گزارش
کودک را با مفاهیم اقتصادی آشنا کنید، نه مشکلات
درگیر و دار مسائل اقتصادی نباید کودکان را دچار نگرانی کرد
بسیاری از روانشناسان معتقدند حرف زدن درباره مشکلات مالی با کودکان ضروری است. به عقیده آنها، مطرح کردن مسائل مالی با کودکان، درک واقعی‌تر و درست‌تری از مسائل مالی به آنها می‌دهد. اما عده‌ای دیگر براین گمانند بچه‌ها نباید در جریان مشکلات مالی خانواده‌ها قرار بگیرند و حتی نباید در حضور آنها از مشکلات اقتصادی موجود در جامعه صحبت کرد. چرا که باعث اضطراب‌شان می‌شود. آنها معتقدند کودک نه با مشکلات، بلکه با مفاهیم و اطلاعات اقتصادی مناسب سنش باید آشنا شود.
کودکان را مضطرب نکنید
آشنا شدن بچه‌ها با مفهوم پول، اقتصاد، پس‌انداز و استفاده صحیح از منابع مالی مورد اهمیت است. اما این بدین معنا نیست که ما بچه‌ها را در جریان مشکلات اقتصادی قرار دهیم. با توجه به اینکه کودکان درک درستی از مشکلات مالی و اقتصادی ندارند؛ ممکن است والدین به‌گونه‌ای باعث نگرانی فرزندانشان بشوند. بنابراین بهتر است حتما با مشورت و کمک گرفتن از متخصصان، آن را برای بچه‌ها توضیح داد چراکه ممکن است باعث ایجاد هیجانات منفی در فرزندانشان شوند. نسرین امیری، فوق‌تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان و عضو هیأت‌علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در مورد مشکلات اقتصادی در خانواده‌ها می‌گوید:«موضوع مهم در مسائل اقتصادی، ترویج فرهنگ فراوانی در خانواده‌هاست. یعنی فکر نکنیم همیشه باید بتوانیم چیزهای زیادی خریداری و ذخیره کنیم. در واقع این نوعی تفکر است که می‌توانیم از آن به نوعی بی‌نیازی یاد کنیم و آن را به فرزندان خود نیز آموزش دهیم. بنابراین بزرگسالان ابتدا خودشان باید آن را فرابگیرند. ضمن آنکه توجه داشته باشند بعضی نیازهای ما کاذب است؛ نه واقعی.» در واقع توجه به نیازهای اقتصادی باعث می‌شود فرهنگ بی‌نیازی در ما شکل گیرد. البته پس از برخورداربودن از نیازهای ابتدایی خانواده نیازهای دیگرنیز باید اولویت‌بندی و بررسی شوند؛ به‌ویژه در شرایط سخت. به این ترتیب، اقتصاد خانواده کمتر آسیب خواهد دید.
تلاش مداوم؛ رضایت خاطر
کودکان باید بدانند به‌دست آوردن هر چیزی به تلاش نیاز دارد و نمی‌توان بدون زحمت، نتیجه گرفت یا به چیزی رسید. این متخصص اما تأکید می‌کند که این تلاش نباید مانع از این شود که نتوانیم از داشته‌های خود لذت ببریم. او می‌افزاید:«همچنین برخورداربودن از احساس رضایت نیز به‌معنای آن نیست که نیازی به تلاش بیشتر نداریم. ما می‌توانیم در حد توان و ظرفیت‌مان برای آنچه می‌خواهیم و به‌دست آوردن رفاه بیشتر تلاش کنیم. ولی این کار نباید مانع از بین رفتن آرامش ما شود.» مثلا اگر بخواهیم خانه بهتری داشته باشیم برای دستیابی به آن، حتما باید تلاش بیشتری هم بکنیم. اما باید ببینیم نیازما واقعی است یا نوعی نیاز کاذب که با توجه به داشته‌های دیگران، خود را موظف به داشتن آن کرده‌ایم.به‌گفته عضو هیأت‌علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، نباید به نیازهای کاذب توجه کنیم. اما بهتر است همیشه برای بهتر شدن کیفیت زندگی خود و اعضای دیگر خانواده ازجمله فرزندان‌مان بیشتر تلاش کنیم. فراموش نکنیم اگر ما چنین تفکری داشته باشیم و اینگونه رفتار کنیم، کودکان هم از چنین الگویی تبعیت خواهند کرد. به این ترتیب می‌توانند آرامش و رضایت بیشتری داشته باشند.
