نوازنده سینما
نوشتن در مورد یک آهنگساز بزرگ مثل انیو موریکونه برای کسی که فقط شنونده موسیقی بوده و چیزی از نت، سلفژ ،گام و اینطور چیزها نمیداند، کار دشواری است و حتی شاید خطرناک. اما موریکونه یک فرق بزرگ با بسیاری از آهنگسازان تراز اول داشته که به آدم کمی دل و جرأت میدهد و آن اینکه او فقط در زمینه سینما فعالیت میکرد.
شاید مهمترین ویژگی آثار موریکونه، سادگی و در عین حال عمق آثاری است که او ساخته. موسیقیهای موریکونه آن قدر ساده است که به راحتی میتوان آن را با سوت نواخت. در عین حال موسیقی، صحنه را با چنان ظرافتی توصیف میکند که تمام احساس مرتبط با آن صحنه، بیواسطه به مخاطب منتقل میشود که از دید سینمایی بینظیر او حکایت دارد.
موسیقی موریکونه مولفههایی دارد که شبیه علائم مشخصه یک فیلمساز در آثارش است و از روی این مولفهها به راحتی میتوان خالق اثر را شناخت. نمیدانم از لحاظ موسیقیایی این مسئله را چطور میشود توضیح داد، اما با قاطعیت میشود گفت اگر کسی چند موسیقی مشهور موریکونه را شنیده باشد، به راحتی میتواند سایر آثار او را تشخیص دهد. از طرف دیگر، موسیقیهای موریکونه در عین اینکه مایههایی شبیه به هم دارند، اما هیچکدام کپی یا تقلید از آثار قبلی او نیستند. او هرگز خود را تکرار نکرد و با توجه به حجم کاری بسیار زیادی که داشت، میتوان پی به نبوغ این مرد برد.
موریکونه برای تعداد بسیار زیادی فیلم، موسیقی متن ساخته است که بخش عمدهای از آنها، آثار سینمایی مهجوری محسوب میشوند و برخی دیگر جزو شاهکارهای مطرح تاریخ سینما هستند. بعید است کسی ملودی معروف او برای سهگانه وسترنهای اسپاگتی سرجولئونه را نشناسد؛ بهخصوص موسیقی استثنایی او برای «خوب، بد، زشت» که همه، تم آن را بهعنوان نمادی برای سینمای وسترن میشناسند. 2موسیقی بینظیر او برای «روزی روزگاری در غرب» و «روزی روزگاری آمریکا» که اکنون به آثاری کلاسیک تبدیل شدهاند، موسیقی مملو از شور نوستالژیک «سینما پارادیزور» ساخته جوزپه تورناتوره، موسیقی کوبنده و کم وبیش حماسی «تسخیرناپذیران» ساخته برایان دیپالما و دهها اثر دیگر که جدا از هماهنگی باورنکردنی با فیلمها، بهطور مجزا نیز آثاری گوشنواز هستند.
در طول سالهای زندگی نشانهای متعددی به موریکونه تعلق گرفت که از آنها میتوان نشان شایستگی دولتهای ایتالیا، فرانسه، مقدونیه، نشان خورشید فروزان امپراتوری ژاپن و نشان بنیاد شاهزاده آستوریاس اسپانیا (مشترکاً با جان ویلیامز) را نام برد. در سال ۲۰۰۷ آکادمی علوم و هنرهای سینمایی آمریکا یک عمر فعالیت هنری او را «مشارکتی درخشان و چند وجهی در هنر موسیقی فیلم» تلقی کرد و اسکار افتخاری آکادمی را به او داد. موریکونه که از ۱۹۷۹ نامزد دریافت شش جایزه اسکار در بخش بهترین موسیقی فیلم بود در ۲۰۱۵ برای نخستین بار موفق به دریافت این جایزه برای موسیقی
8 نفرتانگیز در بخش رقابتی شد. او نخستین و تنها آهنگساز سینماست که برنده جایزه پولار مشهور به «نوبل موسیقی» در سال ۲۰۱۰ در استکهلم سوئد شد. انیو موریکونه در ۶ ژوئیه ۲۰۲۰ در ۹۱سالگی در رُم درگذشت. رئیسجمهور سرجیو ماتارلا او را بانی گسترش و تقویت اعتبار ایتالیا در میان مردم سراسر جهان خواند و نیویورک تایمز وی را از تأثیرگذارترین آهنگسازان بر جریان موسیقی سینمای مدرن برشمرد. هانس زیمر -موسیقیدان و آهنگساز آلمانی- در واکنش به مرگ موریکونه نوشت: «او یک اوسطوره بود و اسطورهها از بین نمیروند».