در حقیقت و مجاز فرزندآوری

مهدیا گل‌محمدی

روزگاری عشق‌هایی حقیقی همچون عشق لیلی و مجنون و شیرین و فرهاد را عشق‌هایی مجازی توصیف می‌کردند و عرفا پس از ملاحظاتی پذیرفتند که «المجاز قنطره الحقیقه» که یعنی عشقی زمینی و مجازی هم می‌تواند به عشق حقیقی یا همان عشق به معبود رهنمون شود. ابراهیم خلیل‌الله حتی عشق به فرزند را مجازی دانسته و حاضر شد آن را قربانی عشقی حقیقی به پروردگار کند.
این روز‌ها اما هرچه موج‌های فضای مجازی ساحل زندگی بشر را کف‌آلود می‌کند شاهد بدل گشتن این مفاهیم هستیم. برای نمونه آنچه عرفا عشقی مجازی می‌دانستند بدل به عشقی حقیقی گشته و انسان‌ها مابازای عشق مجازی را در فضای مجازی می‌جویند. در پیشرفت بشر به سمت مجاز همین بس که هوش مصنوعی همین چند روز پیش امکانی را به بشر پیشنهاد کرد که طی آن در فضای متاورس(دنیایی مجازی) افراد می‌توانند صاحب فرزند شوند و حتی به‌وسیله سنسور‌هایی او را لمس کنند. هنوز بیش از یک دهه از ساخت سری فیلم‌های ماتریکس نگذشته است که انسان‌ها آنچه فیلمنامه‌نویس‌ها، واقعیتی هولناک توصیف می‌کردند را نه به‌دست روبات‌ها که خود آفریده‌اند. نوزادان دنیای متاورس به موازات زمان واقعی رشد می‌کنند، شیر می‌خواهند و نیاز به عوض کردن پوشک دارند. این کودکان که توسط رایانه ساخته شده‌اند با استفاده از فناوری عینک‌ها و دستکش‌های واقعیت مجازی قابل دسترسی هستند تا کاربر ارتباط مستقیم با کودک را حس کند. به گزارش دیلی‌میل، به‌گفته «کاتریونا کمپبل»، یکی از مسئولان برجسته بریتانیا در زمینه هوش مصنوعی و فناوری‌های نوظهور «بزرگ کردن آنها هیچ هزینه‌ای نخواهد داشت.» نکته‌ای که بشر پرمشغله و نیازمند درآمد را به‌طور حتم وسوسه خواهد کرد. در دنیایی زندگی می‌کنیم که در کشور‌های جهان سوم به‌دلیل کمبود منابع مالی و درآمد مکفی و در کشور‌های پیشرفته به دلایل شیوع گسترده نگاه لیبرال و فردگرایی افراطی، فرزندآوری به امری سخت و گاهی زیان‌آور تغییر چهره داده است. موردی که می‌تواند در آینده‌ای نزدیک خطر محدود شدن فرزندآوری به دنیای متاورس را افزایش دهد. کاتریونا کمپبل در کتاب جدیدش با عنوان AI by Design: A Plan For Living With Artificial Intelligence استدلال می‌کند که نگرانی‌ها در مورد افزایش جمعیت، جامعه را به سمت استقبال از کودکان دیجیتال سوق می‌دهد. او این کودکان دیجیتال را با عنوان «نسل تاماگوچی» توصیف می‌کند. «تاماگوچی» یک بازی ساده نگهداری از حیوان خانگی بود که اواخر دهه۱۹۹۰و۲۰۰۰ در میان جوانان غربی محبوبیت زیادی پیدا کرد. «کمپبل» می‌نویسد: کودکان مجازی ممکن است هم‌اکنون مانند یک جهش بزرگ به‌نظر برسند، اما ظرف ۵۰سال آینده فناوری به قدری پیشرفت خواهد کرد که نوزادانی که در متاورس وجود دارند از آنهایی که در دنیای واقعی هستند متمایز نخواهند بود. با تکامل متاورس، من آینده‌ای را می‌بینم که در آن کودکان مجازی به بخش پذیرفته‌شده جامعه در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته تبدیل می‌شوند.