جهان‌نما
شمشیر سعودی بر گلوی مخالفان
حذف مخالفان حکومت عربستان در خارج از این کشور، در دوره ولیعهدی بن‌سلمان شدت گرفته است
اوایل این هفته یک چهره مخالف نظام سلطنتی عربستان سعودی که در تبعیدی خودخواسته در لبنان به‌سر می‌برد، در بیروت به قتل رسید. این خبر را گروه سیاسی و مخالف سعودی با نام «حزب تجمع ملی» که توسط سعودی‌های تبعیدی تأسیس شده، تأیید کرده است. این گروه در توییتر خود گفت: فعال سیاسی با نام «مانع الیامی» در شرایط مشکوکی در بیروت ترور شده است. یحیی عسیری، عضو ارشد حزب تجمع ملی نیز گفت که الیامی یکی از اعضای مسلمان شیعه سعودی این حزب بود که از 6سال پیش به این سو در لبنان زندگی می‌کرد و در تلاش بود که به یک کشور ثالث برود. منابع آمریکایی در این ارتباط گفته‌اند الیامی به پایه‌گذاری حزب تجمع ملی کمک کرده و این گروه به‌دنبال تشکیل یک پارلمان منتخب در عربستان سعودی و تهیه متن قانون اساسی بر مبنای تفکیک قوای مقننه، قضاییه و مجریه بوده است.
قتل سفارشی یا خانوادگی؟
قتل فعال عربستانی در لبنان از آنجا اهمیت دارد که او از مخالفان سیاسی پادشاهی مطلقه در کشورش به شمار می‌رفت. اگرچه منابعی قتل الیامی را به اختلافات خانوادگی نسبت داده‌اند، اما برخی گزارش‌های دیگر ارتباط این ماجرا را با دستگاه امنیتی عربستان تأیید می‌کنند. وبگاه عرب‌زبان الوطن در گزارش خود درباره این قتل گفته است که عامل این قتل پس از دستیابی به گوشی همراه الیامی همه پیام‌های توییتری وی را که اکثراً در انتقاد از آل‌سعود بوده پاک کرده است. همچنین یک کاربر توییتری با نام عبدالرحمن راضی السحیمی در توییتر نوشته است: یکی از افراد شریک در قتل این فعال عربستانی به سفارت عربستان سعودی در بیروت تردد داشته است. علاوه بر این، مجتهد، فعال توییتری مشهور ضد‌آل‌سعود نیز در پستی توییتری نوشت: ترور مخالفان عربستانی، روشی کثیف و ضد‌انسانی است که از سوی محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی ادامه دارد.
فقط همین یک قتل نیست
اگرچه تا‌کنون اسناد و مدارک قابل‌اتکایی درباره نقش دستگاه‌های امنیتی ریاض در قتل الیامی در بیروت منتشر نشده، اما قتل فعالان سیاسی عربستانی در خارج از این کشور همواره طی چند سال گذشته بارها و بارها تکرار شده است. قتل فجیع جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار مخالف محمد بن‌سلمان در کنسولگری عربستان در استانبول ترکیه، یکی از معروف‌ترین پرونده‌های قتل فعالان سیاسی سعودی در خارج از این کشور است. واشنگتن‌پست در نوامبر2018 در گزارشی به نقل از 3منبع آگاه نوشته است: «محمد بن‌سلمان حتی پیش از آنکه مقام ولیعهدی را در کنترل خود بگیرد، به‌دنبال استفاده از شرکت‌های خصوصی برای انجام عملیات امنیتی و اطلاعاتی در خارج از عربستان بوده است.» وبگاه «خانه آزادی» نیز دولت عربستان سعودی را شناخته‌شده‌ترین دولت در جهان برای هدف قرار دادن اتباع خود در خارج از کشور معرفی می‌کند و می‌گوید: حداقل 5پرونده از 10پرونده حذف فیزیکی مخالفان در خارج از مرزهای عربستان که تا سال2018 مستند شده، افراد نزدیک به خود محمدبن سلمان بوده‌اند که او از آنها احساس خطر کرده است.
چند ماه پیش نیز حمزه الشاخوری، عضو جنبش معارض «خلاص» (نجات) عربستان در گفت‌وگو با تسنیم مدعی شد که بن‌سلمان از زمان انتصاب به‌عنوان ولیعهد سعودی، بیش از 900نفر از مخالفانش را کشته است.
در گزارش‌های دیگری که واشنگتن‌پست درباره قتل مخالفان سعودی در خارج از این کشور تهیه کرده، موضوع قتل‌های سیاسی در خارج با آوردن نمونه‌هایی بررسی شده است. ازجمله گفته شده که فیصل الجربا، از شیوخ بزرگ سعودی که به خانواده ملک عبدالله، پادشاه پیشین عربستان نزدیک بود، در سال2017 پس از مرگ مشکوک یکی از دوستانش در جریان بازداشت دولتی، از عربستان سعودی فرار کرد و به اردن رفت، اما در آنجا افسران امنیتی اردن خانه او را محاصره و سپس او را بازداشت کرده و به عربستان بازگرداندند. نزدیکان او گفته‌اند هیچ مدرکی مبنی بر زنده بودن این شیخ 45ساله در دست نیست. درواقع به‌نظر می‌رسد که دولت عربستان سعودی برای بازگرداندن منتقدان و مخالفان خود از دولت‌های منطقه‌ای متحد خود استفاده می‌کند و در اروپا و کشورهای غربی گروه‌های آدم‌ربایی را برای عملیات‌های موردنظرش به خدمت می‌گیرد.
در عین حال اگرچه دستگیری و قتل مخالفان سعودی در دوره بن‌سلمان تشدید شده، اما حتی پیش از آنکه خانواده سلمان بن عبدالعزیز در دستگاه سلطنت سعودی قدرت بگیرند، دستگیری و نابودی مخالفان خارج از کشور یک روند عادی حاکمیت سعودی‌ها بوده است. در سال1979 نیز ناصر السعید، به‌عنوان چهره عربستانی مخالف در بیروت ناپدید شد. او قبل از آنکه در بیروت ناپدید شود، مدتی را در زندان‌های ریاض به‌دلیل سازماندهی اعتصابات و شورش‌های کارگری گذرانده و سپس از ریاض گریخته بود. پرونده ناپدید شدن این فعال سیاسی تا به امروز یکی از معماهای حل نشده فضای سیاسی عربستان است.
