علی ابراهیمی/ خبرنگار
رشد میانگین بارندگی در اردیبهشت‌ماه امسال نسبت به 50سال گذشته در استان‌های آذربایجان‌شرقی و غربی، کهگیلویه و بویر احمد، کردستان و کرمانشاه به همراه شرایط آب و هوایی مساعد موجب رویش انبوه گیاهان خودرو مانند انواع قارچ وحشی شده؛ روندی که افزایش برداشت، عرضه و مصرف این گونه از قارچهای وحشی و در نهایت مسمومیت و فوت برخی شهروندان در این استان‌ها را به‌دنبال داشته است. در واقع افزایش تعداد روزهای بارندگی در اردیبهشت‌ماه امسال و شرایط آب و هوایی بعد از این بارندگی‌ها(روزهای آفتابی)، شرایطی را فراهم کرده که سناریوی مسمومیت و مرگ‌ومیر ناشی از مصرف قارچهای سمی که پیش از این در سال 85 با رویش حجم کمتر قارچهای وحشی موجب مرگ 10نفر و مسمومیت بیش از 600نفر شده بود، یک‌بار دیگر تکرار شود. روی دیگر سکه قارچهای سمی به اطلاع‌رسانی دیر‌هنگام و نادرست در زمینه عرضه انواع قارچ به‌خصوص تشخیص قارچهای وحشی از قارچهای پرورشی که به‌صورت فله در بازار عرضه می‌شود، مرتبط است. این شرایط موجب شده تا کسب‌وکار تولید‌کنندگان و فروشندگان صنعت قارچ از سکه افتاده و در چند روز گذشته اغلب قارچهای تولیدی در مراکز عرضه روی دست عرضه‌کنندگان مانده و یا برگشت خورده است. نبود امکان تشخیص قارچهای سمی از انواع سالم آن زمینه عرضه و مصرف برخی از اینگونه قارچ‌ها و به‌خطرافتادن سلامت مردم را فراهم کرده و بر عرضه و فروش قارچهای پرورشی به‌خصوص قارچهای فله در بازار مصرف تأثیر منفی داشته است. این رخدادها موجب شد تا دیروز مسئولان وزارت جهادکشاورزی و اتحادیه‌های صنفی و کارشناسان طی نشست خبری از دستور کار قرار گرفتن اجرای طرح‌هایی مانند درج هولوگرام روی بسته بندی قارچهای پرورشی یا نصب تابلوهای اطلاع‌رسانی در رویشگاه‌های قارچ در مناطق مختلف کشور برای هشدار به گردشگران و ساکنان محلی خبر داده و از انتشار نادرست اخبار مرتبط با وقایع اخیر در برخی رسانه‌ها گلایه کنند.
وجود 3هزار و 800گونه قارچ در ایران
عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور با اشاره به تشکیل تیم کارشناسی بررسی مسمومیت‌های ناشی از مصرف قارچ در وزارت بهداشت از رصد سریع انواع قارچهای عامل مسمومیت دراین وزارتخانه خبردادو اعلام کرد: بررسی تمام نمونه‌ها بیانگر این موضوع بود که هیچ یک از مسمومیت‌های اخیر با قارچهای خوراکی پرورشی که به‌صورت فله یا بسته‌بندی به بازار عرضه می‌شود، ارتباطی نداشته است. محمدرضا، آصف با بیان اینکه در ایران 3هزار و 800گونه قارچ رشد می‌کند، افزود: از این تعداد هزار گونه مربوط به قارچهای کلاهک دار است که 50گونه از این قارچ‌ها سمی است و فقط4تا 6گونه از این قارچهای سمی با متلاشی کردن کبد مصرف‌کنندگان کشنده بوده و بقیه مسمومیت زاست اما به مرگ منجر نمی‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در مسمومیت‌های اخیر نیز 3نوع قارچ با نام‌های علمی lepiota brunneoincarnata، hypholoma fascicualre و coprinopsis atramentaria بیشترین سهم را داشته‌اند. همچنین در سال 2015نیز 2نمونه قارچ کشنده سمی شناسایی و گزارش شده که به‌شدت کشنده است و در کمتر از 12ساعت منجر به مرگ مصرف‌کنندگان می‌شود. به‌گفته او، اطلاع‌رسانی صحیح و علمی در مورد قارچهای سمی بعد از فروکش کردن بحران اخیر ضروری است و باید از هم‌اکنون برای رویش احتمالی قارچهای وحشی در پاییز امسال یا بهار سال آینده با نصب تابلوهای هشدار‌دهنده به زبان‌های مختلف در رویشگاه‌های عمده قارچ وحشی اقدام شود. آصف به مراکز بهداشتی نیز توصیه کرد تا در فصول بهار و پاییز به سادگی از مسمومیت‌های غذایی به‌خصوص مرتبط با مصرف قارچ عبور نکنند تا فرصت طلایی 12ساعته برای نجات مصرف‌کنندگان را از دست ندهند. همچنین باید با تهیه و انتشار پوسترهایی نسبت به معرفی قارچهای سمی در مناطق مختلف کشور اقدام و به مردم اعلام شود که از انجام هرگونه اقدامات درمانی برای مسمومیت با قارچ سمی خودداری کنند.
