گزارش
تأمین سلاح اوکراین؛ شاید وقتی دیگر
رهبران اروپایی طی سفر به کی‌یف، وعده حمایت از عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا دادند اما تامین سلاح‌های پیشرفته مورد نیاز ارتش این کشور را رد کردند
سران کشورهای آلمان، فرانسه، ایتالیا و رومانی روز پنجشنبه از قرارگیری کی‌یف در مسیر عضویت در اتحادیه اروپا حمایت کردند، اما هیچ وعده‌ای مبنی بر تامین تسلیحات سنگین و پیشرفته که اوکراین برای مقابله با پیشروی روسیه در شرق این کشور به آن نیاز دارد، ندادند.
رهبران اروپایی که برای دیدار با ولودیمیر زلینسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، با قطار به کی‌یف رفته بودند توافق کردند که از تلاش‌های او برای برداشتن نخستین گام عضویت در اتحادیه اروپا پشتیبانی کنند. نخستین گام، پذیرش نامزدی اوکراین برای عضویت در اتحادیه است؛ اقدامی که اگر به سرانجام برسد اوکراین را به‌عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از اروپا و نه کشوری حائل میان روسیه و لبه شرقی اروپا، بازتعریف خواهد کرد. با این‌همه، این واقعیت که عضویت نهایی اوکراین در اتحادیه اروپا ممکن است سال‌ها طول بکشد، در کنار محدودیت وعده‌های تسلیحاتی اروپا به اوکراینی که در حال غرق‌شدن در جنگی تمام‌عیار با روسیه است، این پرسش را مطرح کرده که دستاورد این سفرها و وعده‌های مبهم و نمایشی برای مردمی که در اوکراین قربانی جنگی مرگبار شده‌اند، چه خواهد بود؟
تعهداتی کمتر از نیاز اوکراین
اولاف شولتز، صدراعظم آلمان، در این دیدار اعلام کرد که او و دیگر سران اروپایی با پیامی آشکار به کی‌یف سفر کرده‌اند؛ اینکه اوکراین به «خانواده اروپایی» تعلق دارد. در پی این دیدار، کمیسیون اروپا که بازوی اجرایی اتحادیه اروپا به شمار می‌رود، دیروز موافقت خود را با اعطای موقعیت «کشور نامزد» به اوکراین اعلام کرد.
روزنامه نیویورک‌تایمز نوشته که مهمانان اروپایی کی‌یف، به‌ویژه امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه تلاش بسیاری کردند تا نشان دهند اولویت‌شان پیروزی اوکراین در جنگ است، نه پایان‌دادن به جنگ به هر قیمتی. طی روزهای اخیر، اوکراینی‌ها اروپایی‌ها را متهم می‌کردند که به‌دنبال کنارآمدن با روسیه برای پایان جنگ هستند؛ موضوعی که به‌معنای معامله بر سر اوکراین خواهد بود. مکرون در ملاقات با زلینسکی تأکید کرد که اوکراین باید در این جنگ پیروز شود.
سفر رهبران اروپایی به اوکراین، این کشور را بیش از هر زمان دیگری به هدف دیرینه خود یعنی عضویت در اتحادیه اروپا نزدیک کرد اما اوکراینی‌ها نتوانستند به خواسته خود برای تامین سلاح‌های دوربرد برسند. ارتش اوکراین برای غلبه بر برتری توپخانه‌ای روسیه در دشت‌های وسیع شرق دونباس، به این سلاح‌ها نیاز دارد. زلینسکی در این دیدار به رهبران اروپایی اعلام کرد که اوکراین به تجهیزات جدید ازجمله سلاح‌های سنگین، توپخانه‌های مدرن و سامانه دفاع موشکی نیاز دارد. به‌گفته او هر روز تأخیر در تصمیم‌گیری در این‌باره یا تأخیر در تامین آنها به معنی از دست رفتن جان اوکراینی‌های بیشتری خواهد بود.
مکرون در پاسخ به این درخواست‌ها اعلام کرد که فرانسه علاوه بر 12توپ هویتزر خودکششی 155میلی‌متری سزار که تاکنون تحویل اوکراین داده، 6توپ دیگر هم ارسال خواهد کرد. آمریکا هم تاکنون 108توپ هویتزر در اختیار اوکراین قرار داده و وعده ارسال چند قبضه توپ دیگر هم داده است. این در حالی است که ارتش اوکراین اعلام کرده برای مقابله با روسیه در جبهه‌های شرقی به هزار قبضه توپ هویتزر نیاز دارد. واقعیت این است که با گذشت حدود 4ماه از جنگ، حجم تعهدات غرب برای تامین سامانه‌های موشکی، توپخانه، تانک و دیگر تسلیحات سنگین بسیار کمتر از میزان درخواست‌های اوکراین بوده است.
موضع نامشخص اروپا برای صلح با روسیه
با افزایش نگرانی‌های کشورهای اروپایی درباره هزینه‌هایی که ادامه جنگ روی دست اقتصاد آنها می‌گذارد و خطر توسعه جنگ به دیگر نقاط اروپا، سفر مقام‌های اروپایی به کی‌یف تحت‌الشعاع این پرسش قرار گرفته بود که آیا آنها قصد دارند زلینسکی را برای پیگیری صلح با روس‌ها تحت فشار قرار دهند؟
زلینسکی می‌گوید رهبران اروپا بحث مذاکره با مسکو را در جلسه خصوصی با او مطرح کرده‌اند اما به‌گفته او در این مرحله از جنگ، مذاکره منجر به پایان جنگ نخواهد شد. زلینسکی گفت که با رهبران اروپایی درباره تلاش‌های دیپلماتیک کشورهای مختلف برای دستیابی به صلح گفت‌وگو کرده اما همه هم‌نظر بوده‌اند که روسیه آماده مذاکره بر سر صلح نیست.
