در غربت پاییزی اکران

شهاب مهدوی- روزنامه‌نگار

فقط ۸ فیلم از آثار حاضر در چهلمین جشنواره فیلم فجر تا امروز اکران عمومی شده‌اند. نشانه‌ای آشکار بر بی‌رغبتی صاحبان فیلم‌ها برای اکران عمومی آثارشان. دلیلش هم شکست بیشتر فیلم‌های اکران شده امسال در گیشه است.  وقتی اقبال عمومی نسبت به سینمای ایران به‌شدت پایین آمده طبیعی است که صاحبان فیلم‌ها علاقه‌ای به اکران فیلم‌هایشان نشان ندهند. در سالی که اتفاقا تعداد زیادی فیلم در
 ۶ ماه اول سال به نمایش عمومی درآمد، وضعیت گیشه جز در مورد چند استثنا، جالب توجه نبود.
بیشتر فیلم‌های اکران شده هم تولیدات سالیان گذشته بودند که به‌علت بحران کرونا روی پرده نیامده بودند. اکرانی که تنها چند فیلم محدود از  آثار به نمایش درآمده در جشنواره پارسال در آن روی پرده آمدند. سال گذشته چهلمین جشنواره فیلم فجر با نمایش ۲۲ فیلم سینمایی در حالی به پایان رسید که با توجه به فروکش کردن شیوع ویروس کرونا در کشور این امید وجود داشت که سینماها با اکران فیلم‌های تازه، جانی دوباره بگیرند. فیلم‌هایی که با اکران مناسب شاید می‌توانستند در جذب مخاطب به سینماها موفق عمل کنند. در جدول اکران نوروزی ۱۴۰۱ که یکی از مهم‌ترین نوبت‌های اکران‌های سینمایی به‌شمار می‌رود، تنها ۳ فیلم از 7 فیلم حاضر در این نوبت، سهم فیلم‌های چهلمین جشنواره فیلم فجر بودند که شامل «موقعیت مهدی» هادی حجازی‌فر، «مرد بازنده» محمدحسین مهدویان و «شادروان» به کارگردانی حسین نمازی بود که البته با توجه به صف فیلم‌های باقی‌مانده از دوره‌های قبل در نوبت اکران، خود آمار خوبی به‌شمار می‌رفت.حالا و تنها کمتر از ۳ ماه تا برگزاری چهل و یکمین دوره جشنواره فیلم فجر مانده است و از ۲۲ فیلمی که در دوره قبل این جشنواره به نمایش درآمده تنها ۸ فیلم سینمایی اکران شده است که از آن جمله می‌توان به «بی‌رو»، «مرد بازنده»، «علف‌زار»، «شادروان»، «شب طلایی»، «هناس»، «موقعیت مهدی» و «بدون قرار قبلی» اشاره کرد. این در حالی است که بسیاری از فیلم‌های چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر به مرحله اکران نرسیده‌اند که شاید یکی از مهم‌ترین دلایل اکران نشدن این فیلم‌ها، این است که تهیه‌کنندگان آثار تمایلی به نمایش فیلم‌های خود در سینماها ندارند چرا که سینماها از فروش چندان مناسبی برخوردار نیستند.  البته باید به این مسئله نیز توجه کرد‌که بسیاری از سینماداران به خاطر تعطیلی نزدیک به ۲ سال سینماها به‌دلیل کرونا، ترجیح می‌دهند تا فیلم‌هایی را در سینماها اکران کنند که در گونه کمدی بوده تا مخاطب تمایل بیشتری به سینما رفتن داشته باشد.در بین فیلم‌هایی که در جشنواره چهلم به نمایش درآمده و در سال‌جاری اکران شده، فیلم سینمایی «علف‌زار» بود که توانست ۲۱ میلیارد تومان فروش داشته باشد. البته همچنان بیشترین آمار فروش در سینماها متعلق به سینمای کمدی است. این در حالی است که با بلیت ۴۵ هزار تومانی سینماها و افزایش هزینه تولید، بی‌شک چنین رقمی نمی‌تواند به‌معنای سود برای سرمایه‌گذار یا تهیه‌کننده باشد.در میان آثار باقی‌مانده از تولیدات ۱۴۰۰ که در جشنواره فیلم فجر حضور داشتند، تعدادی از آنها با توجه به موضوع و فضای تولید، جزو آثاری هستند که می‌توانند در گروه سینمایی «هنر و تجربه» اکران شوند که البته این دسته از فیلم‌ها به‌دلیل کاهش فعالیت این گروه سینمایی به‌دلیل تغییر مدیریت، فرصت اکران را از ابتدای سال تاکنون به‌دست نیاورده‌اند که از آن جمله می‌توان به فیلم سینمایی «برف آخر» به کارگردانی امیرحسین عسگری، «درب» به کارگردانی هادی محقق، «شهرک» به کارگردانی علی حضرتی، «۲۸۸۸» به کارگردانی کیوان علیمحمدی و علی‌اکبر حیدری اشاره کرد.«ملاقات خصوصی» به کارگردانی امید شمس، «بی مادر» به کارگردانی مرتضی فاطمی، «نگهبان شب» به کارگردانی رضا میرکریمی، «خائن‌کشی» به کارگردانی مسعود کیمیایی، «بی‌رؤیا» به کارگردانی آرین وزیردفتری، «لایه‌های‌دروغ» به کارگردانی رامین سهراب، «ضد» به کارگردانی امیرعباس ربیعی و«دسته دختران» به کارگردانی منیر قیدی از دیگر آثار جشنواره گذشته بودند که هنوز راهی اکران نشده‌اند.

