پایان تور دیپلماتیک چینی‌ها در اقیانوس آرام

تور 5روزه وزیر امور خارجه چین در میان کشورهای جزیره‌ای جنوب اقیانوس آرام، دیروز در فیجی به پایان رسید؛ جایی که او تلاش داشت در نشستی با همتایان خود یک توافقنامه جامع اقتصادی-سیاسی-نظامی با 10کشور منطقه امضا کند اما موفق نشد.
«اینقدر نگران نباشید؛ توسعه مشترک چین و همه کشورهای در حال توسعه درنهایت به توسعه و شکوفایی جهان منجر می‌شود.» این سخنان پایانی «وانگ یی» در نشست وزرای خارجه کشورهای منطقه بود. به گزارش الجزیره، او خطاب به همتایان خود که به بهانه «به خطر افتادن ثبات در منطقه» به طرح پیشنهادی چین نه گفته بودند، تأکید کرد که چین تجربه کمک به توسعه بسیاری از کشورهای آسیا، آفریقا و منطقه کارائیب را دارد و نیازی نیست کشورهای اقیانوس آرام نگران حضور چین در منطقه باشند. فیجی، تونگا، کریباتی، ساموئا، پاپوئا گینه‌نو، وانواتو، جزایر سلیمان و نیئو جزو کشورهای شرکت‌کننده در این نشست بودند. شماری از وزرای خارجه به فیجی رفته بودند و شماری دیگر از طریق ویدئوکنفرانس در نشست حاضر بودند.
پیش‌نویس پیشنهادی که چین از قبل برای کشورهای جزیره‌ای اقیانوس آرام ارسال کرده، بر مبنای یک همکاری 5ساله در زمینه آموزش نیروهای پلیس، همکاری در زمینه امنیت سایبری، تقویت روابط سیاسی و دسترسی به منابع معدنی در آب‌های این کشورها برای شرکت‌های چینی است. پیشنهاد چین که تحت عنوان «چشم‌انداز مشترک توسعه چین-اقیانوس آرام» منتشر شده، همچنین شامل تشکیل یک منطقه آزاد تجاری است. وانگ‌یی پس از نشست با همتایان خود، در برابر خبرنگاران حاضر شد اما فقط به مطرح‌کردن سخنان خود بسنده کرد. او در اقدامی کم‌سابقه، بدون پاسخ دادن به سؤال‌های آنها نشست خبری را ترک کرد.
کشورهای حاضر در نشست اعلام کردند در 5زمینه همکاری به توافق رسیده‌اند اما در زمینه‌ همکاری‌های امنیتی و نظامی نیازمند مشورت‌های بیشتر هستند. وزیر خارجه چین اعلام کرد که پکن مواضع خود را در مورد پیشنهادهایی که داده، شفاف‌تر بیان خواهد کرد تا کشورهای منطقه بتوانند در مورد توافقنامه‌های امنیتی و نظامی با این کشور تصمیم بگیرند.

توافقنامه‌های دوجانبه
با این حال، هیأت چینی به امضای توافقنامه‌های محدود دوجانبه با کشورهای منطقه اقیانوس آرام بسنده کرده است. چینی‌ها یک توافقنامه‌ جدید در زمینه حمل‌ونقل هوایی با جزایر سلیمان امضا کردند. دو طرف پیش از این هم یک توافقنامه امنیتی امضا کرده بودند که با اعتراض آمریکا و استرالیا همراه شد. آمریکایی‌ها و استرالیایی‌ها نگرانند جزایر سلیمان به پایگاه دریایی چین تبدیل شود.
وانگ‌یی در سفر به کریباتی، یک توافقنامه در زمینه ماهیگیری با این کشور امضا کرد. موافقتنامه در زمینه‌های زیرساختی ازجمله ساخت پل از سوی شرکت‌های چینی نیز در سفر وزیر خارجه چین به این جزیره کوچک اقیانوسی نهایی شد. در سامائو، چینی‌ها متعهد به ساخت یک آزمایشگاه اثر انگشت برای پلیس این کشور شدند.

پاتک چین به سفر آسیایی بایدن
بسیاری از تحلیلگران معتقدند سفر وزیر خارجه چین به کشورهای جزیره‌ای جنوب اقیانوس آرام، با هدف خنثی‌کردن سفر اخیر رئیس‌جمهور آمریکا به منطقه انجام شده است. جو بایدن طی سفر به کره‌جنوبی و ژاپن، مواضع تندی علیه چین و کره‌شمالی مطرح کرد و بار دیگر بر تعهد آمریکا برای حمایت از متحدان خود در قبال این 2کشور تأکید کرد.
مهم‌ترین بخش از سخنان بایدن در قبال چین، به موضع‌گیری او در قبال مسئله تایوان مربوط بود. او در نشست خبری در توکیو هشدار داد که اگر چین قصد حمله به تایوان را داشته باشد، آمریکا با مداخله نظامی پاسخ خواهد داد. روسای جمهوری آمریکا در گذشته همیشه از اعلام صریح ضمانت‌های امنیتی به تایوان اجتناب کرده‌اند و این نخستین‌بار است که عالی‌ترین مقام آمریکایی چنین موضع‌گیری تندی می‌کند. این در شرایطی است که آمریکا و تایوان، هیچ معاهده نظامی هم ندارند. آمریکا همیشه سیاستی را در قبال مناقشه چین و تایوان دنبال کرده که به آن سیاست «ابهام راهبردی» گفته می‌شود. چینی‌ها این سخنان بایدن را بی‌پاسخ نگذاشتند و گفتند که حفظ تمامیت ارضی چین خط قرمز آنهاست. چین، تایوان را همیشه بخشی از خاک خود دانسته است. رئیس‌جمهور آمریکا سپس در نشست سران رهبران استرالیا، ژاپن و هند حضور یافت. به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران، این نشست تأکیدی بر نقش رهبری آمریکا در منطقه آسیا‌-اقیانوسیه بوده است. پایان سفر بایدن به شرق آسیا اما با سخنان کم‌سابقه وزیر خارجه‌اش در قبال چین همراه شد. آنتونی بلینکن، طی سخنانی در یکی از دانشگاه‌های آمریکا گفت که با وجود حمله روسیه به اوکراین، آمریکا همچنان معتقد است که چین بزرگ‌ترین رقیب آمریکا و متحدانش باقی می‌ماند و دولت بایدن قصد دارد محیطی راهبردی اطراف این قدرت آسیایی ایجاد کند تا اقدامات خصومت‌آمیز آن را محدودتر سازد. بلینکن در سخنرانی خود گفت چین تنها کشوری است که قصد تغییر نظم جهانی مورد تأیید آمریکا را داشته و همزمان توان اقتصادی، دیپلماتیک، نظامی و فناورانه برای انجام این کار را دارد. بلینکن در عین حال تأکید کرد آمریکا به‌دنبال جنگ سرد جدید نیست و نمی‌خواهد دومین اقتصاد بزرگ جهان را به انزوا بکشاند.