با فروپاشی شوروی و استقلال کشورهایی مثل قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان که امروزه به‌عنوان کشورهای آسیای میانه شناخته می‌شوند، انگار روس‌ها تکه‌ای از تاریخ و بخشی از هویت‌شان را بر باد رفته می‌بینند و بزرگ‌ترین افسوس آنها شاید همین باشد. این کشورها عموماً فرهنگ غنی و جاذبه‌های طبیعی خیره‌کننده‌ای دارند که کمتر مورد‌توجه مردم دنیا قرار می‌گیرد یا به‌طور کلی نادیده گرفته می‌شود. این منطقه از آسیا مکان‌های دیدنی بسیاری دارد و به‌خاطر زیبایی طبیعی، تاریخچه منحصربه‌فرد و سنت‌هایی که هنوز به آنها اهمیت داده می‌شود مشهور شده‌اند. به همین‌خاطر شاید بد نباشد که با 5جاذبه گردشگری آسیای میانه آشنا شوید.
آلماتی / قزاقستان
پایتخت اسکیت دنیا
اگر به کشورهای آسیای مرکزی سفر کنید بدون شک گذرتان به آلماتی، پایتخت قزاقستان خواهد افتاد؛ چون این شهر در مسیر پروازهایی است که عموماً به مقصد کشورهای همسایه انجام می‌شود. آلماتی به‌عنوان شهر موزه‌ها شناخته می‌شود و شماری از بهترین و قدیمی‌ترین موزه‌های آسیا در این شهر واقع شده اما خیلی‌ها آلماتی را بهشت اسکیت‌سوارها می‌دانند. اسکیت‌سواری روی یخ در میدانی یخی که بیرون از شهر و در فضای باز واقع شده یکی از جذابیت‌هایی است که هر سال اروپایی‌ها را به این نقطه می‌کشاند. سالن «مدیوم» که در «میدان یخی» قرار دارد، چیزی شبیه سرزمین عجایب است. این سالن زمستان‌ها در محاصره درختان سبز اما یخ زده، کوهستان‌های پر از برف و آسمان آبی است و طنین موسیقی سنتی قزاق‌ها در اطراف آن به گوش می‌رسد و فضا را حسابی دلچسب می‌کند. میدان یخی آلماتی که در سال 1972ساخته شده، محل تمرین بسیاری از قهرمانان مشهور اسکیت بوده است و به همین دلیل به‌عنوان یکی از نمادهای اصلی این رشته ورزشی به‌حساب می‌آید. قزاق‌ها برای رونق دادن به میدان یخی و مطرح کردن سالن مدیوم به‌عنوان نماد اسکیت در ورزش دنیا میلیون‌ها دلار هزینه کردهاند و می‌گویند برای سفر به این میدان نیازی به اخذ
روادید نیست.
تاش رباط/ قرقیزستان
بزرگ‌ترین بنای سنگی آسیای میانه
معروف‌ترین کاروانسرای راه ابریشم با نام «تاش رباط» در شمال قرقیزستان یکی از معروف‌ترین کاروانسراهای این مسیر بوده است. این کاروانسرای سنگی که به‌خاطر نوع سازه‌اش به این نام معروف شده، در ارتفاع 3600متری از سطح دریا قرار دارد. تاش رباط در قرن پانزدهم ساخته شده و به مرور زمان با گرایش مردم آسیای مرکزی به دین اسلام تبدیل به مکانی برای اقامه نماز بازرگانان شده است. تاش رباط یک مکان کلیدی در عبور از طریق کوه‌های «تین-شان» بود و در گذشته به‌عنوان تنها مسیر امن و پناهگاهی برای بازرگانان محسوب می‌شد تا به مسیر بعدی که «فرغانه» نام داشته است، برسند. طبق اسناد تاریخی که قرقیزها ارائه می‌دهند، این کاروانسرا به دستور حاکم محلی «محمدخان» ساخته شده، اما یک افسانه در میان مردم قرقیز وجود دارد که گفته می‌شود این کاروانسرا توسط یک پدر و پسر با داستان‌های زیاد ساخته شده است. نکته عجیب، قابل‌شمارش نبودن اتاق‌های این بناست که گفته می‌شود هر بار بعد از شمارش، تعداد اتاق‌ها کم یا زیاد می‌شود. گردشگرانی که برای دیدن این سازه سنگی و ورود به این کاروانسرا به تاش رباط می‌روند، باید یک شب را در چادرهای مغولی سپری کنند و در این فرصت می‌توانند به تماشای آسمان پرستاره بنشینند.