رهبران اروپایی هم تأکید کرده‌اند که در سفر به کی‌یف زلینسکی را برای پذیرش صلح با مسکو تحت فشار قرار نداده‌اند و به رویکرد دولت آمریکا مبنی بر اینکه اوکراین خود باید بر سر چند و چون مذاکرات با روسیه تصمیم بگیرد، پایبند باقی مانده‌اند. در همین راستا مکرون خطاب به رئیس‌جمهور اوکراین گفت: «ما در طولانی‌مدت برای دفاع از تمامیت ارضی، حاکمیت و آزادی کنار شما خواهیم ماند، این هدف ماست، ما هدف دیگری نداریم و به این هدف خواهیم رسید.»
روایت برخی سیاستمداران اوکراینی اما چیز دیگری است. ویکتور آندروسیو، مشاور وزیر کشور اوکراین، در واکنش به سفر اروپایی‌ها به کی‌یف در پستی توییتری نوشت: «مکرون، شولتز و دراگی برای اوکراین وعده نامزدی برای عضویت در اتحادیه اروپا و درخواست برای بازگشت به مذاکرات صلح با روسیه را به همراه آورده‌اند.»
مکرون در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره اظهارات اخیرش مبنی براینکه برای افزایش احتمال موفقیت دیپلماسی، اوکراین و متحدانش نباید روسیه را تحقیر کنند، گفت که از سخنان او سوءتعبیر شده است. او با اشاره به عبارات تنبیهی که فرانسه و متحدانش در جنگ جهانی اول علیه آلمان استفاده کردند و بذر آغاز جنگ جهانی دوم را کاشتند گفت که فرانسه مرتکب یک اشتباه تاریخی شد و صلح را از دست داد، زیرا می‌خواست آلمان را تحقیر کند. زمانی که این جنگ به پایان برسد، اوکراین نباید اشتباهاتی که دیگران در گذشته مرتکب شده‌اند را تکرار کند.
اولاف شولتز، صدراعظم آلمان هم از سخنان مکرون در رد این ظن که اروپا اوکراین را برای رفتن بر سر میز مذاکره تحت فشار قرار داده، دفاع کرد و گفت که تنها اوکراین، رئیس‌جمهور، دولت، پارلمان و مردم این کشور می‌توانند درباره اینکه چه چیزی برای دستیابی به توافقنامه صلح درست است تصمیم بگیرند. او در عین حال تأکید کرد که فاصله با توافق صلح هنوز بسیار زیاد است.
واکنش روسیه؛ تحریم، تحقیر و تهدید
به‌نظر می‌رسد کرملین همزمان با بازدید رهبران اروپایی از اوکراین پیام هشدار اقتصادی برای اتحادیه اروپا داشته است. شرکت گاز پروم، شرکت دولتی گاز روسیه روز پنجشنبه برای دومین روز متوالی جریان گاز به مهم‌ترین خط لوله گاز طبیعی اروپا را قطع کرد و باعث افزایش دوباره قیمت گاز شد.
همچنین روسیه این دیدار را به‌عنوان یک نمادگرایی پوچ توصیف کرده است. دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهور پیشین روسیه و معاون رئیس شورای امنیت این کشور، زبان تحقیر را انتخاب کرد. او گفت که سران فرانسه، آلمان و ایتالیا «خبره در مزه‌کردن قورباغه، کالباس و پاستا» هستند. مدودف در حساب توییتری خود نوشت: «آنها مانند 100سال پیش وعده عضویت در اتحادیه اروپا و ارسال چند هویتزر کهنه دادند و با قطار به خانه بازگشتند. این کارها اوکراین را به صلح نزدیک‌تر نمی‌کند، و زمان در حال گذر است.»
نشست همزمان ناتو در بروکسل
در بروکسل، همزمان با حضور رهبران اروپایی در کی‌یف، وزرای دفاعی ناتو نشستی دوروزه با موضوع بررسی راهکارهای موجود برای جلوگیری از ادامه پیشروی روسیه تشکیل دادند. ینس استولتنبرگ دبیر کل ناتو در این نشست اعلام کرد ناتو تجهیزات نظامی بیشتری در منطقه شرق اروپا مستقر خواهد کرد، نیروهای بیشتری را در وضعیت آماده‌باش قرار می‌دهد و سرمایه‌گذاری‌های جدیدی در حوزه دفاع هوایی، سایبری و دریایی انجام خواهد داد. او گفت که تمامی این آماده‌سازی‌ها مستلزم آن است که کشورهای عضو، برای ارتش خود و ناتو هزینه بیشتری کنند. کرملین ناتو را دشمنی حامی کی‌یف توصیف می‌کند و اصرار دارد اوکراین هرگز نباید به ناتو بپیوندد و از دیگر اعضای سابق شوروی درخواست کرده تا ناتو را ترک کنند. روسیه اگرچه مدت‌هاست ترجیح می‌دهد اوکراین از نظر اقتصادی به روسیه وابسته بماند، اما نسبت به عضویت این کشور در اتحادیه اروپا مخالفت کمتری نشان داده است، تا عضویت در ناتو.
