طغیان مرگبار رودبال

بارش باران‌های موسمی در مناطقی از استان فارس موجب جاری شدن سیلاب شد و جان دست‌کم 21نفر را گرفت و تلاش‌ها برای یافتن 2کودک مفقود شده ادامه دارد. این سیلاب در شرایطی اتفاق افتاد که به‌گفته مسئولان محلی، سازمان هواشناسی درخصوص بارش باران و جاری شدن سیل هشداری نداده بود.
به ‌گزارش همشهری، روز جمعه برای گردشگرانی که از مناطق مختلف خود را برای تفریح کنار رودخانه رودبال در منطقه سلطان شهباز شهرستان استهبان، رسانده بودند، دل‌انگیز و زیبا شروع شده بود. همه‌‌چیز برای گردشگران به خوبی پیش می‌رفت، اما در ادامه شرایط آن طور که آنها می‌خواستند ادامه پیدا نکرد. هوا که تا ظهر آن روز صاف و آفتابی بود یکباره تیره و ابری شد. هنوز اما از بارش خبری نبود. هیچ‌کس فکرش را هم نمی‌کرد که بارانی در کار باشد و چون هشداری هم در این‌باره اعلام نشده بود؛ هیچ‌کس احساس نگرانی نمی‌کرد. اغلب خانواده‌ها در بستر و حاشیه رودخانه اتراق کرده بودند و خودروهایشان را هم تا نزدیکی رودخانه جلو برده بودند. این شرایط ادامه داشت تا یکباره همه‌‌چیز دگرگون شد. رودخانه که تا آن موقع آرام بود یکباره طغیان کرد. بارش بارانی که در بالادست رودخانه شروع شده بود علت این طغیان بود. سطح آب در چند لحظه آنچنان بالا آمد که خودروهایی که کنار رودخانه پارک شده بودند در گل و لای فرو رفتند. جریان آب شدت گرفت. طوری که ناباورانه چند خودرو را که در آنجا بود به بستر رودخانه کشاند و با خود برد. با وجود اینکه هر لحظه بر میزان آب رودخانه و شدت جریان آن افزوده می‌‌شد، اما باز هم تعدادی از گردشگران آن را جدی نمی‌گرفتند. حتی وقتی حادثه جدی‌تر شد چند نفر حاضر نبودند خودروهایشان را رها کنند و تا آخرین لحظه در خودرو باقی مانده بودند. در این شرایط بود که سیلاب تعداد زیادی از گردشگران را با خود برد و چندین خودرو را نیز به کام خود کشید تا در عصر آخرین روز تیرماه1401 خاطره تلخی برای گردشگرانی که به استهبان آمده بودند، رقم بخورد.

اظهارات شاهد عینی 
یکی از شاهدان حادثه به همشهری می‌گوید: از بعدازظهر جمعه و چند ساعت قبل از وقوع سیل هوا در حوالی نی‌ریز و منطقه پهنابه که بالادست منطقه سلطان‌شهباز است، ابری و معلوم بود که قرار است بارندگی شود. از روزهای قبل هواشناسی هم اعلام کرده بود که در منطقه بارندگی به‌صورت رگباری و پراکنده است، اما هیچ‌کس خبر نداشت که قرار است چه اتفاقی رخ دهد. او ادامه می‌دهد: بارندگی سیل‌آسا از همان منطقه پهنابه شروع شد. رودخانه طغیان کرد و سیل راهی پایین‌دست و جایی شد که معمولا در روزهای تعطیل افراد زیادی از استهبان، نی‌ریز و شهرهای نزدیک برای تفریح و گردش به آنجا می‌روند. روز جمعه هم مثل روزهای تعطیل قبلی، خیلی‌ها با خانواده‌هایشان خود را به منطقه سلطان‌شهباز رسانده بودند و بچه‌ها در داخل رودخانه سرگرم بازی و آبتنی بودند و بزرگترها هم مشغول استراحت.
این شاهد عینی می‌گوید: معمولا وقتی در این منطقه سیل جاری می‌شود، چوپان‌ها و عشایری که در مناطق بالادستی هستند، تلفنی به مناطق پایین‌دست خبر می‌دهند تا هشدار لازم به مردمی که کنار رودخانه هستند داده شود. روز جمعه هم این اتفاق افتاد و چند نفر به سمت منطقه گردشگری و جایی که مردم در آنجا اتراق کرده بودند آمدند و فریاد زدند که سیل دارد می‌آید. عده‌ای حرف آنها را باور کردند و به سرعت سوار ماشین‌هایشان شدند و از کنار رودخانه دور شدند، اما عده‌ای به هشدارهای آنها اعتنایی نکردند. شاید به این دلیل که در پایین‌دست باران نباریده بود، تصورش را هم نمی‌کردند که در بالادست خبری باشد، اما سیل جاری شده بود. سیل آمد و چندین ماشین و افراد زیادی را با خودش برد. روز جمعه مسئولان بی‌شک می‌دانستند در روز تعطیل در منطقه گردشگری سلطان شهباز چه خبر است و افراد زیادی به آنجا می‌روند و شاید اگر آنها برخورد جدی‌تری می‌کردند و هشدار جدی‌تری به مردم می‌دادند و آنها را از کنار رودخانه دور می‌کردند، حالا آمار قربانیان اینقدر زیاد نبود.

عملیات امداد و نجات
این حادثه چنان ناگهانی بود که باعث شد حتی گروه‌های امداد و نجات نیز غافلگیر شوند. با وجود این دقایقی پس از طغیان رودخانه و جاری شدن سیلاب نخستین گروه‌های امدادی از هلال احمر، اورژانس، آتش‌نشانی و... راهی منطقه شدند. اغلب حادثه‌دیدگان گردشگران بودند که هیچ‌کس به‌طور دقیق از سرنوشت آنها اطلاعی نداشت. شدت سیلاب و گل و لایی که همراه داشت احتمال زنده ماندن حادثه‌دیدگان را ضعیف می‌کرد، با وجود این جست‌وجوها ادامه پیدا کرد تا اینکه تا عصر دیروز (شنبه) پیکر بی‌جان 21نفر از قربانیان سیل کشف شد؛ اما تلاش‌ها برای پیدا کردن 2مفقودی دیگر که 2کودک خردسال هستند تا دیروز به نتیجه‌ای نرسیده بود.

نجات 55حادثه دیده
به‌رغم تلفات سنگینی که این سیلاب بر جا گذاشت، تیم‌های امداد و نجات موفق شدند جان 55نفر را  نجات دهند. خلیل عبداللهی، مدیرکل مدیریت بحران استانداری فارس در این خصوص گفت: بر اثر این سیلاب ۵۵نفر دچار حادثه شدند که توسط نیروهای امدادی، عملیاتی و نظامی نجات یافتند. ۱۵خودرو نیز دچار آبگرفتگی شده بودند که ۱۲خودرو از آب خارج شدند. او ادامه داد: در این حادثه خسارتی به خانه‌ها وارد نشد و سیلاب در بستر رودخانه اتفاق افتاده بود.

مقصران حادثه چه کسانی هستند؟
حالا همه به‌دنبال شناسایی مقصران حادثه هستند. فرهاد طهماسبی، نماینده مردم نی‌ریز، استهبان و بختگان در مجلس شورای اسلامی که از همان ساعات اولیه پس از وقوع سیل خود را به محل حادثه رسانده بود این حادثه را قابل پیشگیری می‌داند و می‌گوید اگر تمهیدات لازم در این خصوص اندیشیده شده بود، شاهد وقوع چنین حادثه تلخی نبودیم. او به همشهری می‌گوید: عوامل زیادی در وقوع این سیل مرگبار دخیل هستند. یکی از این عوامل این است که سازمان هواشناسی درباره وقوع سیلاب هشدار نداده بود. هرچند به‌طور کلی اعلام شده بود که در جنوب کشور بارش باران خواهیم داشت اما این موضوع به‌طور دقیق و با تأکید بر سیلابی بودن به فرماندار ابلاغ نشده بود. او در ادامه می‌گوید: همه قربانیان گردشگرانی بودند که از مناطق مختلف برای تفریح به استهبان آمده و در حاشیه و بستر رودخانه اتراق کرده بودند. وزارت میراث فرهنگی و گردشگری از مدتی قبل این مکان را به‌عنوان منطقه نمونه گردشگری اعلام کرده بود و همین موضوع باعث شده تا گردشگران زیادی به این محل بیایند، اما این محل فاقد امکانات لازم برای گردشگران است؛ مثلا اگر در محل حادثه چند سکو وجود داشت تا گردشگران در آنجا بنشینند شاید شاهد وقوع این حادثه تلخ نبودیم. از سوی دیگر در این منطقه پایگاه امداد، نجات و اورژانس وجود ندارد و نزدیک‌ترین پایگاه اورژانس 30کیلومتر تا آنجا فاصله دارد. اگر این نکات رعایت شده بود شاید این حادثه اتفاق نمی‌افتاد یا اینکه تلفات بسیار کمتری داشت. یوسف کارگر، فرماندار استهبان نیز با تأیید اینکه هواشناسی درخصوص احتمال وقوع سیلاب هشداری نداده به همشهری می‌گوید: هیچ نامه‌نگاری درخصوص بارندگی توسط اداره کل هواشناسی صورت نگرفته و هواشناسی درخصوص بارندگی در روز جمعه اطلاعیه‌ای اعلام نکرده بود. او ادامه می‌دهد: این سیل به حوزه کشاورزی شهرستان آسیب وارد کرده، ولی منازل دچار مشکل نشده است. با وجود اظهارات نماینده استهبان و فرماندار این شهر درباره کوتاهی هواشناسی اما این سازمان اعلام کرد که این منطقه بارشی نداشته و بارش‌های ناشی از شهرستان نی‌ریز و روستای لایزنگان داراب سبب طغیان این رودخانه شده است.

دولت در کنار سیل‌زدگان
در همین حال معاون اول رئیس‌جمهور در تماس تلفنی با استاندار فارس بر ضرورت تشکیل کمیته پیگیری حادثه سیل استهبان تأکید کرد. محمد مخبر، از استاندار فارس خواست تا با تشکیل کمیته‌ای متشکل از مسئولان مربوطه ضمن بررسی دقیق حادثه و تشخیص قصور احتمالی، خسارات مالی و جانی وارده به مردم در اسرع وقت جبران شود. علی بهادری‌‌جهرمی، سخنگوی دولت نیز درحساب‌کاربری خود در توییتر، نوشت: درگذشت تعدادی از هموطنان‌مان را در حادثه سیل استان فارس تسلیت می‌گویم. تمام امکانات برای یافتن مفقودین و بررسی علت حادثه بسیج شده است.
ابعاد جاری شدن سیل در استهبان به حدی بود که رئیس سازمان بازرسی کل کشور نیز به آن واکنش نشان داد و دستور پیگیری این حادثه را صادر کرد. ذبیح‌الله خدائیان، ضمن تسلیت به خانواده جانباختگان و آرزوی سلامتی برای مصدومان، با صدور دستوری به کاظم اکرمی، بازرس کل استان فارس، ماموریت داد با حضور در مناطق سیل‌ زده، ابعاد و زوایای مختلف حادثه و روند امدادرسانی به سیل ‌زدگان را مورد نظارت جدی و دقیق قرار دهد و درصورت وجود قصور یا تقصیر احتمالی از سوی هر یک از دستگاه‌ها، مراتب را جهت رسیدگی‌های بعدی گزارش کند.

احتمال تکرار سیلاب
سیلاب مرگبار عصر جمعه در شرایطی در استهبان اتفاق افتاد که طبق پیش‌بینی‌ها بارندگی و احتمال تکرار سیلاب در روزهای آتی در این منطقه وجود دارد.