چرا آتش بس یمن تمدید نشد؟
دست برتر نیروهای نظامی انصارالله در جنگ یمن باعث شده این گروه در مذاکرات بهدنبال خواستههای حداکثری باشد
از حدود 3 هفته گذشته تاکنون، یمن بهصورت رسمی در وضعیت جنگی قرار دارد. آتش بس 6 ماهه این کشور که از 2آوریل تا 2اکتبر امسال برقرار شده بود، برای چهارمین بار تمدید نشد. این آتش بس هر 2 ماه با توافق انصارالله و دولت صنعا از یک طرف و دولت مستعفی یمن تحت حمایت عربستان از سوی دیگر تمدید میشد، اما انصارالله این بار اعلام کرده که تمایلی برای تمدید دوباره آتش بس ندارد.
مقامهای انصارالله البته از مدتها قبل از پایان سومین دور آتش بس نسبت به تمدید آن ابراز بدبینی کرده و تأکید کرده بودند که شرایط مورد نظرشان در آتش بس سازمان ملل برآورده نشده است. تیم لندرکینگ، نماینده آمریکا در امور یمن، علت عدم تمدید آتش بس را «خواستههای حداکثری و غیرممکن» انصارالله میداند.
کدام خواستهها؟
آتش بس یمن در فروردین ماه امسال، زمانی برقرار شد که 2هفته قبل از آن نیروهای انصارالله، یکی از تاسیسات شرکت نفت آرامکو در جنوب عربستان سعودی را هدف حملات خود قرار داده بودند. در آن زمان خبرگزاری سعودیپرس، با تأیید حمله به آرامکو، اضافه کرد که ارتش یمن همچنین به یک نیروگاه آب شیرینکن در الشقیق حمله کردهاند. کمتر از یک هفته پس از آن حملات، یک تاسیسات نفتی در شهر جده مورد حمله نیروهای انصارالله قرار گرفت و در پی آن عرضه نفت عربستان با چالش روبهرو شد. پس از این حملات، اگرچه شورای امنیت در نیویورک به درخواست عربستان تشکیل جلسه داد و این حملات را محکوم کرد، اما در مسقط، پایتخت عمان «هانس گراندبرگ»، نماینده ویژه سازمان ملل در امور یمن، به دنبال جلب توجه انصارالله و ارتش مستقر در صنعا برای پذیرش آتش بود.
این آتش بس سرانجام از نیمه فروردین ماه با اعلام پیش شرط هایی از سوی انصارالله و نیروهای مورد حمایت عربستان مورد توافق قرار گرفت. ازجمله این پیش شرطها، رفع محاصره بنادر یمن از سوی ائتلاف نظامی سعودی و آغاز به کار فرودگاه بینالمللی صنعا برای انتقال مسافران از یمن به دیگر مقاصد ازجمله عمان، پایتخت اردن با اهداف پزشکی و درمانی بود.
اما با وجود توقف حملات نیروهای انصارالله از آن زمان، طی 6ماهی که آتش بس برقرار بود، منابع یمنی بارها از نقض آتش بس از سوی ائتلاف سعودی خبر دادهاند. خبرگزاریهای رسمی یمن ازجمله المسیره، نقض روزانه آتش بس از سوی ائتلاف نظامی سعودی را بهصورت متناوب در این 6 ماه اعلام کردند.
رفع محاصره یمن خواسته دیگری بود که در این مدت بهصورت حداقلی انجام شد. حتی نفتکشهایی که با مجوز سازمان ملل عازم یمن بودند، در دوره آتش بس چندین بار از سوی نیروهای ائتلاف سعودی توقیف شدند. ازجمله در مردادماه و در همان ابتدای آغاز سومین دوره آتش بس، عصام المتوکل، سخنگوی رسمی شرکت نفت یمن گفت که نیروهای ائتلاف سعودی یک کشتی با بیش از ۲۸ هزار تن بار را که به مقصد بندرالحدیده حرکت میکرد، با وجود انجام همه بازرسیهای لازم و حتی مجوزها از سازمان ملل توقیف کردند.
در این شرایط بود که نیروهای انصارالله در شهریورماه امسال با هشدار نسبت به نقض مکرر آتش بس از سوی نظامیان سعودی، درخواستهای خود برای تمدید چهارمین دور آتش بس را اعلام کردند. شورایعالی سیاسی یمن در صنعا در نشستی به ریاست مهدی المشاط، از رهبران انصارالله اعلام کرد که هرگونه تمدید آتش بس مشروط به اقدام ائتلاف سعودی در بازگشایی جادهها، فرودگاهها و بنادر و همچنین پرداخت حقوق همه کارکنان دولت است اما تا آخرین روز آتش بس خبری از رفع محاصره و بازگشایی جادهها و فرودگاههای یمن بهصورت کامل نبود.
دست برتر انصارالله
نیروهای ارتش یمن در صنعا همزمان با آتش بس، حداقل 4مرحله رژه نظامی به همراه نمایش ادوات جنگی، بالگرد و موشکهای بالستیک برگزار کردند تا نشان دهند که برای مرحله پس از آتش بس، آمادگی لازم را خواهند داشت.
روزنامه العربیالجدید با اشاره به درخواستهای انصارالله، مطرح کردن چنین درخواستهایی را نشاندهنده درجهای از آمادگی نظامی و اعتماد به نفس این گروه برای جنگ دوباره میداند. انعطاف ناپذیری انصارالله در گفتوگوها نشاندهنده اتکای آنها به توانایی نظامی درصورت شروع مجدد جنگ است.
العربیالجدید همچنین وضعیت دولت مورد حمایت ریاض را با وجود شناسایی بینالمللی اما از هم پاشیده و بهشدت شکننده میداند و مینویسد: «شکنندگی دولت یمن در طول 7 سال جنگ اخیر عمیقتر شده و درخواستش برای تمدید آتش بس، ضعف نظامی آنها را آشکار کرده است.» به نوشته این روزنامه، حتی تغییر رهبری در دولت مستعفی یمن از منصورهادی به رشاد العلیمی نیز نتوانسته به تقویت قدرت آنها منجر شود. در مقابل انصارالله با هشدارهای متعدد خود، امارات و عربستان را نسبت به بمباران اهدافشان درصورت ادامه جنگ تهدید میکند. به نوشته العربیالجدید، این تهدیدها بسیار واقعی اند و کم اهمیت جلوه دادن قدرت نظامی انصارالله، یک اشتباه محاسباتی خواهد بود. گزارش با این نتیجهگیری به پایان میرسد که فشار بر انصارالله بیفایده است، زیرا این گروه توسط بازیگران بینالمللی تضعیف نخواهد شد.