«سیکا»؛ فرصتی برای توسعه روابط آسیایی

رئیس‌جمهور کشورمان عصر دیروز (چهارشنبه) در رأس هیأت بلندپایه سیاسی و اقتصادی، تهران را به مقصد آستانه، پایتخت قزاقستان ترک کرد تا امروز (پنجشنبه) در ششمین اجلاس «کنفرانس تعامل و اقدامات اعتمادسازی آسیا(CICA) » موسوم به «سیکا» شرکت کند؛ نشستی که قرار است با حضور سران 11کشور، ازجمله رئیس‌جمهور کشورمان، به میزبانی شهر آستانه، پایتخت قزاقستان برگزار شود. به‌گزارش همشهری، سیدابراهیم رئیسی پیش‌از ترک تهران با بیان اینکه سیکا ظرفیت خوبی برای ایران و منطقه است و با نشست سیکا می‌توانیم با زیرساخت‌های اقتصادی آسیا ارتباط خوبی برقرار کنیم، گفت: سیاست خارجی ما در دولت مردمی توجه به سازمان‌ها و نهادهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است.
وی با اشاره به اینکه همکاری‌های متقابل ما با کشورهای آسیایی مغتنم است، افزود:‌ نتیجه همکاری‌های متقابل بین ایران و کشورهای آسیایی می‌تواند صلح، ثبات، امنیت و آرامش در منطقه باشد. ما در سیاست همسایگی در گام اول یک اعتماد سیاسی متعادلی را ایجاد کردیم و در گام بعدی، نقش‌آفرینی ایران به‌عنوان یک کشور قدرتمند را درنظر داریم.
رئیسی ادامه‌داد: دراین سفر نشست‌هایی به‌صورت دوجانبه با کشورهای آسیایی خواهیم داشت. البته چون زمان حضورمان در آستانه زیاد نیست، دیدارها محدود خواهد بود. رئیسی با بیان اینکه در حاشیه نشست سیکا دیدارهای دوجانبه‌ای با سران کشورها خواهیم داشت، ابراز امیدواری کرد این سفر و این اجلاس، برای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و همکاری‌های اقتصادی موفق باشد.

اولویت توسعه مناسبات منطقه‌ای
آیبک اسمادیاروف، سخنگوی وزارت امورخارجه قزاقستان، در نشست‌خبری اخیر خود، با اعلام اینکه ششمین اجلاس «سیکا» به ریاست قاسم جومارت توکایف، رئیس‌جمهور قزاقستان طی 2روز برگزار خواهد شد، تأکید کرد که در این اجلاس کشورهای ایران، روسیه، ترکیه، پاکستان، قطر، عراق، ازبکستان، قرقیزستان، جمهوری‌آذربایجان، فلسطین و تاجیکستان در عالی‌ترین سطح شرکت خواهند کرد.
این درحالی‌است که براساس اخبار اعلامی، قرار است معاون رئیس‌جمهوری چین و معاون رئیس‌جمهوری ویتنام نیز در اجلاس سیکا در آستانه حضور یابند و برخی کشورهای عضو این سازمان آسیایی نیز در سطح وزیران حضور می‌یابند. رئیسی در شرایطی قرار است در این اجلاس حضور یابد که جمهوری‌اسلامی با در اولویت قرار دادن سیاست همسایگی، در یک‌سال اخیر راهبردهای مؤثری را برای گسترش مناسبات منطقه‌ای خود طراحی و اجرا کرده که با موفقیت‌های قابل‌توجهی نیز همراه بوده‌است که نمود ویژه آن، تکمیل روند عضویت ایران در سازمان شانگهای بود که در شهریورماه گذشته محقق شد.
این درحالی‌است که کارشناسان معتقدند عضویت و حضور فعال جمهوری‌اسلامی در سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، ازجمله «شانگهای»، «بریکس» و همچنین «سیکا»، علاوه بر تقویت همکاری‌های امنیتی منطقه‌ای، زمینه‌ساز توسعه همکاری‌های اقتصادی، تجاری و ترویج مبادلات فرهنگی میان کشورهای عضو سازمان خواهد شد. نکته اینجاست که حضور ایران در سازوکارهای منطقه‌ای از یک‌سو جمهوری‌اسلامی را در قامت شریک مهمی در تصمیم‌سازی‌های کلان بین‌المللی در عرصه‌های سیاسی، امنیتی و اقتصادی مطرح می‌کند و ازسوی دیگر جایگاه جبهه چندجانبه‌گرایی را در معادلات بین‌المللی به‌شکل معناداری ارتقا می‌دهد.
این در شرایطی است که رئیس‌جمهور همواره تأکید کرده‌است که دولت سیزدهم گسترش تعاملات با همسایگان و کشورهای منطقه را در اولویت قرار داده و کشورها و ملت‌های همسایه را خویشاوند خود می‌داند و توجه ویژه‌ای را به تقویت پیوندهای منطقه‌ای صرف کرده‌است؛ رویکردی که در کارنامه بیش‌از یک‌سال گذشته دولت در حوزه سیاست‌خارجی نیز نمایان است.

