میراث فرهنگی
ثبت جهانی راهآهن ایران به یونسکو نرسید
معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی وگردشگری گفت: محدودیت‌های یونسکو باعث شد تا روند ثبت جهانی میراث فرهنگی هر سال سخت‌تر شود و اگر این محدودیت‌ها نبود، پرونده ثبت جهانی راهآهن ایران پذیرفته می‌شد.
چندی پیش براساس اعلام خبرگزاری مهر، علیرضا رحیمی، عضو مجمع نمایندگان استان تهران گفته بود که در ثبت جهانی خطوط ریلی راهآهن ایران در یونسکو، وزارت راه و شهرسازی و وزارت علوم کوتاهی کرد و ثبت جهانی راهآهن تاریخی ایران در یونسکو به‌دلیل قصور در ارائه مدارک تا سال۲۰۲۰ منتفی شد.
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگویی با سایت خانه ملت، با بیان اینکه خط آهن ایران که قطار ری از آن عبور میکند بیش از ۱۰۰سال قدمت دارد، افزود: به همین دلیل ثبت قدیمی‌ترین و طویل‌ترین خطوط ریلی به نام ایران از یونسکو درخواست شد یونسکو هم برای تحویل مدارک مستند زمانی را مشخص کرد ولی نماینده ایران در یونسکو در زمان تعیین شده مدارک مورد نیاز را به یونسکو تحویل نداد و به همین دلیل ثبت تاریخی راهآهن ایران در یونسکو تا سال۲۰۲۰ به تعویق افتاد. نقص مدارک از سوی یونسکو به وزارت علوم، تحقیقات فناوری که نماینده ایران در یونسکو از سوی این وزارتخانه تعیین می‌شود اعلام شد، ولی نماینده ایران در یونسکو در این‌باره تحرکی از خود نشان نداد. وزارت راه و شهرسازی نیز اسناد تاریخی را در اختیار نماینده یونسکو قرار نداد و همین قصورها موجب به تعویق افتادن ثبت جهانی راهآهن ایران در یونسکو شد.
رحیمی همراه با ۳۲ نماینده دیگر به وزیر راه و شهرسازی درباره علت عدم‌تکمیل پرونده ثبت تاریخی راهآهن ایران در یونسکو به‌رغم اعلام نواقص از سوی کمیته فرهنگی یونسکو به سفیر ایران در آن سازمان، در صحن علنی مجلس تذکر دادند.
آنچه مشخص است ایران سهمیه‌های سال 2019 خود در ثبت آثار تاریخی را از دست داده و حالا تنها قادر به ثبت یک اثر طبیعی در یونسکو است. محمدحسن طالبیان- معاون میراث فرهنگی کشور- معتقد است که یونسکو مقصر اصلی در ماجرای ازدست رفتن فرصت ثبت جهانی ایران است.
او به مهر می‌گوید: یونسکو به‌تازگی قوانین جدید گذاشته است و برای کشورهایی که 3 تا چند پرونده داده‌اند یا پرونده ندارند اولویت مشخص میکند. یونسکو اعلام کرده بیش از ۴۵ پرونده در جلسات آنها پذیرفته نمی‌‌شوند. یا اینکه پرونده‌‌های ترکیبی و یا طبیعی را در اولویت بررسی قرار می‌دهند. یونسکو البته این محدودیت‌ها را به‌دلیل نداشتن بودجه و نیروی انسانی کافی ایجاد کرده است و حالا دیگر هر پرونده‌ای را نمی‌پذیرد.
طالبیان با طرح این سؤال که چرا فکر می‌کنید هر آنچه به یونسکو می‌فرستیم باید ثبت شود به سهمیه میراث‌طبیعی ایران در یونسکو اشاره کرد و افزود: پرونده جنگل‌‌های ارسباران را هم فرستاده‌ایم اما کارشناسان یونسکو در بخش کشاورزی به آن اشکال اساسی گرفته‌اند. هیچ پرونده‌ای نیست که اشکال نداشته باشد. برخی پرونده‌‌‌ها را اصلا ارجاع داده و گفته بودند که اشکال اساسی دارد ولی ما دوباره آنها را برگرداندیم.
طالبیان درباره اینکه یونسکو در آخرین لحظات نقشه راهآهن را به‌صورت پرینت شده خواسته بود، افزود: راهآهن اتریش کار را خراب کرد. یونسکو از آنها پرینت خواست و ما هم باید پرینت ارائه می‌کردیم اما تفاوت در این است که راهآهن اتریش 100کیلومتر است و راهآهن ایران ١۴٠٠ کیلومتر.
او درباره اینکه چرا باید در فهرست میراث موقت، دانشگاه تهران نیز قرار بگیرد درصورتی که این پرونده ممکن است در مقابل پرونده کشورهای دیگر شانس کمتری برای جهانی شدن داشته باشد؟ توضیح داد: باید نگاه افراد به میراث‌فرهنگی تغییر کند، میراث‌فرهنگی تنها بناهای تاریخی و قدیمی نیست؛ تا چند سال پیش برای کسی میراث ناملموس شناخته شده و مهم نبود اما اکنون مهم شده است. میراث‌شفاهی و حافظه بشری نیز به همین ترتیب است. میراث مدرن و صنعتی نیز جزو میراثی است که باید مورد توجه قرار گیرد. ما حدود ۳۰ پرونده در فهرست میراث‌موقت یونسکو داشتیم که ۲۰ پرونده دیگر نیز به آن اضافه کردیم و در میان آنها میراث معاصر و میراث مدرن و صنعتی نیز گنجانده‌شده است. ما باید در فهرست میراث‌موقت یونسکو از همه سطوح و تنوع پرونده میراثی داشته باشیم.
طالبیان گفت: پرونده راهآهن ۱۴۰۰کیلومتر است و استان‌‌ها را به یکدیگر متصل میکند. این پرونده کمی‌برای یک کشور نیست. تمام ایستگاه‌ها و... را در این مسیر می‌توان به‌عنوان مقصد جهانی معرفی کرد. حتی از زمانی که پرونده راهآهن مطرح شد بسیاری از ساختمان‌های قدیمی راهآهن حفظ شد؛ درحالی‌که قصد تخریب آنها را داشتند ولی حالا قرار است این ساختمان‌ها مرکز اقامتی یا موزه راهآهن شوند.
در همینه زمینه :