ضرورت تغییر ریل دیپلماسی از سیاست به اقتصاد

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه تنها ۳۰ تا ۳۵ درصد ۶ برنامه توسعه گذشته تحقق یافته است، گفت: برنامه هفتم توسعه تفاوت ویژه‌ای با برنامه‌های دیگر دارد، چون نخستین برنامه است که پس از بیانیه گام دوم انقلاب تدوین می‌‌شود. به گزارش خبرگزاری صداوسیما، بابک نگاهداری با اشاره به تأخیر یک‌ساله تدوین برنامه هفتم توسعه و اینکه مسئول تدوین برنامه هفتم توسعه دولت و سازمان برنامه و بودجه است، گفت: چند ماهی است که این فعالیت‌ها شروع شده و مرکز پژوهش‌های مجلس هم کمک می‌کند و حمایت و پشتیبانی‌های تخصصی می‌کند که باید تا شهریور سال‌۱۴۰۱ پیش‌نویس برنامه تقدیم مجلس شود. او درباره تفاوت‌های شرایط تدوین برنامه هفتم توسعه با برنامه‌های پیشین، گفت: این دوره برنامه هفتم توسعه یک تفاوت‌ها و اهمیت‌های ویژه‌ای نسبت به دوره‌های قبل دارد. اول اینکه نخستین برنامه توسعه است که بعد از برنامه گام دوم انقلاب تدوین می‌شود. از طرف دیگر شما شرایط بین‌المللی را نگاه می‌کنید تقریبا یک جابه‌جایی و یک تغییر و بازآرایی در صحنه بین‌المللی دارد شکل می‌گیرد. از سال‌۲۰۰۸ یک افولی در وضعیت اقتصادی کشور‌های غربی و آمریکا رخ داد. تقریبا ثروت دنیا از کشور‌های غربی به شرق آسیا دارد منتقل می‌شود.
نگاهداری با بیان اینکه فرصت‌ها و ظرفیت‌های درونی رشد و توسعه قدرت‌های بزرگ جهانی به اشباع رسیده، افزود: اینها می‌‌آیند برای فرصت‌آوری‌های بیرونی با هم دچار کشمکش و نزاع و درگیری می‌‌شوند. نمونه‌اش مثلا جنگ اوکراین است. خیلی از صاحب‌نظران بین‌المللی معتقدند که جایابی جمهوری اسلامی ایران در این مقطع زمانی در نظام جدید بین‌الملل تا یک قرن آینده می‌تواند سرنوشت ایران را تحت‌تأثیر قرار بدهد؛ بنابراین از نظر مقطع زمانی که در آن قرار گرفتیم، این اهمیت ویژه دارد.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس درباره فرصت‌های ویژه همکاری ایران با شرق به‌ویژه چین یادآور شد: الان چین به این جمع‌بندی رسیده که به‌منظور اینکه رشد اقتصادی خودش را حفظ کند، از نظر ژئوپلیتیکی مسیر خودش را باید به سمت غرب و اروپا بتواند باز کند و این را از طریق پروژه کمربند راهی دارد دنبال می‌کند. روسیه با توجه به شرایطی که برایش پیش آمده و جنگ اوکراین که درگیر آن شده، فعال‌سازی کریدور شمال به جنوب برایش اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده که بتواند محصولات خودش را از طریق دریای عمان و خلیج‌فارس صادر کند. ما یک فرصت طلایی در این مقطع تاریخی داریم. آن‌هم موقعیت جغرافیایی سیاسی استقرار ماست که هم در تقاطع کریدور شمال به جنوب قرار داریم و هم کمربند راه.
نگاهداری گفت: با توجه به رقابتی که الان بین قدرت‌های بزرگ شکل گرفته، موقعیت جغرافیایی استقرار کشورمان طوری است که ما در مسیر این محور‌های ترانزیتی قرار داریم؛ یعنی چین تصمیم گرفته به سمت اروپا مسیر خودش را باز کند. آمریکا متوجه این قضیه است و همه کارشکنی‌ها و طراحی‌ها را برای مخالفت با چین در منطقه غرب آسیا دارد انجام می‌دهد برای اینکه جلوی گسترش چین را بگیرد. شما تحولاتی را در افغانستان می‌بینید که طالبان می‌آید سر کار، تحریمی که در مورد ایران انجام می‌دهند، تغییراتی که در عراق اعمال می‌کنند، جنگ داعشی که در سوریه راه می‌اندازند، تحریمی که در لبنان انجام می‌دهند و به هم ریختگی که در فضای لبنان ایجاد می‌کنند، همه اینها پروژه‌ای است که آمریکا اجرا می‌کند به‌منظور ایجاد ناامنی در غرب آسیا به‌خاطر اینکه امکان نفوذ چین به سمت غرب را بشکند.
او با اشاره به اهمیت استفاده ایران از فرصت جدید نظام بین‌الملل و ابتکارات دیپلماسی در برنامه 5ساله هفتم یادآور شد: ما نیازمند یک دیپلماسی اقتصادی خیلی فعالی هستیم. ما باید در کریدور‌های شمال به جنوب و کریدور‌های کمربند راه برای چین و روسیه بتوانیم از این ظرفیت که در برنامه‌های قبلی خیلی به آن کم توجه شده بود، حداکثر استفاده را بکنیم، چون خیلی باعث رشد اقتصادی کشور می‌شود و دیپلماسی اقتصادی فعال این دوره متفاوت از دوره‌های قبل باید باشد. دیپلماسی وزارت امور خارجه ما باید رویکرد اداره‌اش از سیاسی به سمت دیپلماسی اقتصادی پیش برود چرا‌که جنگ ما الان جنگ اقتصادی است و این یک تغییر آرایش در وزارت خارجه هم می‌خواهد و در مقابل این ابتکارات، ما باید یک در‌هم‌تنیدگی تجاری در ۵‌سال آینده با همه کشور‌های همسایه‌مان برقرار کنیم.

موانع سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی باید رفع شود
بابک نگاهداری، رئیس مرکز پژوهش‌‌های مجلس با اشاره به شرایط کشور در تدوین برنامه هفتم توسعه، گفت: کشور ما از نظر رشد اقتصادی بعد از 3سال که رشد اقتصادی‌اش منفی بوده الحمدلله در ۱۴۰۰ به یک رشد اقتصادی 2.8درصد با نفت و 1.6درصد بدون نفت دست پیدا کرده و رشد خدمات کشور ما حدودا 3.5درصد است، ولی همچنان سرمایه‌گذاری در کشور ما 3سال بود که رشدش منفی بود. ما اگر بخواهیم این رشد توسعه اقتصادی‌مان را به‌طور مداوم و پایدار حفظ کنیم، در این وضعیت مثبتی که ایجاد شده، حتما باید به سمت رفع موانع سرمایه‌گذاری چه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و چه سرمایه‌گذاری نهاد‌های عمومی که در توسعه دخیل هستند و چه سرمایه‌گذاری‌های خارجی که باید انجام بشود، همه این مسیر‌ها ‌باید موانعش را ‌هر طوری شده رفع کنیم. در ۵ سال آینده اگر سرمایه‌گذاری ما نرخش همچنان منفی باشد، مطمئنا توسعه اقتصادی در کشور نمی‌تواند ثبات لازم را داشته باشد. توسعه صنعتی‌مان را هم به همین ترتیب نگاه می‌کنیم. توسعه صنعتی منفی 0.7درصد است. این توسعه صنعتی اگر بخواهد جهت‌گیری‌‌اش مثبت بشود ما باید ببینیم در داخل کشور چه ظرفیتی داریم.