گزارش
گسترش دیپلماسی همسایگی در همکاری‌های تهران - دوشنبه
سفر امامعلی رحمان، رئیس‌جمهور تاجیکستان به تهران نقش مهمی در افزایش تعاملات سیاسی - امنیتی و اقتصادی 2کشور دارد
امامعلی رحمان، رئیس‌جمهور تاجیکستان دیروز در رأس هیأتی بلندپایه وارد تهران شد و با مقام‌های ایران دیدار و گفت‌وگو کرد؛ سفری که کارشناسان معتقدند تحکیم‌کننده فصل نوینی در روابط دوجانبه به‌حساب می‌آید و تعاملات سیاسی - اقتصادی 2کشور را در مسیر جدیدی قرار می‌دهد.
به گزارش همشهری، استقبال رسمی، گفت‌وگوی دوجانبه روسای جمهور و رایزنی هیأت‌های عالی 2کشور، امضای چند سند همکاری در حوزه‌های اقتصادی، علمی، سیاسی و فرهنگی و مصاحبه مطبوعاتی روسای‌جمهور از جمله برنامه‌های این سفر دوروزه است.
پس از سفر شهریور ماه سال گذشته رئیس جمهور کشورمان به تاجیکستان که در راستای اولویت بخشیدن به «دیپلماسی همسایگی» انجام شد، روابط 2کشور جان تازه‌ای گرفت؛ روابطی که از نخستین سال‌های دهه70 شمسی، بنا به دلایلی به سردی گراییده بود.
دراین سال‌ها اگرچه همکاری‌های 2کشور، به‌ویژه در حوزه تبادلات تجاری همچنان ادامه داشته، اما هرگز به سطح مطلوبی نرسیده است؛ موضوعی که انتظار می‌رود با افزایش روابط دیپلماتیک 2کشور در ماه‌های گذشته، شاهد تحولی اساسی باشد. این درحالی است که ایران و تاجیکستان با تهدیدهای مشترکی مواجهند که مهم‌ترین آنها قاچاق مواد مخدر، تروریسم و افراط‌گرایی است. کارشناسان معتقدند در منطقه آسیای مرکزی 2 کانون با ظرفیت‌های بالا برای فعالیت گروه‌های تروریستی وجود دارد؛ مورد نخست «دره فرغانه» است، منطقه‌ای بین تاجیکستان، ازبکستان و قرقیزستان که درصورت بروز ناآرامی و بی‌ثباتی در آن، کل منطقه تحت تأثیر قرار می‌گیرد. کانون دوم بی‌ثباتی گستره مرزهای شمالی افغانستان با کشورهای آسیای مرکزی، به‌ویژه تاجیکستان است که وقوع بحران در آن، امنیت ایران را نیز در معرض تهدید قرار می‌دهد.
از سوی دیگر، بعد از شکست داعش در سوریه و عراق نگرانی‌هایی از کوچ داعش به کشورهای آسیای مرکزی وجود دارد و برهمین اساس همکاری ایران با کشورهای منطقه ازجمله تاجیکستان می‌تواند به صلح و ثبات منطقه و درنهایت امنیت آن کمک کند که در سایه ایجاد امنیت روابط اقتصادی نیز پررنگ‌تر خواهد شد.
2بستر راهبردی ارتقای همکاری‌ها
یک کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با همشهری با بیان اینکه روابط تهران - دوشنبه در دولت سیزدهم وارد مرحله نوینی شده‌است و 2کشور فصل جدیدی از توسعه همکاری‌های دوجانبه را آغاز کرده‌اند، گفت: سفر امامعلی رحمان، رئیس‌جمهور تاجیکستان به تهران از ابعاد مختلفی دارای اهمیت است که 2 بعد سیاسی - امنیتی و اقتصادی از مهم‌ترین جنبه‌های این سفر قلمداد می‌شود.
نوذر شفیعی افزود: به‌نظر می‌آید پس‌از دوره‌ای از سردی در روابط تهران - دوشنبه آنچه بیش از همه توجه تاجیکستان را به سوی گسترش روابط با جمهوری‌اسلامی ایران جلب کرده، ضرورت توسعه همکاری‌های سیاسی و امنیتی با کشورمان است، چرا که در شرایط کنونی این کشور با تهدیدهای بالقوه‌ای مواجه است که غلبه بر آنها، ضرورت ارتقای سطح همکاری‌های دوجانبه با ایران را ایجاب می‌کند.
وی با بیان اینکه در شرایط کنونی تاجیکستان از 2ناحیه تحت‌فشار است، ادامه‌داد: یکی از دغدغه‌های سیاسی و تاحدوی امنیتی دوشنبه از ناحیه همسایگانش در آسیای مرکزی است که از پشتیبانی ترکیه نیز برخوردارند و رابطه آنکارا با آنها در چارچوب «شورای کشورهای ترک زبان» تنظیم شده است. بنابراین همگرایی روزافزون تاجیکستان با ایران می‌تواند تا حدی دغدغه‌های کشور در این ناحیه را کاهش دهد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل افزود: از سوی دیگر تاجیکستان از ناحیه همسایه جنوبی خود، یعنی افغانستان نیز تحت فشار است و با قدرت گرفتن طالبان در این کشور، دغدغه‌های دوشنبه در این ناحیه افزایش یافته است.
