افسانه‌زدایی از جادوی صبحانه

جواد نصرتی _ روزنامه‌نگار

از قدیم گفته‌اند صبحانه‌ات را با دوستت بخور، شامت را با دشمنت. چیزی که احتمالا قدما به تجربه درک کرده‌اند را علم هم پشتیبانی می‌کرد. خوردن شام سنگین، که یعنی وارد کردن کالری‌های زیادی به بدن، یکی از عوامل اصلی افزایش وزن است. متخصصان توصیه می‌کنند که شب‌ها سبک بخورید و بزرگ‌ترین وعده روزتان صبحانه‌ مفصلی باشد تا بدنتان زمان کافی برای سوزاندن کالری‌های اضافی داشته باشد.
تا اینجا مشکلی نیست و توصیه قدما و متخصصان یکی است. مشکل از جایی از این افسانه شروع می‌شود که صبحانه مفصل، می‌تواند به کاهش وزن کمک کند. خب به‌نظر می‌رسد اینطور نیست و این گمان افسانه‌ای بیش نیست. پیش‌تر اینطور استدلال می‌شد که با خوردن صبحانه مفصل، سوخت‌وساز بدن طوری تغییر می‌کند که کاهش وزن میسر شود. با این حال نتایج یک تحقیق جدید که اخیرا در مجله «سل متابولیسم» منتشر شده این افسانه را در هم شکسته و حقایق تازه‌ای را در این‌باره عیان کرده است. محققان در این تحقیق گسترده متوجه شده‌اند که وارد کردن کالری زیاد، چه در صبحانه و چه در عصر، تأثیر مشابهی در کاهش وزن دارد. این یعنی، آن تأثیر افسانه‌ای صبحانه در کاهش وزن، چندان هم افسانه‌ای نیست. البته برخی کارشناسان می‌گویند این تحقیق زیادی سختگیرانه بوده است. پژوهشگران 30فرد بااضافه‌وزن را در یک گروه قرار داده‌اند و طی 2هفته، 45درصد کالری مورد‌نیاز آنها را صبح‌ها، 35درصد را ظهرها و مابقی را شب‌ها به آنها داده‌اند. در 4هفته بعدی رژیم غذایی آنها به این شکل تغییر پیدا کرد: 20درصد صبحانه، 35درصد ناهار و 45درصد شام. و نتیجه چه بود؟ اینکه افسانه لاغری با صبحانه مفصل درست نیست. این تحقیق البته نتایج جالب دیگری هم داشته است: صبحانه مفصل، برای از بین رفتن احساس دائمی گرسنگی در طول روز کاملا کارآمد است و این احساس را کاملا از بین می‌برد. این یعنی افراد احساس نیاز کمتری برای خوردن پیدا می‌کنند و ممکن است به همین‌خاطر کمی کاهش وزن داشته باشند اما این کاهش وزن، ربطی به آن تغییر سوخت‌وساز که قبلا گفته می‌شد صبحانه مفصل در بدن ایجاد می‌کند، ندارد. نرخ سوخت‌وساز بدن بر این اساس که بدن چطور سریع (‌یا آهسته) کالری را به انرژی تبدیل می‌کند اندازه‌گیری می‌شود. برای کاهش وزن، بدن باید بیشتر از کالری‌هایی که دریافت کرده‌ انرژی بسوزاند. یکی از راه‌های مهم کاهش وزن، تمرین‌های هوازی است. اما نباید تمرین‌های قدرتی فراموش شود چون ماهیچه‌ها بیشتر از چربی‌ها می‌سوزند.