100هزار نفر به جمعیت روستایی شیراز اضافه می‌شوند

سیده زهرا عباسی - خبرنگار 

تبعات خشکسالی در استان فارس فقط به کاهش بارندگی تا 30درصد پایین‌تر از حد نرمال، تنش آبی در ۴۰۰روستا و ۱۴شهر و فرونشست تا ۱۴۰برابر حد بحران جهانی منجر نشده و چند سالی است معضلاتی چون تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی، مهاجرت روستاییان به حاشیه‌ شیراز، افزایش ساخت‌وسازهای غیرمجاز و معضل خرید و فروش زمین‌های قولنامه‌های را هم به‌وجود آورده؛ معضلاتی که چند هفته پیش امام جمعه شیراز نسبت به آن هشدار و استاندار فارس نوید حل‌شان را داد.
مسئولان فارس بعد از سال‌ها درگیری با این معضلات به فکر بازنگری در طرح‌های هادی 40روستای اطراف شیراز افتاده‌اند تا بالاخره هم تکلیف ساخت‌وسازهای غیرمجاز با حدود 100هزار نفر ساکن روشن و هم جلوی ساخت‌و سازهای غیرمجاز جدید گرفته شود.

6هزار پرونده تغییر کاربری
آنچه شیراز به‌عنوان تغییر کاربری اراضی کشاورزی تجربه می‌کند به 2شکل خود را نشان داده؛ تغییر کاربری اراضی کشاورزی در حاشیه روستاهای اطراف شیراز و سکونت مهاجران و تغییر کاربری با هدف ایجاد باغشهر. آمارها نشان می‌دهد فارس در سال‌های گذشته یکی از استان‌های با بیشترین حجم زمین‌خواری بوده است و آنطور که ذبیح‌الله سیروسی، مدیر جهادکشاورزی فارس چندی پیش اعلام کرده بود حــدود ۶هزار پرونده با موضوع تغییر‌کاربری در دسـتگاه قضا‌تشکیل شده و در نوبت دادرسی و ۳هزار پرونده نیز در دست رسیدگی است. آمار مسعود طهماسبی، مدیرکل دفتر امور شهری و شوراهای استانداری فارس هم نشان می‌دهد بیش از ۲۰۰هزار باغ شهر در این استان وجود دارد.
تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی در شرایطی رقم می‌خورد که استان فارس با حدود 10درصد تولید محصولات کشاورزی در کشور رتبه دوم و در تولید 9محصول نیز رتبه اول را دارد.

تعیین تکلیف تغییر کاربری‌ها
موضوع تغییر کاربری در استان فارس جدید نیست، اما در سال‌های اخیر، خرید و فروش زمین‌های تغییر کاربری داده شده به‌صورت قولنامه‌ای چالش جدی پیش روی مسئولان و مردم گذاشته است. نماینده ولی فقیه در فارس و امام جمعه شیراز در این‌باره می‌گوید: برخی زمین‌های کشاورزی اطراف شیراز که تغییر کاربری داده شده و بعضا نیز به شکل قولنامه‌ای معامله شده‌اند تعیین تکلیف شوند.
آیت‌الله لطف‌الله دژکام با بیان اینکه چند هزار شاکی نیز در ارتباط با این زمین‌ها وجود دارند که به‌دنبال دریافت سند هستند، می‌افزاید: اما قانون به سازمان ثبت اسناد اجازه صدور سند را نمی‌دهد. باید با افراد کلاهبردار و متخلفی که این مشکلات را برای مردم ایجاد کرده‌اند، برخوردشود و ضمن مراقبت از زمین‌های کشاورزی، از حق مردم نیز دفاع کرد. امروز تعیین تکلیف هزاران هکتار اراضی در استان به یک مشکل تبدیل شده که حل آن در گروی تلاش مضاعف و همت عالی مجموعه ثبت اسناد است.
مدیرکل دفتر امور شهری و شوراهای استانداری فارس البته درباره بخش دوم یعنی باغشهرها آنها را سرمایه ملی می‌داند و می‌گوید: ساماندهی و تعیین تکلیف باغشهر‌‌های استان و به‌ویژه کلانشهر شیراز به‌طور جدی در دستور کار مدیریت ارشد استان قرار دارد. مسعود طهماسبی می‌افزاید: سیاست مدیریت ارشد استان ساماندهی این حوزه است که در این راستا نشست‌های تخصصی متعددی برگزار شده و در هفته‌های آینده نیز ادامه خواهد یافت.
به‌گفته وی، ساماندهی این بخش بدین شکل است که باغشهر‌های فاقد زیرساخت اعمال قانون خواهند شد که تصمیم‌گیری در این بخش در حیطه وظایف مراجع قضایی است.

بازنگری طرح‌های هادی 
توضیحات بیشتر درباره تعیین تکلیف ساخت‌وسازهای غیرمجاز را مدیرکل دفترفنی و حمل‌ونقل و ترافیک استانداری فارس به همشهری می‌دهد.
امیر حسین جمشیدی با بیان اینکه تغییر کاربری و اسناد قولنامه‌ای مربوط به 2بخش اراضی کشاورزی و باغشهر‌ است، می‌گوید: در حریم شهر شیراز 40روستا وجود دارد که برخی افراد زمین‌های خارج از محدوده طرح هادی این روستاها که کشاورزی بوده را تملک کرده‌اند و در اندازه 100و 200متر به‌صورت قولنامه‌ای و با قیمت پایین‌تر به مردم فروخته‌اند. در نتیجه این تغییر کاربری‌ها و ساخت‌و سازها اطراف روستاهای شهر شیراز بافت ناموزونی شکل گرفته که در دوره مدیریت جدید تأکید بر حل این معضل بود.
او با اشاره به مصوبه شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان درباره ساخت‌وساز اطراف روستاهای شیراز که بیشتر در 15روستا و در جنوب شهر شکل گرفته‌اند توضیح می‌دهد: قرار شد ساخت‌وسازهای چسبیده به بافت روستا به‌صورت قانونی جزو محدوده روستا شوند. بر این اساس با بازنگری طرح‌های هادی خط محدوده این 15روستا 1150هکتار افزایش می‌یابد و بعد از خط جدید محدوده روستاها کانالی حفر و تابلویی نصب و خارج از این محدوده هرگونه ساخت‌وساز ممنوع است و با آن برخورد می‌شود.
به‌گفته جمشیدی، با تغییر طرح هادی حدود 100هزار نفر به جمعیت روستاهای حریم شیراز اضافه می‌شوند و دستگاه‌ها دیگر منع قانونی برای خدمات‌رسانی به آنها نخواهند داشت.
مدیرکل دفترفنی و حمل‌ونقل و ترافیک استانداری فارس در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به بیش از 200مورد باغشهر (منطقه‌ای ترکیبی از ویژگی‌های روستا و شهر) اطراف شهر نیز توضیح می‌دهد: این کار با قانون مغایرت دارد و به همین دلیل برخورد با آنها از سوی امور اراضی آغاز شده است.

تشکیل قرارگاه حفاظت اراضی
ساماندهی باغشهرهای چسبیده به محدوده شهرها و روستاها همانطور که جمشیدی گفته است در دستور کار قرار گرفته و باغشهرهای فاقد مجوز نیز درصورتی که فاقد زیرساخت‌های لازم ازجمله آب و برق باشند، تخریب می‌شوند. مدیر جهادکشاورزی شیراز با بیان اینکه این زمین‌خواری‌ها طی دهه‌های گذشته صورت گرفته و حدود 5هزار هکتار از اراضی کشاورزی محدوده شهری شیراز را شامل می‌شود‌ به همشهری می‌گوید: کاربری این زمین‌ها کشاورزی است و با تخریب ساخت‌وسازهای صورت گرفته به چرخه تولید باز خواهند گشت. ذبیح‌الله سیروسی توضیح می‌دهد: عملیات اجرای تبصره ۲ ماده ۱۰ قانون حفظ کاربری در قالب قرارگاه حفاظت اراضی در حریم شهر با همکاری شهرداری‌های دارای حوزه حریم اجرا شد. 
پیرو مصوبه شورای حفظ حقوق بیت‌المال استان ایجاد قرارگاه‌های حفاظت اراضی با هدف تسریع در برخورد با متخلفان در بدو شکل‌گیری ساخت وسازهای غیرمجاز و در نتیجه بافت ناکارآمد شهری تشکیل شد و به‌صورت اقدام هم‌پوشان دستگاه‌های متولی امور زمین در دستور کار قرار گرفت. به‌گفته وی‌ در این مدت، اقداماتی چون ۵ عملیات در قالب مناطق بردج، دشتکوه، محور داریون، دوکوهک، قلات، کلستان، مؤسسه ارمغان و همچنین در مناطق اکبرآباد و بوتان گاز صورت گرفته که طی آنها بیش از ۷۰ مورد رفع تخلف و تخریب مستحدثات غیرمجاز در سطح 100هزار مترمربع انجام و در تیرماه نیز با اجرای عملیات قلع و قمع ساخت و سازهای غیرمجاز بستر و حریم تالاب ارژن آغاز و طی آن مستحدثات ۸۵۰ واحد باغشهر‌ تخریب شده است.
براساس تأکید جهادکشاورزی و به استناد قانون، هیچ‌کس حق تصرف در بستر و حریم ‌ تالاب‌ها را ندارد و ساخت‌وساز در اراضی زراعی و باغی دارای سند ثبتی و غیرسند ثبتی هر 2تخلف قانونی است.
بنابرآنچه نبی‌الله یزدی، مدیرکل مدیریت امور اراضی استان فارس هم اعلام می‌کند علاوه بر ساخت‌وساز در حریم بسیاری از روستاها که مساحت آنها معمولا 4تا 5برابر مساحت روستاست، براساس پایش انجام شده از اراضی کشاورزی فارس بیش از 290مجموعه باغشهر‌ شناسایی شده که بیش از ٢١هزار هکتار از اراضی استان را شامل می‌شود. از این تعداد ١٦٧مورد معادل ١٣هزار و ٦٧٣هکتار در شهر شیراز قرار دارد که قرار است تعیین تکلیف شوند.