پس‌لرزه‌های سقوط یورو در اقتصاد ترکیه

در شرایطی که تورم در ترکیه روند افزایشی را تجربه می‌کند و این کشور از چند سال گذشته به این سو با مشکلات اقتصادی دست به گریبان است، به‌تازگی مسئله جدیدی باعث شده تا چشم‌انداز اوضاع اقتصادی ترکیه از آنچه هست هم مبهم‌تر به‌نظر برسد. عامل جدید فشار بر اقتصاد ترکیه، سقوط ارزش یورو به عنوان پول واحد اتحادیه اروپا در برابر دلار است که تاثیرش را از هم‌اکنون می‌توان در بازارهای شهر توریستی استانبول مشاهده کرد.
در همین ارتباط پیش‌بینی شده که سقوط یورو به سمت برابر شدن با دلار فشارهای جدیدی را بر تجارت خارجی، گردشگری و بدهی‌های خارجی ترکیه ایجاد خواهد کرد و همه این فشارها احتمالا یک نتیجه بیشتر نخواهد داشت و آن افزایش تورم است. بر مبنای گزارش المانیتور، بخش قابل توجهی از اقتصاد ترکیه بر مبنای ارزش بیشتر یورو در برابر دلار شکل گرفته و اکنون کاهش ارزش یورو ممکن است به کاهش ارزش لیر ترکیه منجر شود.
المانیتور در گزارش خود نوشته است که دلار بیش از هر چیز تحت تأثیر جنگ اوکراین و همه‌گیری کووید-19 تقویت شده است. همزمان بانک مرکزی اروپا اقدام موثری برای تقویت یورو انجام نداده و این امر به تضعیف یورو در برابر دلار منجر شده است. به عبارت دیگر، از آنجا که فعالیت بانک مرکزی اروپا مستلزم هماهنگی منافع اقتصادی 19کشور عضو این اتحادیه از نظر اقتصادی است، لذا بانک مرکزی اروپا فاقد تحرکات سریع و پویایی لازم برای پاسخ به کاهش ارزش یورو بوده است. 
بر مبنای داده‌های این گزارش، ترکیه در صادرات خود تقریبا به یک میزان از دلار و یورو استفاده می‌کند. برخلاف صادرات، اما ترکیه در واردات بیشتر از دلار استفاده می‌کند. این کشور 28درصد از واردات کالا را با یورو و در مقابل 71درصد را با دلار انجام می‌دهد. از این‌رو هزینه واردات بعد از این برای آنکارا گران‌تر هم خواهد شد. 
علاوه‌بر این، در حوزه انرژی پرداخت‌ها عمدتا به دلار صورت می‌گیرد. با افزایش قیمت انرژی در جهان، هزینه واردات انرژی برای ترکیه هم بیشتر شده است. در 5ماهه اول سال جاری میلادی هزینه خرید انرژی از خارج برای ترکیه به 34میلیارد دلار رسید، در صورتی که در مدت مشابه سال گذشته این میزان 28میلیارد دلار بوده است.
صنعت گردشگری ترکیه که یکی از منابع ارزآور کلیدی برای این کشور است، از سقوط یورو متضرر شده است. برمبنای گزارش‌ها حدود 70درصد از درآمد بخش گردشگری ترکیه به یورو است و گردشگران آلمانی بخش اصلی گردشگران اروپایی ترکیه را تشکیل  می‌دهند. برای شرکت‌های گردشگری ترکیه، افت یورو به معنای گردش مالی کمتر از حد انتظار است و برای جبران این کاهش درآمد، گردشگری ترکیه مجبور است تا گردشگران بیشتری را جذب و همزمان هزینه‌ها را برای گردشگران کاهش دهد. ترکیه حتی در حوزه بدهی نیز خوش‌شانس نبوده و بیشتر بدهی‌های ترکیه به دلار است. در این ارتباط گفته شده که حدود 44.3درصد از بدهی‌های کوتاه‌مدت این کشور به دلار و 25.9درصد به یورو است و به طور کلی، 58درصد از بدهی‌های خارجی ترکیه به دلار و فقط  30درصد به یورو است که تقویت دلار در برابر یورو به معنای افزایش هزینه بدهی‌ها برای آنکاراست. بر این اساس، در ادامه سقوط ارزش یورو شرایط به مراتب  برای اقتصاد ترکیه از آنچه امروز هست دشوارتر هم خواهد شد.