آیا روح جنسیت دارد؟

آیت‌الله جوادی آملی به نقل از حکما می‌گوید: مذکر و مونث بودن از ویژگی‌های ماده است و صورت در آن نقش ندارد و درباره تفاوت جنس و ماده نیز می‌گوید: ماده اصنافی دارد که برخی صنف مذکر و برخی دیگر صنف مونث است و از نشانه‌های بازگشت این دو (مرد و زن بودن) به ماده آن است که نر و ماده بودن در حیوانات و گیاهان هم وجود دارد و اگر به‌صورت نوعی بازگشت داشته باشد، باید صرفا به انسان اختصاص می‌داشت و در مادون انسان دیده نمی‌شد. اگر حیوانات هم بخواهند کمالاتی داشته باشند، در ذکوریت و انوثیت آنها نیست. وی همچنین در تفسیر آیه «و من کل شی خلقنا زوجین» (ذاریات/ 49) ذکوریت و انوثیت جمادات و دیگر موجودات را متذکر شده و می‌گوید: خداوند از هر حقیقتی اعم از انسان‌ها، حیوانات، گیاهان و جمادات حتی رعد و برق، یک جفت آفریده و میان آن دو جاذبه ایجاد کرده است. جهت دیگر آنکه چون حقیق انسان روح اوست، دیگر مرد و زنی نیست که بخواهد تساوی یا تفاوتی بین آنها وجود داشته باشد. به‌عبارت دیگر، از دیدگاه ایشان، چه روح قبل از نشئه دنیا حضور داشته باشد و چه براساس تطور ماده پدید آمده باشد و از دل ماده به‌وجود‌آید - که در آن صورت ماده مونث، روح مونث ایجاد می‌کرد و ماده مذکر، روح مذکر به‌وجود می‌آورد- آنچه اصالت دارد و موضوع اصلی است، روح هست و از آنجا که روح برای مرد و زن فرقی نمی‌کند و یکسان است و مذکر و مونث ندارد، بحث تساوی یا تفاوت زن و مرد هم در این دو صنف مطرح نیست. بنابراین آیت‌الله جوادی آملی به منزه بودن روح از ویژگی تذکیر و تانیث پرداخته و این صفت را مختص به بعد جسمانی انسان در دوران جنینی می‌داند.
برگرفته از مقاله: «جنسیت و روح در مبانی حکمت متعالیه با تأکید بر دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی»