حسن‌ختامی بر جاه‌طلبی‌های صدام

آزاده سلطانی؛ روزنامه‌نگار

تنها 3روز بعد از اینکه ایران قطعنامه‌۵۹۸ را پذیرفت، سپاه سوم ارتش متجاوز عراق، با استعداد ۱۳‌لشکر، تهاجم خود را در روز جمعه‌۳۱تیر۱۳۶۷ آغاز کرد. در واقع دشمن استعدادی را که  ابتدای جنگ در ۳۱‌شهریور ۱۳۵۹ از قصر شیرین تا خرمشهر به‌طور پراکنده به‌کار گرفته بود، در ۳۱‌تیر ۱۳۶۷ به‌طور متمرکز، در حدفاصل طلائیه تا شلمچه، به ‌قصد تصرف اهواز و سقوط خوزستان وارد عملیات کرد.
این تجاوز ارتش عراق که یادآور بلندپروازی‌های صدام در روزهای آغازین جنگ بود، با تصور از هم‌پاشیدن انسجام داخلی ایران، پس از موافقت امام‌خمینی (ره) با قطعنامه ۵۹۸ آغاز شد.‌ در واقع ارتش متجاوز عراق می‌خواست، آنچه در طول ۸ سال تحمیل جنگ بر ایران حاصل نشده بود، به‌دست آورد. همچنین حداقل هدف دشمن از این تجاوز این بود که با اشغال قسمت‌های ارزشمندی از سرزمین خوزستان و به اسارت‌گرفتن بسیاری از نیروهای ایرانی، ضربه‌ای مهلک به ایران وارد کند که درصورت موفقیت، هنگام مذاکرات پس از جنگ، برگ برنده در دست عراق بود و می‌توانست بیشتر خواسته‌های خود را به‌طرف شکست‌خورده جنگ تحمیل کند.
تجاوز بسیار سنگین آن روزهای متجاوزان عراقی، وضعیت بسیار حساسی برای کشور به‌وجود آورده بود و نه‌تنها خرمشهر در آستانه سقوط قرار داشت بلکه خطر سقوط اهواز، مرکز استان خوزستان نیز محتمل بود. چنین وضعیتی می‌توانست ابتکار عمل امام‌خمینی(ره) را که با پذیرش قطعنامه‌۵۹۸ افکار عمومی جهان را به نفع ایران بسیج کرده بود، خدشه‌دار کند و توازن را در صحنه راهبردی جنگ به سود عراق برگرداند.
ولی این برداشت و تصور رژیم صدام خیلی زود نقش بر آب شد و رزمندگان اسلام یک‌بار دیگر دفاع در مقابل ارتش دشمن را برای آزادسازی خاک میهن عزیز و پشیمان‌کردن عراق آغاز کردند. مردم کشور هم فهمیدند که فقط خواست آنها برای صلح و نجنگیدن با دشمن، موجب خاتمه جنگ و درگیری‌ها نمی‌شود و باید قوی بود تا دشمن طمع تجاوز را از سرخود به در کند.
پیروان امام‌خمینی (ره) یک‌بار دیگر قدرت حماسه خود را به دشمن نشان دادند و رزمندگان داوطلب در شرایطی بسیار سخت درحالی‌که خود فرماندهان لشکرهای سپاه در خطوط مقدم و در کنار جاده اهواز- خرمشهر با قوای دشمن درگیر شده بودند، توانستند ظرف کمتر از ۲‌شبانه‌روز، قوای دشمن را به‌طور کامل در جبهه جنوبی تا نوارمرزی به عقب برانند.

باید متر به متر بجنگید
به‌محض اینکه تانک‌های ارتش عراق از مرز عبور کردند، احمد آقا با فرمانده سپاه تماس گرفت و گفت که امام می‌فرمایند: «یا خرمشهر یا سپاه.» همچنین درحالی‌که خرمشهر در معرض سقوط احتمالی دوباره قرارگرفته بود به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پیام دادند: «باید متر به متر بجنگید. اینجا نقطه حیاتی کفر و اسلام است.» پیام امام‌خمینی (ره)، روح حماسی بین رزمندگان اسلام را به اوج خود رسانید و مردم ایران را در مقابل خوی جنگ‌طلبانه دشمن برای یک‌بار دیگر بسیج کرد و در پیروزی‌های رزمندگان اسلام در هوای داغ و طاقت‌فرسای خوزستان، نقش تعیین‌کننده‌ای داشت و موجب عقب‌زدن دشمن تا مرز شد.
 
من به جبهه رفتم، شما هم بیایید
با ادامه حملات ارتش عراق به خاک ایران، همه علاقه‌مندان به امام به جبهه‌ها هجوم بردند. امام‌جمعه تهران که رئیس‌جمهور وقت هم بودند (آیت‌الله خامنه‌ای)، طی پیامی به ملت ایران اعلام کردند: «من به جبهه رفتم، شما هم بیایید.» مردم یک‌بار دیگر احساس کردند که دشمن به هیچ‌چیز پایبند نیست و می‌خواهد دوباره سرزمین‌های ایران عزیز را به اشغال خود درآورد. آنها تحت‌تأثیر شدید مظلومیت ایران به یاری رزمندگان شتافتند و راهی جبهه‌های نبرد شدند تا نشان دهند که بازهم سلاح شهادت است که پیروزی خون بر شمشیر را به ارمغان می‌آورد. بسیجیان داوطلب قهرمان با توکل بر خداوند بزرگ، تحت هدایت فرماندهان یگان‌های رزمی سپاه که خود پیشاپیش رزمندگان لشکرها و تیپ‌ها می‌جنگیدند، موفق شدند  18تیپ زرهی و مکانیزه ارتش بعثی عراق در تهاجم به خوزستان را برای یک‌بار دیگر مورد حمله قرار دهند و آنها را وادار به عقب‌نشینی کنند.
 
آمادگی برای تصرف بصره!
حمله رزمندگان اسلام به مواضع دشمن آن‌قدر پرقدرت بود که فرماندهان سپاه، آمادگی حمله به بصره را نیز در خود می‌دیدند. بر همین اساس رئیس‌جمهور وقت که خود به جبهه‌ها آماده بود، از امام خمینی (ره) اجازه می‌خواهد تا تعقیب دشمن در خاک عراق صورت گیرد. اما امام اجازه ندادند و فرمودند فقط در داخل مرزهای ایران و در هرکجا که دشمن حضور دارد، حمله صورت گیرد. ایشان فرمودند: «ما در چارچوب قطعنامه به صلحی پایدار فکر می‌کنیم.» همچنین امام خمینی(ره) در دیدار خود با فرمانده سپاه که در روز جمعه ۳۱‌تیرماه ۱۳۶۷ در جماران برگزار شد، فرمودند: «ما تا قبول قطعنامه از سوی عراق، جواب دشمنان اسلام را در جبهه‌ها خواهیم داد.» بنابراین دفاع صورت گرفته در برابر تهاجمات عراق را می‌توان عملیات سرنوشت نامید، زیرا پیروزی در آن موجب ناامیدی و یاس دشمن برای باقی‌ماندن در خاک ایران شد.
 
منابع:
۱-شیری، حجت، اطلس لشکر‌۲۷ محمد رسول‌الله(ص) در دوران دفاع‌مقدس، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع‌مقدس، چاپ اول، ۱۴۰۰، صفحه ۲۵۸
۲-علایی، حسین، تاریخ تحلیلی جنگ ایران و عراق (جلد دوم)، تهران، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع‌مقدس: نشر مرز و بوم، چاپ دوم، ۱۴۰۱، صفحات، ۴۵۳، ۴۵۴، ۴۵۵