شفیعی گفت: تحولات اخیر در افغانستان نشان داده است که مقام‌های طالبان از اراده کافی برای مقابله با گسترش فعالیت‌های گروه‌های تروریستی و افراطی برخوردار نیستند؛ موضوعی که به نگرانی‌های دوشنبه از این ناحیه دامن زده و ضرورت گسترش همکاری‌های امنیتی با ایران را برای مقابله مشترک با خطر تروریسم دوچندان کرده است.
ایران، متحد مطمئن برای تاجیکستان
این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه ایران و تاجیکستان با تهدیدهای مشترکی در زمینه گسترش جریان‌های افراطی و تروریستی در منطقه مواجه هستند، گفت: با توجه به اینکه فعالیت گروه‌های تروریستی در افغانستان و آسیای مرکزی افزایش یافته است و این موضوع نه‌تنها امنیت ایران و تاجیکستان، بلکه امنیت کل این منطقه را با خطرات مهمی مواجه می‌کند، افزایش همکاری‌های سیاسی - امنیتی در این زمینه در شرایط کنونی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شده است.
شفیعی افزود: 2 مسئله مهم سیاسی - امنیتی که پیش‌تر به آنها اشاره شد، تهدیدهایی را متوجه تاجیکستان کرده و زمینه‌ساز همگرایی بیش از پیش جمهوری‌اسلامی ایران و تاجیکستان شده‌است که سفر اخیر سرلشگر باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح کشورمان به تاجیکستان و افتتاح کارخانه تو‌لید پهپاد ایرانی «ابابیل ۲» نمودی از این رویکرد به‌شمار می‌رود.
وی با بیان اینکه تاجیکستان کشور کوچکی است که برای تأمین حداکثری امنیت خود به همکاری با ایران علاقه دارد، عنوان‌کرد: با توجه به تهدیدهایی که عنوان شد، تاجیکستان به‌دنبال متحد مطمئن برای رفع دغدغه‌های سیاسی و امنیتی خود است و در این میان با توجه به اشتراکات زبانی، تاریخی و فرهنگی با کشورمان، جمهوری‌اسلامی ایران مطمئن‌ترین متحد برای تاجیکستان محسوب می‌شود.
شفیعی تأکید کرد: مقام‌های تاجیکستان به‌خوبی دریافته‌اند که هیچ کشوری در جهان به اندازه جمهوری‌اسلامی ایران نمی‌تواند برای آنها به‌عنوان متحدی راهبردی و مطمئن به‌حساب آید.
توسعه همکاری‌های اقتصادی
این کارشناس مسائل بین‌الملل همچنین افزود: علاوه بر مباحث سیاسی - امنیتی که درجریان سفر رئیس‌جمهور تاجیکستان به تهران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، توسعه همکاری‌های تجاری و اقتصادی نیز از محورهای مهم این سفر به‌حساب می‌آید و چشم‌انداز جدیدی را پیش‌روی تعاملات دوجانبه قرار می‌دهد. شفیعی افزود: تاجیکستان ازجمله کشورهای آسیای مرکزی محسوب می‌شود که در سال‌های اخیر تلاش کرده گام‌های مؤثری برای جبران عقب‌ماندگی‌های اقتصادی خود نسبت به دیگر کشورهای این منطقه بردارد و بر این اساس افزایش سطح تعاملات اقتصادی با ایران برای دوشنبه بسیار راهگشاست. وی عنوان کرد: در جهانی که تجارت و اقتصاد درحال رشد و همسایگان تاجیکستان مسیرهای راهبردی مهمی را برای رشد تجاری - اقتصادی خود طراحی کرده‌اند، دوشنبه نیز می‌کوشد راهکاری مؤثری را برای توسعه اقتصادی خود تدوین کند که توسعه تعاملات با جمهوری اسلامی ایران از مهم‌ترین راهکارهای مدنظر در این حوزه محسوب می‌شود. شفیعی با بیان اینکه زیربنای اصلی توسعه همکاری‌های سیاسی - اقتصادی تهران و دوشنبه، اشتراکات فرهنگی و اجتماعی 2کشور است، اضافه‌کرد: ایران و تاجیکستان از نظر فرهنگی و تاریخی نزدیک‌ترین پیوندها را با یکدیگر دارند و این موضوع به‌طور طبیعی می‌تواند بستر مناسبی برای گسترش همکاری‌های دوجانبه باشد.
مکث
آمادگی تاجیکستان برای توسعه روابط با ایران
مظفر حسین‌زاده، معاون وزیر امور خارجه تاجیکستان در دیدار با حسین امیرعبداللهیان، وزیر امورخارجه ایران بر آمادگی این کشور برای توسعه هرچه بیشتر روابط با جمهوری اسلامی ایران تأکید کرد. امیرعبداللهیان نیز در این دیدار ضمن ابراز خرسندی از سفر رئیس‌جمهور تاجیکستان به تهران، این سفر را در توسعه روابط 2کشور پراهمیت دانست و خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران و جمهوری تاجیکستان از اشتراکات فراوان تاریخی، تمدنی، فرهنگی و زبانی برخوردارند و این ظرفیت عظیم، زمینه‌ساز گسترش هرچه بیشتر روابط بین 2کشور دوست و برادر خواهد بود. دو طرف در این دیدار درباره آخرین مسائل روابط دوجانبه و آخرین پیگیری‌ها و تفاهم‌های به‌عمل آمده در سفر سال گذشته رئیس‌جمهور کشورمان به تاجیکستان گفت‌وگو و تبادل نظر کردند.
