صدای پای ترامپ در کنگره
با شروع توفانی نامزدهای مورد حمایت دونالد ترامپ در انتخابات میاندورهای کنگره، گمانهزنیها درباره احتمال پیروزی او در انتخابات سال2024 قوت گرفته است
دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق آمریکا، که داعیه بازگشت به کاخ سفید را دارد در نخستین قدم موفق شد تا لیز چنی، دشمن شماره یک خود در حزب جمهوریخواه را که در دوران ریاستجمهوریاش به استیضاح او رأی داده بود، از دور خارج کند. حمایت ترامپ از نامزد رقیب لیز چنی در انتخابات میاندورهای کنگره، به شکست چنی منجر شد. علاوهبر چنی در چند ماه گذشته 3تن از جمهوریخواهانی که به استیضاح ترامپ رأی داده بودند هم رقابت را به کاندیداهای مورد حمایت رئیسجمهوری سابق واگذار کردند؛ اتفاقی که از شروع پرقدرت نامزدهای مورد حمایت ترامپ در انتخابات کنگره حکایت دارد و همین، احتمال پیروزی او در انتخابات ریاستجمهوری2024 و بازگشتش به عرصه قدرت را تقویت کرده است.
لیز چنی، نماینده وایومینگ در مجلس نمایندگان آمریکا و معاون رئیس کمیته تحقیق و بررسی شورش ششم ژانویه۲۰۲۱، که بارها از سوی طرفداران ترامپ به مرگ تهدید شده، مجبور شده بود تا بهدلایل امنیتی به حضور در جمعهای کوچک انتخاباتی بسنده کند. او پس از شکست در انتخابات گفت: «2سال پیش، من این رقابت را با کسب 73درصد آرا بهدست آوردم. مسیر مشخص بود و امسال هم میتوانستم به راحتی در انتخابات پیروز شوم اما لازمه این کار پذیرش دروغهای ترامپ درباره انتخابات2020 بود و این راهی بود که نمیتوانستم و نمیخواهم که بروم. ملت ما بار دیگر بهسوی بحران، بیقانونی و خشونت میرود. من قبلا هم گفتهام که هر کاری بتوانم انجام میدهم تا مطمئن شوم که ترامپ به دفتر ریاستجمهوری حتی نزدیک هم نمیشود؛ من در این کار جدی هستم.»
دونالد ترامپ اما با اعتماد به نفس همیشگی، در واکنش به اظهارات چنی در شبکه اجتماعیاش نوشت: «لیز چنی باید از خودش، رفتارش و سخنان کینهتوزانهاش شرم کند. او در اعماق فراموشی سیاسی، محو خواهد شد؛ جایی که مطمئنم بسیار خوشحالتر است. متشکرم وایومینگ!»
کمیته بررسی حمله به کنگره آمریکا متشکل از ۷نماینده دمکرات و ۲نماینده جمهوریخواه بود و لیز چنی معاونت آن را برعهده داشت. این کمیته با جمعآوری دهها هزار سند بهدنبال آن بود که با ایجاد پرونده علیه ترامپ، اثبات کند که او با تهییج طرفدارانش برای حمله به ساختمان کنگره، تلاش کرده تا مانع اعلام ریاستجمهوری جو بایدن و تأیید شکستش از سوی کنگره شود. انبیسینیوز نوشته: «چنی با رویگردانی از ترامپ از پا گذاشتن در مسیری خودداری کرد که میتوانست او را احتمالا به ریاست مجلس نمایندگان با اکثریت حزب جمهوریخواه برساند. اما او ترجیح داد که میان خود و تلاشهای ترامپ برای باطل کردن انتخابات2020 به هر قیمتی که شده، خط بکشد؛ اقدامی که جسورانه و پرخطر بود، نه به این دلیل که او سومین مقام عالیرتبه حزب جمهوریخواه بهشمار میرفت بلکه به این دلیل که او نماینده منطقهای بود که در انتخابات2020 بهطور گستردهای از ترامپ حمایت کرده بود.» برخی ناظران با اشاره به اینکه چنی هیچگاه احتمال نامزد شدن در انتخابات ریاستجمهوری2024 را رد نکرده، معتقدند این احتمال وجود دارد که او بخواهد بهعنوان رقیب ترامپ وارد عرصه انتخابات شود؛ گرچه با شکست اخیر نمیتواند بهعنوان یکی از اعضای حزب این کار را انجام دهد.
