1.6میلیون نیازمند جدید شناسایی شدند

طبق آمار، بیش از 1.2میلیون نفر از نیازمندان جدید تحت پوشش نهادهای حمایتی نیستند و قرار است تحت پوشش کمیته امداد قرار گیرند. وظیفه مقابله با فقر مطلق و شناسایی و حمایت از فقرای موجود را رئیس‌جمهوری به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی محول کرده است. این وزارتخانه در جریان فاز اجرایی دستورالعمل مقابله با فقر مطلق بیش از 1.6میلیون نیازمند را شناسایی کرده که 1.2میلیون نفر از آنها تحت پوشش هیچ ‌یک از نهادهای حمایتی نیستند.
به گزارش همشهری، اطلاعات منتشرشده از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نشان می‌دهد تا 21تیرماه امسال از طریق سامانه حامی، ۴۶۰هزار و ۱۸۷خانوار نیازمند با جمعیت یک‌میلیون و 645هزار نفر شناسایی و در سامانه حامی ثبت‌نام شده‌اند. طبق بررسی‌ها، 71.6درصد خانوارهای نیازمند شناسایی شده با جمعیت یک‌میلیون و 212هزار و 965نفر تحت پوشش هیچ‌یک از نهادهای حمایتی نیستند و حدود 13درصد نیازمندان جدید با جمعیت 212هزار و 98نفر نیز در استان سیستان و بلوچستان شناسایی شده‌اند.

معیارهای شناسایی فقر مطلق
فقر ازجمله چالش‌های مهم ناهنجاری در جامعه است که ابعاد مختلف زندگی افراد را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و با توجه به گستردگی فقر و مشکلات نظام حمایتی به‌خصوص در زمینه شناسایی نیازمندان واقعی، اقدام فوری برای شناسایی و حمایت از فقرای موجود به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی محول شده است. این وزارتخانه در اجرای فاز شناسایی دستورالعمل مقابله با فقر مطلق، سامانه پنجره واحد حمایت اجتماعی (حامی) را با استفاده از ظرفیت‌های موجود ایجاد کرده است که در آن امکان شناسایی و ثبت نیازمندان دارای فقر شدید با 4ویژگی اساسی و 2نوع محرومیت «پوشاک و تغذیه» و «سرپناه» وجود دارد. آمارهای منتشرشده از وزارت کار حاکی است طبق عملکرد سامانه حامی، تا روز 21تیر 1401، تعداد ۴۶۰هزار و ۱۸۷خانوار نیازمند شناسایی و ثبت‌نام شده‌اند که با درنظر گرفتن اعضای خانوار، کل جمعیت هدف یک‌میلیون و 645هزار و 341نفر بوده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد، 71.6درصد از مجموع نیازمندان واقعی شناسایی شده، تحت پوشش نهادهای حمایتی نبوده‌اند و از این تعداد 63.1درصد مربوط به دهک‌های درآمدی یک تا 3هستند. همچنین بررسی‌های جزئی‌تر حاکی از این است که 24.8درصد از کل نیازمندان واقعی شناسایی شده که تحت پوشش نهادهای حمایتی نیستند در دهک یک درآمدی قرار می‌گیرند.

وضعیت فقر نیازمندان جدید
براساس آمارهای اعلام شده از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بیشترین آمار نیازمندان جدید مربوط به استان سیستان و بلوچستان با 212هزار و 98نفر بوده است که 13درصد کل نیازمندان جدید را شامل می‌شود. از بین کل نیازمندان جدید شناسایی شده، تعداد ۴۲۲هزار و ۳۵۳مورد به‌عنوان سرپرست و ۳۱هزار و ۲۷۰نفر به‌عنوان تحت تکفل ثبت‌نام شده‌اند. 
همچنین از بین نیازمندانی که در سامانه ثبت‌نام شده‌اند ۲۴هزار و ۳۳مورد، محرومیت سرپناه و ۴۳۵هزار و ۸۲۰مورد محرومیت پوشاک و تغذیه دارند. به‌گزارش همشهری، بررسی نیازمندان جدید شناسایی شده که تحت پوشش نهادهای حمایتی نیستند، نشان می‌دهد 24.8درصد این افراد در دهک اول، 22.5درصد در دهک دوم، 15.8درصد در دهک سوم، 11.8درصد در دهک چهارم، 8.2درصد در دهک پنجم، 6.1درصد در دهک ششم، 4.6درصد در دهک هفتم، 3.2درصد در دهک هشتم، 2.2درصد در دهک نهم و 1.1درصد در دهک دهم درآمدی قرار می‌گیرند. البته در گزارش وزارت کار فقط بر وضعیت فقر این موارد تمرکز شده؛ درحالی‌که فقر یک خانوار دهک دهمی با منطق و معیارهای مورد بررسی در نظام دهک‌بندی تناسب ندارد؛ ازاین‌رو به‌نظر می‌رسد معیارهایی جز فقر مانند داشتن فرزند معلول یا بیماری خاص، باعث شناسایی این خانوارها به‌عنوان خانوارهای نیازمند حمایت نهادهای حمایتی شده باشد.
با توجه به ترکیب نیازمندان جدید به تفکیک دهک‌های درآمدی، بررسی ویژگی‌های اقتصادی و اجتماعی نیازمندان جدید نشان می‌دهد به‌طور میانگین 26درصد موارد دارای بیمه اشتغال بوده و 29درصد موارد دارای درآمد ثابت هستند. همچنین میانگین درصد مالکیت خودرو برای این افراد 31درصد، میانگین پوشش بیمه سلامت ایرانیان 80درصد و میانگین خرید این موارد با کارت‌بانکی در 6ماهه دوم 1400ماهانه 7میلیون تومان بوده است.
بالا بودن اعداد میانگین در شاخص‌های ذکر شده ناشی از ورود دهک‌های بالای درآمدی در ترکیب نیازمندان جدید بوده است؛ درحالی‌که بررسی سهم این نسبت‌ها در دهک‌های اول، دوم و سوم که بخش عمده نیازمندان جدید را به‌خود اختصاص می‌دهند حاکی از این است که به‌جز شاخص بیمه سلامت ایرانیان، سایر شاخص‌ها برای 3دهک کم‌درآمد در وضعیت پایین‌تری قرار می‌گیرند. به‌عنوان نمونه، در دهک اول درآمدی، درصد افراد دارای بیمه اشتغال 4درصد، میانگین دارا بودن درآمد ثابت 5درصد، میانگین مالکیت خودرو 6درصد و میانگین خرید با کارت‌بانکی در 6ماهه دوم 1400ماهانه 2میلیون و 771هزار تومان بوده است.

