گزارش
گفت‌وگوی عقلانی در محیط دانشگاهی
چالش‌هایی که دانشگاهیان و مسئولان را از گفت‌وگوی رو در رو با یکدیگر منع می‌کنند، باید با سعه‌صدر از میان برداشته شود
«من عقیده‌ام این است که مسئولین باید در دانشگاه‌ها شرکت کنند؛ روسای 3 قوه، مسئولین میانی، رئیس صدا و سیما، مسئولین سپاه و نیروهای مسلح؛ اینها بروند با دانشجوها جلسه بگذارند و حرف‌های گفتنی دانشجوها را بشنوند. به شما عرض بکنم؛ آنها هم برای دانشجوها حرف‌های گفتنی زیادی دارند. هیچ‌چیزی جای این گفت‌وگوی رو در رو و چهره به چهره را نمی‌گیرد.» این جملات را رهبر انقلاب نه در این روزها بلکه سال 91در دیدار دانشجویان با ایشان بیان می‌کنند. نظراتی که مسیر راه مسئولان برای پاسخگویی و روشنگری مسئولان برای دانشجویان پرسؤال و ابهام را ترسیم کرده است. با گذشت یک دهه از ترسیم این نقشه، اما برآورد جامعه دانشگاهی خلاف منویات ایشان را نشان می‌دهد.
محافظه‌کاری، آفت دانشگاه
گرچه رهبر انقلاب در دیدار اخیر با دانشجویان بر اهمیت حضور مسئولان در دانشگاه و ضرورت گفت‌وگوی رو در رو با آنان برای رفع شبهات و پاسخ به سؤالات دانشجویان تأکید کردند، اما آمارها نشان می‌دهد، حضور مسئولان در دانشگاه‌ها به‌شدت محدود و صرفا به زمان‌هایی خاص منحصر شده است؛ موضوعی که دلایل بسیاری دارد و به‌گفته مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه تهران محافظه‌کاری مسئولان دولتی و دانشگاهی مانند یک سد، مانع تحقق منویات رهبر انقلاب شده است: «محافظه‌کاری و دید امنیتی مسئولان دانشگاه و این نگرانی که حضور یک مسئول در دانشگاه می‌تواند منجر به ایجاد تنش در دانشگاه شود، یکی از دلایل حضور نیافتن مسئولان در دانشگاه و دیدار رو در رو با آنان است.» آنطور که محمدهادی نصرآزادانی می‌گوید، مسئولان دولتی نیز میل چندانی به پاسخگویی به دانشجویان در دانشگاه ندارند: «فضای دانشجویی و دانشگاه فضای نقد و گفت‌وگو است. ممکن است یک مسئول با حضور در دانشگاه مورد سخت‌ترین نقدها قرار بگیرد. در چنین شرایطی مدیران نباید نگران نقد شدن خود و عملکردشان باشند بلکه باید با استقبال از نقد دانشجویان این نقدها را برای سازندگی بهتر و رفع نقاط ضعف خود به‌کار بگیرند.» او با گلایه از برخی اطرافیان مسئولان دولت سیزدهم، به رویکرد رئیس دولت و سخنگوی آن درشرایطی که کمتر مسئولی حاضر به حضور دانشگاه است، اشاره می‌کند و می‌گوید: «حضور رئیس‌جمهور در دانشگاه باید آغاز راهی باشد که در آن دانشجویان بتوانند سؤالات و شبهات خود را با بالاترین مسئولان کشور در میان بگذارند. مسئولان دولتی باید مانند رئیس‌جمهور از حضور در دانشگاه نترسند. مسئولان دانشگاه نیز نباید نگران باشند که حضور یک وزیر یا مسئول و ناراحتی احتمالی او از نقد شدن می‌تواند به بهای از دست رفتن صندلی مدیریتشان تمام شود.»
