و رئیس‌جمهور مستقر آمریکا به‌شمار می‌رود، در سنگاپور با هم ملاقات کنند. با این حال روند اتفاق‌ها در 2هفته اخیر، امیدواری‌ها برای برگزاری این نشست را کمرنگ کرد تا اینکه نامه رئیس‌جمهور آمریکا، آخرین ضربه کاری را وارد کرد. ترامپ که کمی پیش‌تر در ملاقات با رئیس‌جمهور کره‌جنوبی گفته بود شاید این نشست برگزار نشود، در نامه‌اش خطاب به کیم جونگ اون، اظهارنظرهای خصمانه مقامات کره‌شمالی و نگرانی‌ها درباره تعهد پیونگ‌یانگ به کنار گذاشتن تسلیحات هسته‌ای‌اش را یادآور شده و نوشته است که در چنین شرایطی، برگزاری نشست «نادرست» به‌نظر می‌رسد.

پایان باز برای یک جدایی موقت

رئیس‌جمهور آمریکا البته هم در این نامه و هم در صحبت‌هایی که بلافاصله بعد از آن داشت، در مذاکره را کاملا نبست و به خبرنگاران گفت که «اگر و هر وقتی که کیم جونگ اون تصمیم بگیرد تا در مذاکرات و اقدامات سازنده درگیر شود، من هم آماده‌ام». در کمال تعجب، این رویکرد در واکنش رسمی کره‌شمالی به نامه ترامپ هم دیده شد و به‌نظر می‌رسد پیونگ‌یانگ هم برای برگزاری نشست با آمریکایی‌ها همچنان رغبت دارد. کیم کای گوان یکی از مقامات وزارت خارجه کره‌شمالی، در واکنش به صحبت‌های ترامپ، از ‌لحنی کاملا دیپلماتیک و نرم استفاده کرد و از علاقه کشورش برای برگزاری این نشست در مکان و زمانی دیگر خبر داد. او در گفت‌وگو با خبرگزاری رسمی کره‌شمالی گفت: «ما تمایل داریم تا یک‌بار دیگر به آمریکا بگوییم که علاقه‌مند هستیم تا با آمریکا برای حل مشکلات، بدون درنظر گرفتن زمان و چگونگی آن، سر میز مذاکره بنشینیم.» این مقام کره‌شمالی، ‌حتی از «تصمیم درخشان» ترامپ برای مذاکره با کره‌شمالی استقبال کرد.

چرا نشست لغو شد؟

 برخلاف این صحبت‌های محترمانه و دلگرم‌کننده، موضع‌گیری‌های لفظی 2طرف در طول 2هفته گذشته، کاملا خصمانه و حتی غیرمؤدبانه بوده است. نخستین تلنگر به اصل برگزاری نشست را جان بولتون مشاور امنیت ملی آمریکا وارد کرد. او در صحبت‌هایی که خیلی زود با واکنش کره‌شمالی و حتی کاخ سفید مواجه شد، مدل لیبی را برای خلع سلاح کره‌شمالی پیش‌بینی کرد. بعد از بولتون اما نوبت ترامپ بود که همزمان با پیش کشیدن حمایت از رژیم کیم جونگ اون در صورت خلع سلاح، سرنوشت قذافی را به او یادآوری کند. و برای حسن ختام، ‌مایک پنس معاون رئیس‌جمهور آمریکا هم یک‌بار دیگر مدل لیبی را پیش کشید و به کره‌شمالی هشدار داد ترامپ را به بازی نگیرد. در این میان، کره‌شمالی یک نشست بین مقامات ارشد نظامی‌اش با کره‌جنوبی را لغو کرد، در چند بیانیه با لحن تندی به صحبت‌های آمریکایی‌ها واکنش نشان داد و پنس را یک احمق سیاسی خواند.

پیش‌دستی عجولانه؟

با توجه به این فضای پیش‌آمده، لغو نشست چندان غافلگیرکننده نبود. چیزی که برخی رسانه‌های آمریکایی به آن اشاره کرده‌اند، پیش‌دستی آمریکا در لغو نشست بوده است. سی‌بی‌اس در گزارشی نوشته است که ترامپ از این‌رو این نامه را به یکباره نوشته است که نمی‌خواسته با کنسل شدن نشست از سوی کره‌ای‌ها مواجه شود. براساس گزارش این شبکه، مذاکرات برای لغو نشست تازه آخر شب پنجشنبه شروع شد. این نامه چنان سریع توسط خود ترامپ تحریر شده است که کاخ سفید وقت نکرده به رهبران کنگره و هم‌پیمانان آمریکا چیزی درباره آن بگوید. به‌نظر می‌رسد آمریکایی‌ها به نوعی سردرگمی در رابطه با کاری که باید بکنند دچار بوده‌اند، چون آنطور که مایک پمپئو وزیر امور خارجه گفته است مقامات کره‌شمالی به تماس‌های آنها برای انجام هماهنگی‌های مربوط به نشست پاسخ نمی‌دادند و حتی کره‌ای‌ها بدون هیچ توضیحی، هیأت خود را به یک نشست کارشناسی در سنگاپور ارسال نکرده بودند.