حذف منتقدان ترامپ از بازی
با شکست لیز چنی در انتخابات مقدماتی وایومینگ تاکنون 8نفر از 10نماینده جمهوریخواهی که پس از شورش ششم ژانویه به استیضاح دونالد ترامپ رأی داده بودند، از صحنه خارج شدهاند؛ 4نفر از این نمایندگان بازنشسته شده و 4نفر نیز در انتخابات مقدماتی درونحزبی شکست خوردهاند. به نوشته نیویورکتایمز، در چند ماه آینده کوین مککارتی رهبر اقلیت مجلس نمایندگان جمهوریخواه و نیکی هالی فرماندار سابق کالیفرنیای جنوبی که در ابتدا گفته بود از حمله حامیان ترامپ به کنگره وحشتزده شده بود اما بعدها برای جلب نظر ترامپ از اظهارات خود عقبنشینی کرد، ازجمله کسانی هستند که کرسیهایشان را به حامیان ترامپ واگذار میکنند. جیمی هررا باتلر، نماینده جمهوریخواهی که نامش در فهرست امضاکننده استیضاح ترامپ دیده میشد نیز رقابت انتخاباتی را به جو کنت کهنهسرباز مورد تأیید دونالد ترامپ واگذار کرده است. پیتر میجر و تام رایس نیز از دیگر جمهوریخواهانی هستند که پیش از چنی در رقابت با کاندیداهای مورد تأیید رئیسجمهوری سابق شکست خوردهاند. دن نیوهاوس و دیوید والادو جزو معدود منتقدان جمهوریخواه ترامپ هستند که موفق شدهاند کرسیهای خود را حفظ کنند.
هیگمن، متحدی که رقیب شد
هریت هیگمن، وکیل دعاوی، فردی بود که توانست لیز چنی را شکست دهد. او سابقه چند دهه مخالفت با فعالان محیطزیست و همچنین تلاش برای تغییر قوانین فدرال مربوط به حفاظت از منابع طبیعی و گونههای جانوری در معرض خطر را دارد. جنجالیترین اقدام او تلاش برای تغییر قانونی بود که در دوران کلینتون تصویب شده بود و از میلیونها هکتار جنگلهای ملی در برابر جادهسازی و ساخت معادن جلوگیری میکرد؛ تلاشی که در نهایت نتیجه داد و قانون تغییر یافت. هیگمن در یکی از سخنرانیهای انتخاباتیاش با حمایت از دونالد ترامپ و انتقاد از تقابل چنی با رئیسجمهوری سابق، گفته بود: «ما از کمیته 6ژانویه خسته شدهایم. ما از لیز چنی نیز خسته شدهایم.» اما شرایط همیشه اینطور نبوده است. هیگمن یکی از متحدان نزدیک لیز چنی بوده است. او در گردهمایی ایالتی حزب جمهوریخواه در سال2016 میلادی لیز چنی را «محافظهکار شجاع پایبند به قانون اساسی» خوانده بود. هیگمن اما پس از پیروزی در رقابت برای عضویت در کمیته مرکزی حزب جمهوریخواه در سال2020 آشکارا از ترامپ حمایت کرد و گفت که دروغهای حزب دمکرات و دوستان لیز چنی در رسانهها، او را گمراه کرده بود. او با اوج گرفتن رقابتهای انتخاباتی سالجاری از این هم فراتر رفت و ضمن تأیید ادعای ترامپ مبنی بر تقلب در انتخابات ریاستجمهوری گفت: «آنچه در سال2020 اتفاق افتاد، حماقت بود.»