اشتراک‌گذاری برنامه‌ها با دانشجویان
یک کارشناس مسائل سیاسی نگرانی مسئولان از قرار گرفتن در جایگاه پاسخگویی را یکی از علل کم شدن جلسات گفت و شنود آنها با دانشجویان می‌داند و می‌گوید: «قرار گرفتن مسئولان در پیچ و خم امور اداری و وجود مشغله‌های مختلف سبب شده است برخلاف دهه اول انقلاب، حضور مسئولان در دانشگاه‌ها کمرنگ شود. به این دلیل حجم انباشته‌ای از سؤالات در ذهن دانشجویان و نسل جوان بی‌پاسخ مانده است که باید به آنها پاسخ داد.» مهدی فضائلی به اهمیت پاسخ به ابهامات نسل جوان اشاره و تأکید می‌کند: «پاسخ ندادن به سؤالات نسل جوان سبب می‌شود این نسل ذهنیت منفی نسبت به کشور پیدا کند که اگر به این سؤالات پاسخ داده شود، بخشی از مشکلات با تبیین‌گری مسئولان از برنامه‌هایی که در دست اجرا دارند، برطرف می‌شود.» فضائلی می‌گوید: «نمی‌توانیم بگوییم تا به حال هیچ گفت‌وگویی میان مسئولان و دانشجویان صورت نگرفته، اما می‌شود ادعا کرد این وجه از تعامل خیلی کمرنگ بوده است. حضور مسئولان در دانشگاه‌ها پیش از این هم اتفاق افتاده، اما کافی نبوده است.»
مکث
دولت با آغوش باز نقدها را می‌شنود
سیدمحمد حسینی-معاون پارلمانی رئیس‌جمهور
دولت سیزدهم از ابتدا همواره پذیرای نقدهای دانشجویان بوده است. حضور در بین مردم و شنیدن صدای آنها و تلاش برای تحقق مطالبات و خواسته‌های مردم همواره مورد تأکید رئیس دولت سیزدهم بوده است و دولتمردان درهمین راستا تلاش کرده‌اند. از بدو آغاز به فعالیت دولت سیزدهم، حضور مستمر در استان‌ها و شنیدن نظرات و دیدگاه‌های مردم در دوردست‌ترین مناطق و گفت‌وگوی چهره به چهره رئیس دولت و وزرای آن با مردم سبب شده است، دولت، صدای افراد بی‌صدا باشد و گامی عینی و عملی به سمت تحقق شعار دولت مردمی بردارد. از سوی دیگر، برقراری ارتباط با نخبگان دانشگاهی نیز رویکردی است که دولت بر آن اهتمام داشته و همواره کوشیده است در این مسیر گام بردارد. گرچه رئیس دولت در یک سال گذشته با دانشجویان دیدارهای صمیمانه‌ای داشته، اما این ارتباط درست در هنگامه‌ای که آشوبگران درصدد به تشنج کشیدن محیط‌های علمی بر آمده و سعی داشتند با ایجاد اختلال در این محیط زمینه را برای گسترش ناامنی درجامعه فراهم کنند بیش از هر زمان دیگری نمود یافته است. حضور رئیس‌جمهور در دانشگاه و دیدار با دانشجویان همزمان با اعلام فراخوان ضد‌انقلاب به اغتشاش و ناامنی در دانشگاه درست هنگامی که شاید بسیاری معتقدبودند که «صلاح» نیست رئیس‌جمهور در چنین جمعی حضور پیدا کند، نقطه عطف ارتباط دولت با دانشگاه و عزم مسئولان برای شنیدن نظرات و دیدگاه‌های دانشجویان بود. حضور سخنگوی دولت در جمع دانشجویان نشانه سعه صدر بالا در برخورد با انتقادهای دانشجویان از سوی دولت است. دولت خود را مکلف و متعهد به پیگیری خواسته‌های بحق و قانونی آن قشر دانسته و با سینه‌ای باز پذیرای نقدها و انتقادهای آنان است.
