تئاتر
رقابت حرف اول را می‌زند
تلاش دبیر جشنواره تئاتر فجر برای بازگرداندن شور و هیجان به این رویداد با نمایش‌های تولیدی
فهیمه پناه‌آذر - روزنامه نگار
فراخوان چهل‌ویکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر منتشر شد، فراخوانی که مانند همه دوره‌های گذشته منتقدانی دارد و خیلی‌ها صحبت از این می‌کنند که بخش مرور و دگرگونه‌های اجرایی جشنواره حذف شده، موضوعی که دبیر جشنواره می‌گوید حذف نشده بلکه به بخش‌های دیگر منتقل شده است. هر چند نمی‌توان بحث سلیقه در تدوین فراخوان را نادیده گرفت؛ موضوعی که به واسطه نبود یک اساسنامه برای بزرگ‌ترین جشنواره تئاتر فجر هر سال تغییر می‌کند. با همه این اوصاف جشنواره تئاتر فجر، بزرگ‌ترین جشنواره تئاتر کشور به‌حساب می‌آید که شاید برای خیلی از گروه‌های نمایشی یک سکوی موفقیت به‌حساب بیاید و شاید برای گروه‌های قدیمی‌تر تنها یک جشنواره باشد.
یک افتتاحیه مفصل
به‌گفته کورش زارعی، دبیر چهل‌ویکمین دوره تئاتر فجر، با برنامه‌ریزی انجام شده، جشنواره تئاتر فجر اول بهمن ماه برگزار می‌شود. از 25دی ماه هم بخش رادیوتئاتر به‌مدت 5روز برگزار خواهد شد. زارعی می‌گوید: «در همه جای دنیا مراسم افتتاحیه یک جشنواره بسیار مهم است و ما هم سعی داریم مراسم افتتاحیه درخوری را برای جشنواره تئاتر فجر برگزار کنیم. قرار است در این مراسم از 3 پیشکسوت تئاتر تقدیر شود.»
بار دیگر جذابیت و هیجان
برگزارکنندگان جشنواره امسال در تلاش هستند که بیشتر اجراهای جشنواره تولیدی باشد، چرا که نمایش‌ها در جشنواره‌های گذشته در بخش مرور اجرا می‌شد و همین موضوع باعث شده بود که اجراها دیگر جذابیتی در فجر نداشته باشند. زارعی در توضیح بیشتر می‌گوید:«در دوره‌هایی که جشنواره تئاتر فجر میزبان اجراهای تولیدی بود، جشنواره هم هیجانش بیشتر بود و هم برای علاقه‌مندان به تئاتر، جذاب‌تر بود. بخش مرور باعث می‌شود که جشنواره از آن شور و هیجان گذشته‌اش خارج شود. مخاطبان و علاقه‌مندان به تئاتر در طول سال اجراها را تماشا می‌کردند و دیگر تماشای نمایش در جشنواره معنایی نداشت. نکته دیگری هم وجود داشت. بسیاری از گروه‌های نمایشی که در طول سال اجرا داشتند، برای حضور در جشنواره باید گروه بازیگران و عوامل را باز هم گرد هم می‌آوردند. گاهی به‌خاطر حضور یک بازیگر در اجرای دیگر یا بازی در یک فیلم و سریال، بازیگر دیگری به گروه می‌آمد. اجراها دیگر کیفیت زمان اجرای اصلی را نداشتند و اکثر کارها با عجله و تمرین‌ها در اندازه چند جلسه در فجر روی صحنه می‌رفتند. تنها گروه‌هایی در اجرای فجر موفق بودند که در دی ماه اجرا داشتند و بلافاصله به جشنواره می‌آمدند.» وی با تأکید بر اینکه این نوع حضور گروه‌ها در جشنواره، کیفیت اجراها را پایین می‌آورد در پاسخ به این سؤال که آیا زمان برای تولید نمایش‌های جدید و حضور در جشنواره کافی است، توضیح می‌دهد: «4ماه برای تولید کافی است.با توجه به اینکه نیمه آذرماه، بازبینی آثار شروع می‌شود، زمان کافی برای انتخاب نمایشنامه و تولید نمایش وجود دارد. هم‌اکنون می‌بینیم برخی از گروه‌های نمایشی در زمان 20 تا 30روزه نمایشی را اجرا می‌کنند. به نظرم 4ماه برای تولید یک کار کافی است. کما اینکه علاوه بر جذاب شدن جشنواره ما تلاش می‌کنیم برای فجر تولید محتوای جدید هم داشته باشیم. نکته این است که گاهی موضوعاتی که در جشنواره اجرا می‌شوند، هماهنگی با جشنواره و موضوعیت جشنواره فجر که جشنواره انقلاب است، ندارند و می‌توانیم در کنار این نمایش‌ها محتوای جدید هم داشته باشیم.»
مرور و دگرگونه را حذف نکردیم
زارعی همچنین در پاسخ به این سؤال که آیا بخش مرور و دگرگونه‌های اجرایی با توجه به فراخوان جشنواره از این دوره حذف شده‌اند؛ توضیح می‌دهد:«بخش مرور را حذف نکردیم یا بخش دگرگونه‌های اجرایی حذف نشده، اگر بخواهیم برای هر نوع محتوا بخشی را داشته باشیم جشنواره بسیار عریض و طویل می‌شود. اگر گروه و هنرمندی برای بخش دگرگونه‌های اجرایی متن و طرح خوب داشته باشد، حتما به دبیرخانه ارسال کند. کار اگر باکیفیت باشد در بخش‌های مشابه گنجانده و اجرا خواهد شد. در بخش مرور هم ما بنا را به حذف بخش نگذاشتیم. اگر نمایشی به‌لحاظ کیفیت خوب باشد آن را در بخش ویژه جشنواره خواهیم داشت.»
بخش بین‌الملل و مشکل همیشگی بودجه
از دیگر بخش‌هایی که هر ساله شاید بتوان گفت سخت‌ترین بخش به‌حساب می‌آید، بخش بین‌الملل است. بخشی که در نتیجه هر نوع تلاشی، نمایش‌هایی با کیفیت پایین روی صحنه رفته و یا کشوری تا لحظه آخر با مشکلات آمد و شد در جشنواره روبه‌رو بوده است. زارعی که امسال نخستین تجربه خود را در سمت دبیری فجر دارد، در این‌باره می‌گوید:«ما امسال هم در بخش ایران و بین‌الملل رقابت را خواهیم داشت. با توجه به اینکه بودجه جشنواره امسال هنوز مشخص نیست، اما در تلاش هستیم تا بتوانیم کارهای با کیفیت را به جشنواره 41 بیاوریم. با توجه به ارتباطاتی که برقرار کردیم برخی از کشورها ازجمله آرژانتین، برزیل و کشورهای شرق آسیا تمایل به حضور کارهایشان در جشنواره دارند. اما در این میان نمی‌توان هزینه و بودجه را نادیده گرفت.»