پول بیشتر، همیشه شرایط را بهتر نمی‌کند
طبق تحقیقات سازمان ملل، اگر درآمد ما تا ۸ برابر نیازهای پایه‌مان افزایش یابد رفاه و سرمایه بیشتری خواهیم داشت. این متخصص در توضیح این موضوع اما می‌گوید:
«باید توجه داشته باشیم که با افزایش این میزان درآمد، اوضاع ما گاهی نه‌تنها بهتر بلکه بدتر هم خواهد شد. یعنی وقتی فکر می‌کنیم هر چه بیشتر داشته باشیم بهترهم زندگی خواهیم کرد؛ اغلب حرص و طمع بیشتری هم تجربه خواهیم کرد.» به‌عبارت دیگر اگر نتوانیم یا ندانیم که میزان درآمد بالاتر را چطور به درستی مدیریت کنیم، احتمال دارد درآمد افزایش یافته را صرف خریدها و نیازهای کاذب کرده و در عمل اتفاق مثبتی برای ارتقای سطح زندگی اقتصادی ما نخواهد افتاد. گاهی نیز ممکن است به دلایل مختلف و قرار‌گرفتن در بحران‌های اقتصادی نتوانیم به آنچه می‌خواهیم در حد نیازهای اصلی خود برسیم. البته قرار گرفتن در چنین وضعیتی آسان نیست، اما نباید اجازه دهیم تأثیرمخرب و ماندگاری برعزت نفس و اعتماد به نفس ما بگذارد. چون این موضوع ربطی به میزان توانایی‌های ما ندارد و نباید در طولانی مدت باعث تضیعف روحیه ما شود. در غیراین‌صورت، کودکان ما تحت‌الشعاع چنین تفکری قرار خواهند گرفت.
آموزه‌های اقتصادی مورد نیاز کودک
«ما باید به کودکان توضیح دهیم که چرا گاهی نمی‌توانیم چیزهای مورد علاقه آنها را برایشان تهیه کنیم.»؛ این را امیری می‌گوید و تأکید می‌کند:«کاملا طبیعی است و باید آن را بپذیریم و بدانیم هر قدر هم توان مالی خوبی داشته باشیم باز هم محدودیت‌هایی را در حد توان اقتصادی خود تجربه خواهیم کرد.» بسیاری از والدین نیز همین روال را دنبال کرده و با توان خوب مالی نیز برای کودک‌شان محدودیت در رسیدن به خواسته‌هایش اعمال می‌کنند تا او هم بیاموزد که میان نیاز اصلی و نیاز کاذب تفاوت قائل شود. از طرفی لازم است کودکان با مفهوم قناعت و همچنین صرفه‌جویی و عدم‌اسراف نیز آشنا شوند، آنها همچنین باید بدانند اوضاع مالی همیشه طبق یک روال پیش نخواهد رفت و ممکن است روزی مجبور به پذیرش شرایط متفاوتی شوند.گاهی والدین فکر می‌کنند لزومی ندارد فرزندانشان را در جریان مسائل اقتصادی خانواده خود قرار دهند.اما فراموش نکنیم هر شرایطی در خانواده حاکم باشد همه اعضای خانواده ازجمله کودکان هم باید در جریان آن قرار گیرند. البته با کودکان باید به زبان خود آنها گفت‌وگو کرد. به این ترتیب، کودک احساس امنیت بیشتری خواهد کرد و عزت نفس او نیزبه‌عنوان عضو مهم خانواده افزایش خواهد یافت و کمتر احساس ناتوانی می‌کند.امیری می‌گوید: «کودک باید بداند گاهی در زندگی مشکلات و محدودیت‌هایی هم وجود دارد که برای بهتر شدن اوضاع باید صبر و تحمل بیشتری برای دستیابی به آنچه می‌خواهد حاصل کند.» برای دستیابی کودکان به چنین توانایی‌هایی باید توجه داشته باشیم اگرشاهد اتفاقات تلخی در جامعه هستیم و در شرایط نابسامان اقتصادی قرار گرفته‌ایم؛ مدام غرزدن و گله و شکایت‌های زیاد ما باعث خواهد شد کودکان هم رفتاری مشابه ما داشته باشند. به‌این‌ترتیب، خانواده سرشار از نارضایتی، ناامیدی و ناامنی خواهد شد که رهایی از آن کار آسانی نیست.در واقع صبر و تحمل بیشتر ما باعث برخورداری بیشتر کودکان از آرامش و امنیت خواهد شد.
در همینه زمینه :