خشم در کره، رضایت در ژاپن

این تصمیم آمریکایی، به هر دلیل که بوده، واکنش‌های متفاوتی را در پی داشت. در سئول، مون جائه این رئیس‌جمهور این کشور که فعالانه بین ترامپ و کیم واسطه‌گری می‌کرد و امید زیادی به دیدار 2طرف داشت، همزمان با انتشار نامه ترامپ، نیمه‌شب در کاخ آبی (دفتر ریاست‌جمهوری کره جنوبی) جلسه اضطراری امنیتی تشکیل داد. وزیر خارجه این کشور هم با پمپئو تلفنی صحبت کرد و 2طرف بر حفظ فرصت پیش‌ آمده برای مذاکره تأکید کردند. این تصمیم ترامپ، با واکنش خشمگینانه مردم این کشور مواجه شد و مردم در سئول در راهپیمایی‌های اعتراضی خود، عکس ترامپ را پاره کردند. همانطور که پیش‌بینی می‌شد، ژاپن اما از این تصمیم آمریکا استقبال کرد و سخنگوی شینزو آبه نخست‌وزیر این کشور بر تداوم انزوای بیشتری کره‌شمالی و اعمال تحریم‌های اقتصادی بیشتر علیه این کشور تأکید کرد.
 
انفجار، طبق برنامه

هیچ‌کدام از این اتفاق‌ها و واکنش‌ها، البته مانع از این نشد که کره‌شمالی، دیروز سایت آزمایش هسته‌ای خود را طبق برنامه از بین نبرد. کره‌شمالی،‌ماه گذشته اعلام کرده بود که سایت آزمایش هسته‌ای پونگی ری را جمعه از بین می‌برد. پیونگ‌یانگ برای این کار، حتی چند روزنامه‌نگار خارجی را هم به کشورش دعوت کرده بود تا از نزدیک شاهد از بین بردن این سایت باشند. نابودی این سایت آزمایش هسته‌ای‌، که عملا آخرین سایت آزمایش هسته‌ای دنیا به شمار می‌رفت، نشانه‌ای از حسن نیت کره‌شمالی برای تعامل بیشتر با جامعه جهانی در آستانه نشست سنگاپور انگاشته می‌شد.  این در حالی بود که نامه لغو  دیدار ترامپ دقایقی بعد از انفجار سایت آزمایش هسته‌ای کره شمالی منتشر شد.

عالیجناب کیم جونگ اون
رئیس کمیسیون امور حکومتی جمهوری دمکراتیک خلق کره
پیونگ یانگ، آقای رئیس عزیز

«ما بسیار قدردان زمان، صبر و تلاشی هستیم که شما با توجه به مذاکرات و گفت‌وگوهای اخیرمان برای نشستی که از مدتی طولانی هر دو طرف به‌دنبال برگزاری آن بودند، صرف کرده‌اید؛ نشستی که برای ۱۲ ژوئن در سنگاپور برنامه‌ریزی شده بود. ما مطلع شدیم که این دیدار از سوی کرۀ شمالی درخواست‌شده؛ چیزی که از نظر ما کاملا بی‌ربط است. من بسیار مشتاق دیدار شما در این نشست بودم. متأسفانه، با توجه به خشم فوق‌العاده و دشمنی آشکاری که در آخرین بیانیه شما ابراز شد، احساس می‌کنم که اکنون زمان مناسبی برای برگزاری چنین دیداری که از مدت‌ها پیش برنامه‌ریزی شده بود، نیست؛ بنابراین، خواهشمندم اجازه دهید تا به وسیله این نامه اعلام شود که نشست سنگاپور، برگزار نخواهد شد، تصمیمی که به نفع دوطرف و به ضرر جهان است. شما دربارۀ توانمندی‌های هسته‌ای صحبت می‌کنید، توانمندی‌های ما بسیار بیشتر و قدرتمندتر است و من از خدا می‌خواهم که هیچ‌گاه از آنها استفاده نشود. من احساس کردم که گفت‌وگوی فوق‌العاده‌ای میان شما و من ایجاد شده است و درنهایت، این تنها گفت‌وگوست که مهم است. منتظر روزی هستم که با شما دیدار داشته باشم. در عین حال، می‌خواهم از شما برای آزادی گروگان‌ها که اکنون در خانه کنار خانواده‌هایشان هستند، سپاسگزاری کنم. این یک حرکت زیبا بود و بسیار ستوده شد. اگر شما نظرتان را درباره این نشست مهم تغییر دادید، لطفا در تماس با من یا نوشتن نامه‌ای برای من شک نکنید. جهان و به‌ویژه کرۀ شمالی فرصت عالی را در راه صلح پایدار و رفاه و ثروت از دست داد. از دست دادن این فرصت یک لحظه واقعا غم‌انگیز در تاریخ است.
 ارادتمند، دونالد جی ترامپ
رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا