زخم کهنه استعمار بر تن الجزایر

الجزایر پس از جنگی 8ساله و طاقت‌فرسا با فرانسه که به امضای «پیمان اویان» در سال 1962منتهی شد، توانست استقلال خود را به‌دست آورد، اما ردپای خاطرات بیش از یک قرن اشغال همچنان روابط الجزایر و فرانسه را مخدوش نگه داشته است. حکومت استعماری فرانسه بر این کشور 132سال ادامه داشت. این سلطه با حمله فرانسوی‌ها به الجزیره، پایتخت الجزایر، در سال 1830آغاز شد و تا زمان جنگ استقلال الجزایر و امضای پیمان اویان ادامه پیدا کرد. بین سال‌های 1954تا 1962بیش از 1.5میلیون الجزایری جان خود را در جنگ استقلال از دست دادند. در آن دوران، نیروهای استعمارگر فرانسوی هرنوع تلاش برای مقاومت و استقلال را سرکوب می‌کردند. بسیاری از نیروهای مقاومت الجزایر موسوم به «مجاهدین» پس از دستگیری تحت شکنجه قرار گرفته و در اثر شکنجه جان خود را از دست ‌دادند.
فرانسه تا به امروز از هر نوع عذرخواهی و ابراز ندامت درباره اقداماتی که در دوران استعمارگری خود علیه مردم الجزایر مرتکب شده، خودداری کرده است. این موضوع همواره موجب شده تا تنش، همنشین روابط سیاسی میان 2 کشور باشد. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، اگرچه تلاش دارد با ژست‌های دوستانه، سطح روابط را ارتقا دهد، ‌اما طی سال‌های اخیر سخنانی به زبان رانده که شدت سطحی بودن روابط و عمق دلخوری الجزایر از فرانسه را علنی ساخته است. به بیانی دیگر، روابط میان الجزایر و فرانسه همواره تحت ‌تأثیر رویداد‌های تاریخی گذشته با بحران‌های بزرگ و مصالحه‌های دروغین همراه بوده است.
مکرون نخستین بار در سال 2017با ادای سخنانی نشان داد نگرشش به تاریخ استعمارگری فرانسه در الجزایر دستخوش تغییراتی شده است. او در این سال طی نخستین بازدیدش از الجزایر در قالب نخستین کارزار انتخاباتی خود، استعمارگری را «جنایت علیه بشریت» نامید. او یک سال پس از آن اعتراف کرد که ارتش فرانسه در دوران استعمار برای سرکوب و درهم شکستن نیروهای مقاومت الجزایر از شکنجه‌های سیستماتیک استفاده می‌کرده است. مکرون بعدا در سال 2021اعتراف کرد «علی بومنجل»، انقلابی و ملی‌گرای الجزایری و «موریس اودین» ریاضیدان فرانسوی ضداستعمار در اثر همین شکنجه‌ها به قتل رسیده‌اند.  با این ‌همه، سخنان سال گذشته مکرون تمامی تلاش‌ها برای بهبود روابط میان 2 کشور را تقریبا نابود کرد و نشان داد پس از گذشت 6دهه زخم استعمار فرانسه تا چه اندازه هنوز در الجزایر تازه است. مکرون سال گذشته در سخنانی عجیب این موضوع را مطرح کرد که آیا اساسا پیش از هجوم فرانسه به الجزایر، کشوری به این نام وجود داشته است؟ مکرون همچنین نظام سیاسی-نظامی الجزایر را به‌خاطر بازنویسی تاریخ و دامن زدن به نفرت علیه فرانسه شدیدا سرزنش کرد. اگرچه این سخنان با واکنش تند الجزایر مواجه شد، اما 2 طرف سعی کرده‌اند سطح تنش را کنترل کنند. ماه گذشته رهبران 2 کشور در گفت‌وگویی تلفنی درباره تعمیق روابط سخن گفتند. با این حال، نتایج بی‌سابقه حزب راست افراطی «مارین لوپن» در انتخابات پارلمانی فرانسه که به‌معنای تقویت نگاه‌های ملی‌گرایانه در بطن جامعه این کشور است، امیدها برای احیای روابط این کشور با مستعمره سابق را ناامید کرده است. لوپن فردی است که باور دارد استعمار الجزایر عامل توسعه آن بوده است؛ نگاهی که تهدیدی بزرگ علیه روابط شکننده میان 2 کشور به شمار می‌رود.