جنگ درونحزبی جمهوریخواهان
از نظر بسیاری از حامیان ترامپ ازجمله در وایومیونگ، چنی ازجمله جمهوریخواهانی است که فقط نام حزب را یدک میکشند و باید از حزب کنار گذاشته شوند. لیز چنی در آستانه انتخابات سهشنبه در واکنش بهنظرسنجیها که از شکست او خبر میدادند، گفته بود: «اگر هزینه ایستادن پای قانون اساسی از دست دادن کرسی مجلس نمایندگان باشد حاضرم این هزینه را بپردازم.» نیویورکتایمز در تحلیلی درباره دلایل شکست چنی به تغییرات اجتماعی- سیاسی سالهای اخیر در آمریکا پرداخته و از قدرت گرفتن طیف جدیدی از سیاستمداران نوشته که برخاسته از طبقه متوسط و کارگر هستند. این روزنامه آمریکایی با فرصتطلب خواندن هریت هیگمن نوشته: شکست لیز چنی تنها نوک قله از کوه بزرگی از تحولات است که این روزها فضای سیاسی آمریکا را فرا گرفته است. در این گزارش آمده: طیف جدید سیاستمداران، کسانی چون لورن بوبرت، نماینده پیروز کلرادو هستند که ترک تحصیل کرده بود و مدرک دیپلم خود را بعدها بهصورت آنلاین دریافت کرد؛ یا راننده کامیونی که در نیوجرسی با بودجه اندک انتخاباتی توانست به مجلس سنا راه پیدا کند؛ در آریزونا هم راستی باورز، نمایندهای که در برابر درخواست ترامپ برای باطل کردن نتیجه انتخابات ریاستجمهوری2020 مقاومت کرده بود، در انتخابات اخیر رقابت را به دیوید فارنسورث واگذار کرد؛ تاجر خردهپایی که پیشتر راننده جرثقیل بوده است. چند دهه بود که سیاستمداران پیشرو حزب امیدوار بودند که سفیدپوستان طبقه کارگر روزی علیه نخبگان بانکدار، پزشک و غولهای نفتی که کنترل حزب جمهوریخواه را در دست داشتند بهپا خیزند. این اتفاق رخ داده و نزاع طبقاتی بالاخره شروع شده اما این تقابل آن چیزی نیست که سیاستمداران پیشرو انتظارش را داشتند.
مکث
لیز چنی و بهای مخالفت با ترامپ
الیزابت لین چنی 28جولای1966 میلادی(ششم مرداد1345) در مدیسون در ایالت ویسکانسین متولد شد. او دختر بزرگ دیک چنی، معاون جورج بوش، رئیسجمهور اسبق آمریکاست. او در سلسله مراتب رهبری حزب جمهوریخواه در جایگاه سوم بود و به نوشته بیبیسی، مسئولیت مهم ترسیم و ترویج نظرگاه و پیام حزبش را بر عهده داشت. چنی پیش از شکست در انتخابات 2روز پیش، بهدلیل موضعگیریهای تندش در برابر اقدامات و اظهارات ترامپ با خشم جمهوریخواهان روبهرو شده بود. حزب پیشتر در واکنش به حمایت چنی از استیضاح ترامپ با متهم کردن او به عدموفاداری، برکناریاش از پست رهبری را به رأی گذاشت که چنی با ۱۴۵رای در مقابل ۶۱رأی جان به در برد. با این حال، ادامه انتقادهای چنی از رئیسجمهوری سابق که جدیترین کاندیدای جمهوریخواهان برای شرکت در انتخابات ریاستجمهوری2024 بهشمار میرود، اعضای حزب را بر آن داشت تا در 12ماه می2021 میلادی(22اردیبهشت1400) در رایگیری پشت درهای بسته، او را از حضور در مثلث رهبری کنار بگذارند.