مکث
گریز سرمایه، بی‌رغبتی به اکران
 در یکی از بدترین ادوار اکران در تاریخ سینمای ایران که فقط با ۲ سال گذشته که همه‌‌چیز تحت‌تأثیر پاندمی کرونا قرار داشت قابل مقایسه است شاهد رخوت غریب اکران، کسادی گیشه و خلوتی سینماها هستیم. این روزها وارد هر سالنی که بشوید با انبوه صندلی‌های خالی مواجه می‌شوید؛ تنها استثنا شاید انیمیشن «لوپتو» باشد که توانسته به‌طور نسبی مخاطب کودک را جذب سالن‌های سینما کند.اما آیا با یک گل، شوره‌زار گلستان می‌شود؟ امیر سید‌زاده، تهیه‌کننده در این رابطه می‌گوید:«با یک نگاه کوتاه به فیلم‌های جدیدی که به‌تازگی اکران شده، متوجه می‌شویم به نسبت تعداد سالن و سئانس‌هایی که به فیلم‌ها اختصاص داده می‌شود این آثار هیچ توجیه اقتصادی برای بازگشت سرمایه ندارند.معتقدم مسئولان باید به فکر راهکارهایی باشند تا مخاطب به سینما برود، در غیراین صورت با چنین شرایطی، مخاطب به‌خودی خود به سینما نمی‌رود. البته بعید می‌دانم چنین اتفاقی رخ دهد و شرایط مناسبی برای اکران فراهم شود.»سیدزاده که با مهر گفت‌وگو می‌کرد می‌افزاید:«مسئله‌ای که سینمای ایران هم‌اکنون درگیر آن است، این است که سینما رفتن از برنامه روزانه مردم حذف شده و این مشکل بسیار بزرگی است. البته فکر می‌کنم باید به چنین موضوعی نگاهی کلان‌تر داشته باشیم و باور کنیم که چنین تمهیدات مقطعی‌ای نمی‌تواند کمکی به بهبود شرایط فعلی سینما بکند. اینکه بلیت سینماها برای چند روز نیم‌بها شود یا اینکه دولت در مقاطعی یارانه حمایتی برای سرمایه‌گذاری که فیلمش در سینما اکران می‌کند، پرداخت کند، راهکارهای مدونی به شمار نمی‌رود و بیشتر راهکارهای مقطعی است و طرح‌های مقطعی نیز در طول تاریخ نشان داده که چندان جواب نمی‌دهد.»‌