اهمیت و تاریخچه «سیکا»
در این میان با توجه به راهبرد مستقل جمهوری‌اسلامی در مناسبات منطقه‌ای، گسترش همکاری‌ها با سازمان‌هایی مانند «سیکا»، در دولت سیزدهم مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفت و سیدابراهیم رئیسی در نخستین روزهای آغاز فعالیت خود در قامت رئیس‌جمهور، با مدیر اجرایی دبیرخانه «سیکا» دیدار و گفت‌وگو و تأکید کرد که ایران از ظرفیت نهادهای بین‌المللی برای صیانت از منافع و حقوق کشورهای مستقل استفاده می‌کند.
این در شرایطی است که محور فعالیت «سیکا» بر تقویت نقش کشورهای آسیایی در تصمیم‌گیری برای مسائل این قاره و ممانعت از دخالت کشورهای غیرآسیایی در تحولات این قاره متمرکز شده‌است؛ سازمانی که تشکیل آن در چهل‌وهفتمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل‌متحد در سال1992و به ابتکار رئیس‌جمهور وقت قزاقستان کلید خورد.
نورسلطان نظربایف در آن اجلاس پیشنهاد راه‌اندازی سازمانی را ارائه کرد که راهبرد اصلی آن، گسترش تعامل میان کشورهای آسیایی و انجام اقدام‌ها و تدارک راهکارهایی برای دستیابی به اعتمادسازی روزافزون در سطح این قاره بود. تشکیل رسمی این سازمان چند سالی به‌طول انجامید و در سال1996به‌صورت رسمی آغاز به‌کار کرد.
از سال 1996 تا 2002 که نخستین اجلاس سران کشورهای عضو در آلماتی، پایتخت وقت قزاقستان‌ برگزار شد، اسناد راهبردی این کنفرانس که ترسیم‌کننده اهداف و روش‌های مدنظر بود، تدوین و نقشه‌راه «سیکا» مبتنی بر تقویت همکاری‌ها با هدف تضمین صلح، امنیت و ثبات در آسیا مشخص شد. نشست سران کشورهای عضو «سیکا» هر ۴سال یک‌بار و اجلاس وزرای امورخارجه نیز هر ۲سال یک‌بار برگزار می‌شود و برهمین اساس هم بود که دومین اجلاس سران کشورهای عضو، سال2006 در آلماتی برگزار شد. سال‌2010 نیز سومین اجلاس سران در استانبول برگزار شد که محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور وقت کشورمان نیز در آن حضور یافت. شانگهای چین در سال‌۲۰۱۴ میزبان سران کشورهای عضو بود و درسال‌2018 نیز شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان، پذیرای سران کشورهای عضو بود؛ 2اجلاسی که با حضور حسن روحانی، رئیس‌جمهور وقت کشورمان برگزار شد.