روش تشخیص قارچهای سمی
عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور با انتقاد از انتشار نادرست اخبار مرتبط با مسمومیت و مرگ‌ومیر ناشی از قارچهای سمی، گفت: هیچ روشی برای ارائه به مصرف‌کنندگان بابت تشخیص قارچهای سمی و غیرسمی وجود ندارد و انجام این کار فقط با آزمایش انواع قارچ‌ها در مراکز معتبر مقدور است. آصف با انتقاد از برخی اظهارنظرهای رایج در مورد نحوه سم‌زدایی یا مصرف این گونه از قارچ‌ها گفت: اعلام نظرهای غیرکارشناسی در مورد قارچهای سمی شرایط را بدتر کرده است. اینکه اعلام می‌شود سم این قارچ‌ها با جوشاندن از بین می‌رود یا جوشاندن قارچ در شیر یا اینکه قارچ‌هایی که کنار چوب رشد می‌کند سمی نیست، تصوری غلط است زیرا یکی از سمی‌ترین انواع قارچ در کنار چوب رشد و نمو می‌کند. او افزود: این اخبار تلنگری بود تا برای مقابله با عرضه فله قارچهای وحشی چاره‌اندیشی شود و عرضه فله و بسته بندی قارچهای پرورشی نیز با نصب برچسب و مشخصات تولید‌کننده صورت گیرد. با این شرایط منع مطلق مصرف قارچهای وحشی و مصرف با اطمینان قارچهای پرورشی سازوکار مقابله با تکرار مسمومیت و مرگ‌ومیر ناشی از مصرف این گیاه در آینده است.
سلامت قارچهای پرورشی
رئیس انجمن علمی قارچ خوراکی ایران نیز گفت: قارچ‌هایی که تحت نظارت وزارت جهادکشاورزی و در محیط‌های گلخانه‌ای تولید می‌شود، چه از لحاظ نوع قارچ و چه از لحاظ روند تولید هیچ مشکلی ندارند و حتی برای تولید آنها از هیچ سمی استفاده نمی‌شود که بخواهد برای مردم تبعاتی داشته باشد. علی صدیق‌پناه افزود: تفاوت قارچهای بسته‌بندی و وحشی در این است که قارچهای فله‌ای وحشی منشأ مشخصی از لحاظ محل تولید ندارند، اگر چه ممکن است قارچ پرورش یافته در محیط گلخانه باشد و بر همین اساس به‌دنبال طراحی هولوگرامی دارای شماره سریال هستیم، تا از این پس روی بسته‌بندی قارچهای پرورشی درج شود.
گردش مالی هزار میلیارد تومانی پرورش قارچ
مدیرکل دفتر امور گلخانه و قارچهای خوراکی وزارت جهادکشاورزی در پاسخ به خبرنگار همشهری در مورد گردش مالی صنعت پرورش قارچ، گفت: گردش مالی سالانه پرورش قارچ در ایران هزار میلیارد تومان است و ایران با پرورش سالانه 150هزار تن قارچ در 980واحد تولیدی، از لحاظ کیفیت و میزان تولید در دنیا در مقام هفتم قرار دارد. غلامرضا تقوی از اشتغال‌زایی حداقل 10نفر در واحد پرورش قارچ و ظرفیت‌های بیشتر ایجاد اشتغال در این بخش خبر داد و گفت: وزارت جهاد کشاورزی آمادگی دارد تا برای افراد در روستاها با ارائه تسهیلات و مجوز زمینه تولید قارچ حتی در حجم کوچک را فراهم کند تا افرادی که به‌طور فصلی مبادرت به برداشت قارچ می‌کنند، نگران از بین رفتن اشتغال خود نباشند. زیرا با احتمال تداوم بارش‌ها در هفته‌های آینده باز هم احتمال افزایش رشد قارچهای سمی در منابع طبیعی وجود دارد. او افزود: با توجه به میزان تولید و سرانه مصرف قارچ در کشور، مردم نیازی به مصرف قارچهای وحشی ندارند. سرانه مصرف قارچ در اروپا 4کیلوگرم، در جهان 2کیلوگرم و در ایران یک کیلو و 200گرم است.
مصرف قارچ پرورشی بی‌خطر است
در همینه زمینه :
