درباره نسل تیک‌تاک

سیدجواد رسولی - کارشناس رسانه

مدتی پیش گروه رسانه‌ای «وایس» در آمریکا گزارشی تهیه کرده بود از خانه‌های تیک‌تاک. این خانه‌ها که اغلب در ساحل غربی آمریکا و در کالیفرنیا قرار دارند، ویلاهای بزرگی هستند که در آنها گروهی از جوان‌های حدود ۱۸ تا ۲۴ساله جمع می‌شوند، زندگی می‌کنند و ویدئو می‌سازند. این جوان‌ها که از جاهای مختلف کشور به کالیفرنیا دعوت شده‌اند، دنبال‌کنندگان زیادی در شبکه اجتماعی تیک‌تاک دارند و ویدئوهایشان میلیون‌ها بار دیده می‌شود؛ برای همین، ایده این است که آنها دور هم جمع می‌شوند و در کنار هم ویدئوهای جمعی و مشترکی را می‌سازند؛ به این ترتیب، همه طرف‌ها راضی هستند؛ مخاطبان میلیونی تیک‌تاک، آگهی‌دهنده‌ها، صاحب خانه که پروژه را مدیریت می‌کند و خود بچه‌ها که هم «کار» می‌کنند، هم خوش می‌گذرانند و هم پول زیادی گیرشان می‌آید.
نسل Z به نسلی گفته می‌شود که عموما متولدین حدود سال ۲۰۰۰ میلادی هستند؛ کسانی که امروز در ابتدای دوره جوانی‌شان هستند. به‌نظر می‌رسد که افراد متعلق به این نسل، جای خودشان را در جهان امروز، از بقیه بهتر پیدا کرده‌اند. این نسل که می‌توانیم نامشان را نسل تیک‌تاک هم بگذاریم، گاهی تا چند زبان می‌دانند، تسلط بالایی به نرم‌افزارهای جدید و کارکردن با تکنولوژی دیجیتال دارند، تا حد خوبی در تولید محتوا از زبان به شیوه نوشتاری آن عبور کرده‌اند و می‌توانند معناهای مورد نظرشان را با فرم‌های مختلف تصویری بیان کنند (گیف، میم و مش-آپ ویدئو چند نمونه از این فرم‌ها هستند) و البته که گیمر هستند و دسته‌های بازی یا حتی گوشی موبایل در دستانشان موقع بازی‌کردن جوری است که انگار بخشی از بدنشان است. اینهایی که نوشتم توصیف‌هایی ناقص و دور از ویژگی‌های نسل تیک‌تاک است. تیک‌تاکی‌ها مسیر خودشان را بنا نهاده‌اند تا به‌زودی نوبتشان در اداره جهان فرابرسد؛ مسیری که از دل بازی و سرخوشی و البته زمان زیاد برای تولید ویدئو و ادیت آن می‌گذرد اما آنها را پولدار می‌کند، بازار سرمایه را به‌تدریج به سمت آنها می‌کشاند و باعث می‌شود بعضی از آنها در سن ۲۰سالگی اندوخته مالی بسیار فراتر از والدینشان داشته باشند. من و تعدادی از دوستانم در اوایل دهه 80 شمسی، مجله همشهری جوان را تاسیس کردیم و شخصا این توفیق را داشتم که 10 سال در سمت دبیر تحریریه و سردبیر آن حضور داشته باشم. هنوز 20 سال از آن زمان نگذشته اما جهان تغییرات بزرگی کرده است. جوان‌های ۱۸ساله روزگاری انبوه مخاطبان یک مجله هفتگی کاغذی مثل همشهری جوان را تشکیل می‌دادند. امروز اما کمتر جوانی است که دلش بخواهد مجله کاغذی بخرد که فقط این نیست. جوان‌های امروز قادرند با سرعت و مهارت و جدیت و با هوش و قوه طنز بالا، محتوا تولید کنند، مخاطب بگیرند و روی دیگران تأثیر بگذارند. نسل تیک‌تاک شاید نخستین نسلی نباشد که مناسبات بین‌نسلی سنتی را بر هم زده است اما بدون شک قدرتمندترین آنها تا امروز است. آنها ظهور کرده‌اند و دنیا را از اینی که می‌بینیم هم بیشتر تغییر خواهند داد.