وضعیت ساماندهی نیازمندان سرپناه
با توجه به نتایج ثبت سامانه حامی و آزمون وسع نیازمندان تا 10خردادماه 1401، 50هزار و 547مورد از نیازمندان دهک اولی با جمعیت 198هزار و 976نفر دارای محرومیت غذا و پوشاک بوده‌اند و 17هزار و 529مورد با جمعیت 60هزار و 635نفر دارای محرومیت سرپناه هستند که برای انجام بررسی‌های میدانی و حمایت و توانمندسازی، به کمیته امداد حضرت امام خمینی (ره) ارجاع داده شده‌اند. با توجه به شناسایی این جمعیت نیازمند، وضعیت گرمخانه‌ها و ظرفیت ساماندهی نیازمندان فاقد سرپناه در استان‌ها نیز بررسی شده که نشان می‌دهد این افراد در بسیاری از استان‌ها شرایط خوبی ندارند. نتایج بررسی وضعیت گرمخانه‌ها و ظرفیت ساماندهی نیازمندان فاقد سرپناه در استان‌ها حاکی از این است که به‌طورکلی 16.5درصد از شهرستان‌های کشور دارای گرمخانه و 83.5درصد فاقد گرمخانه هستند که از این میان می‌توان به استان‌های اردبیل، ایلام، سمنان، قم، کهگیلویه و بویراحمد و هرمزگان اشاره کرد که کلاً فاقد گرمخانه هستند. بررسی وضعیت گرمخانه‌ها و ظرفیت ساماندهی نیازمندان فاقد سرپناه در استان‌های دارای گرمخانه نیز نشان می‌دهد که این ظرفیت‌ها با نیازهای واقعی همخوانی ندارد؛ به‌گونه‌ای که آمار ثبت‌نامی نیازمندان فاقد سرپناه سامانه حامی بالاتر از ظرفیت گرمخانه‌های استان بوده و در استان سیستان و بلوچستان نیازمندان دارای محرومیت سرپناه تقریباً 1247برابر ظرفیت گرمخانه‌های این استان بوده و در سایر استان‌ها به جز استان مرکزی که ظرفیت گرمخانه‌های موجود آن دوبرابر تعداد نیازمندان سرپناه برآورد شده، همچنان نیاز به ایجاد گرمخانه مشهود است. 
طبق آمار، در کل کشور، بیشترین تعداد گرمخانه متعلق به شهر تهران با 20گرمخانه و ظرفیت 2030نفر است و بعدازآن شهر مشهد با ظرفیت هزار نفر در رتبه دوم قرار دارد. همچنین طبق گزارش وزارت کار، هم‌اکنون 15هزار و 703مؤسسه یا نهاد مردمی در سامانه حامی ثبت شده‌اند که بیش از 3709مورد از این مؤسسات نسبت به ثبت نیازمندان در سامانه حامی سراسر کشور اقدام کرده‌اند. با توجه به این آمارها، اگر هر یک از مؤسسات یا نهادهای مردمی ثبت شده در سامانه حاکی به‌طور میانگین 77نفر از نیازمندان غیرتحت پوشش جدید را تحت حمایت بگیرند یا هر یک از 3709مورد مؤسسه‌ای که نسبت به ثبت نیازمندان اقدام می‌کنند، هرکدام 327نفر از نیازمندان جدید را تحت پوشش قرار دهند، مشکل یک‌میلیون و 212هزار و 965نیازمند جدید، رفع خواهد شد.