بزرگراه پامیر/ تاجیکستان
خطرناک‌ترین جاده دنیا
بزرگراه پامیر یک جاده بسیار طولانی است که شهر اوش در قرقیزستان را به دوشنبه، پایتخت تاجیکستان متصل می‌کند. بیشتر کسانی که در این مسیر قدم می‌گذارند اهل مسافرت‌های طولانی هستند و معمولا بین یک‌هفته تا 10روز را در این جاده زیبا سپری می‌کنند تا از زیبایی‌های خیره‌کننده مسیر لذت ببرند. تماشای دریاچه‌های زیبا، گاومیش‌های غول‌پیکر موسوم به «یاک» و کوه‌های پر از برف هندوکش تجربه‌ای فراموش نشدنی است که در این مسیر رقم می‌خورد. این جاده طولانی و شلوغ قرن‌هاست که در طول فلات پامیر کشیده شده است. بخشی از بزرگراه یا همان جاده پامیر را همان جاده ابریشم قدیمی پوشانده و بخشی دیگر با ساخت بزرگراه‌های مدرن متحول شده است. این بزرگراه، شلوغ‌ترین جاده‌ای است که در آسیای میانه وجود دارد. چرا این جاده 1200کیلومتری عجیب یکی از خطرناک‌ترین و عجیب‌ترین جاده‌های جهان است؟ چون کوه‌های پامیر با ارتفاعی بیش از 7هزارمتر، به‌عنوان بام دنیا شناخته می‌شوند و تنها کوه‌های هیمالیا، کاراکرام و هندوکش از آنها بلندتر هستند. زمین ناپایدار و عبور از گذرگاه‌های مرتفعی که به‌خاطر زلزله، استقامت زیادی ندارند و همچنین احتمال لغزش در فصل‌های پرباران و برف، پامیر را به یکی از چالش‌برانگیزترین جاده‌های دنیا تبدیل کرده است.
گنور تپه/ ترکمنستان
خواهر‌خوانده بجنورد
منطقه باستانی گنور تپه متعلق به هزاره دوم پیش از میلاد است و در 60کیلومتری شمال شهر ماری ترکمنستان قرار دارد. این شهر گنجایش چند‌هزار نفر را داشته ولی به دلایل نامشخصی پس از چند سده تخلیه شده است. باستان‌شناسان، بناهای مسکونی، معبد، کاخ و آتشکده‌هایی در گنور‌تپه کشف کردهاند که نشان از اعتقادات زرتشتی ساکنان بومی آن دارد؛ اتفاقاتی که ارزش تاریخی این منطقه را برای ایرانیان بیشتر هم می‌کند. گنور تپه یک شهر بیابانی بوده که اکنون به یک سایت باستان‌شناسی تبدیل شده و هنوز اکتشافات باستانی در آن انجام می‌گیرد. اگر چه بخش‌هایی از این شهر بازسازی شده اما بخش عمده آن هنوز دست نخورده باقی مانده و از دیوارهای گلی و اتاق‌های قدیمی تشکیل شده است. در این مکان می‌توان رد گودال‌هایی را یافت که زرتشتیان از آنها برای روشن کردن آتش مقدس استفاده می‌کردند. پس از کشف گوری در منطقه «تپه عشق» بجنورد، باستان‌شناس‌های ایرانی از شباهت این مکان با آثار یافت شده در تپه گنور خبر دادند و از آن به‌عنوان سند اشتراکات فرهنگی و زیستی این 2منطقه نام بردند که ارزش فرهنگی و تاریخی این نقطه را بیش از پیش می‌کند.
بخارا / ازبکستان
شهر فارس‌نشین
حتماً این بیت معروف حافظ را شنیده‌اید که می‌گوید: «اگر آن ترک شیرازی به دست آرد دل ما را/ به خال هندویش بخشم سمرقند و بخارا را». شاید همین یک بیت اهمیت این شهر تاریخی را نزد ادبای ایرانی نشان بدهد. بخارا که در روزگار قدیم جزو خاک ایران بود، یکی از مهم‌ترین شهرهای آسیای مرکزی به شمار می‌آید و گذشت زمان، اهمیت تاریخی و فرهنگی آن را از بین نبرده است. البته این شهر هم دستخوش تغییراتی اجتناب‌ناپذیر شده و نماد تقابل دنیای سنتی گذشته و دنیای مدرن امروزی است. مناره‌های قدیمی، مقبره‌ها و مدرسه‌های کهن این شهر به خوبی حفظ شده و اطلاعات خوبی در مورد گذشته و فرهنگ ازبکستان پیش از دوران تسلط روس‌ها بر این کشور را در اختیار گردشگران خارجی قرا می‌دهد. بخارا هم مثل بسیاری از شهرهای تاریخی مورد‌مرمت قرار گرفته اما در بازسازی‌های انجام گرفته از تزئینات اضافی خودداری شده که این موضوع بر زیبایی بناهای تاریخی افزوده است. بخارا یکی از شهرهای فارسی زبان است که بیشتر اهالی آن اهل تاجیکستان هستند و به همین دلیل به این شهر به‌اصطلاح تاجیک‌نشین هم می‌گویند. بد نیست بدانید که برخی دانشمندان معروف ایرانی مثل خوارزمی، ابوریحان بیرونی، ابوعلی سینا و فارابی در این شهر به دنیا آمدند
و زندگی کردند.
آشنایی با جاذبه‌های آسیای میانه
5شهر عشق
در همینه زمینه :
آلودگی هوا