پاکسازی پرتغالی

مهتاب خسروشاهی

تغییر، همواره از نیاز آغاز می‌شود و گاهی حتی دلیل این تغییر، اتفاق ناخوشایند و زشتی مانند جنگ است. جنگ روسیه و اوکراین علاوه براینکه جهان را با بحران آذوقه روبه‌رو کرده، باعث شده تا کشورهای اروپایی با کمبود سوخت‌های فسیلی روبه‌رو شوند. به همین دلیل 4کشور اروپایی، برای پاسخ به این کمبود، به سمت استفاده بیشتر از انرژی‌‌های تجدیدپذیر خیز برداشته‌اند. پیش‌بینی این کشورها، دستیابی به 82درصد سوخت پاک تا سال 2030میلادی است. اما هنوز تعداد کمی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا توانسته‌اند برای سوخت‌های فسیلی جایگزین پیدا کنند؛ هرچند امیدوارند روزی به 100درصد استفاده از سوخت‌های پاک دست‌یابند.
پرچمدار این حرکت، کشور پرتغال است. این کشور در ماه آوریل2022(‌اردیبهشت1401) اعلام کرد در حال تسریع انتقال انرژی مصرفی خود از سوخت فسیلی به انرژی‌‌های تجدیدپذیر تا 80درصد تا سال2026 میلادی است؛ یعنی 4سال زودتر از برنامه‌ریزی نهایی 3کشور دیگر. این کشور در حال حاضر 60درصد از انرژی برق مصرفی خود را از منابع پاک تامین می‌کند. پرتغال البته کمتر از سایر کشورهای اروپایی به گاز روسیه وابسته بوده و بیشتر به نیجریه و ایالات متحده متکی است. این کشور آخرین نیروگاه زغالی خود را نیز در سال2021 میلادی تعطیل کرده است. بزرگ‌ترین شرکت برق این کشور یعنی ایبریا EDP، قصد دارد تا پایان دهه میلادی، 100درصد انرژی مصرفی خود را از منابع پاک تامین کند. همه این اتفاقات پرتغال را به کشوری که تا سال2030 میلادی از سوخت فسیلی استفاده نمی‌کند، تبدیل خواهد کرد.

کشور آسیاب‌های بادی و لاله‌ها، یکی دیگر از این 4کشور پیشگام است. براساس تحقیقات منتشر شده توسط کارشناس صنعت «اولیور وایمن»، دراوایل سال‌جاری، کشور هلند پیشرو در زمینه انتقال انرژی اروپاست. تولید برق بادی فراساحلی قرار است تا پایان دهه میلادی، با هدف تولید 250گیگاوات برق در دریای شمال، تا سال2050 میلادی، دوبرابر شود تا به این ترتیب برای تامین انرژی 230میلیون خانه اروپایی، مورد استفاده قرار گیرد. اما هلند با آغاز جنگ اوکراین و روسیه دچار مشکل و مجبور شده  برای عبور از این بحران در اوایل سال‌جاری میلادی، از زغال سنگ استفاده کند. اگرچه هلند قصد دارد تا سال2030 میلادی، 100درصد از انرژی پاک استفاده کند، اما همه آن از منابع تجدیدپذیر نخواهد بود. انرژی‌های تجدیدپذیر منابع انرژی قابل تولید مانند باد، خورشید و نیروی پاک شامل منابع برقی است که منبع کربنی ندارند؛ مانند انرژی هسته‌ای. 
در پاسخ به جنگ اوکراین و روسیه، دولت دانمارک- یکی دیگر از 4کشور پیشگام در کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی- در تلاش و برنامه‌ریزی برای حذف کامل استفاده از گاز طبیعی و 4برابر کردن تولید انرژی خورشیدی و بادی است. البته ممکن است برای مدتی تولید گاز طبیعی افزایش یابد تا به اروپا کمک کند که وابستگی به سوخت‌های فسیلی روسیه را پایان دهد؛ اما در بلندمدت هنوز هم به‌نظر می‌رسد برای توقف تولید، راه درازی در پیش باشد. با افزایش انرژی تولید شده از منابع پاک، دانمارک همچنان امیدوار است که به صادرکننده انرژی از منابع تجدیدپذیر تبدیل شود. هدف نهایی کشور دانمارک، تولید 100درصد انرژی تجدیدپذیر تا سال2030 میلادی است.
در سال2021 میلادی، پارلمان ملی اتریش، قانون گسترش منابع تجدیدپذیر(EAG) را اعلام کرده است. هدف کشور موسیقی جهان، استفاده 100درصدی از برق حاصل از منابع تجدیدپذیر تا سال2030 میلادی است. در همین راستا، کشور اتریش با حدود 260میلیون یورو سرمایه‌گذاری، شاهد یک میلیون سقف تولید برق از انرژی خورشید و افزایش انرژی حاصل از منابع آبی و بادی خواهد بود. اتریش، کمک‌های بلاعوض ویژه‌ای را برای حمایت از فناوری‌های پاک با یک میلیارد یورو در سال، برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر تا سال2030 میلادی درنظر گرفته است. همه این برنامه‌ها گرچه فعلا در 4کشور آغاز شده است، اما با اضافه شدن دیگر کشورهای اروپایی به این طرح، می‌تواند گام مؤثری در حفاظت از حیات و کاهش آلاینده‌ها و گازهای گلخانه‌ای باشد.