روی خوش نظامیان پاکستان به دمکراسی

محمدامین خرمی/ خبرنگار:

فرماندهان ارتش پاکستان امروز برای ارائه توضیحات در مورد مسائل امنیتی این کشور به مجلس سنای پاکستان خواهند رفت؛ اقدامی که در تاریخ 70ساله پاکستان آنقدرها سابقه نداشته است.

ژنرال قمر جاوید باجوا، رئیس ستاد مشترک نیروی زمینی ارتش و سرلشکر شهیر شمشاد میرزا، رئیس ستاد عملیات ارتش پاکستان قرار است با حضور در مقابل نمایندگان سنا در یک جلسه غیرعلنی، ضمن تشریح مسائل مطرح درباره امنیت ملی پاکستان، به سؤال‌های نمایندگان پاسخ دهند.

طی 6سال گذشته این برای نخستین‌بار است که فرماندهان ارتش پاکستان قدم به صحن مجلس می‌گذارند. در این کشور قدرت اصلی در دست ارتش است و در میان رده‌های ارتش نیز قدرت برتر متعلق به نیروی زمینی است. پیش از این در سال2011 بود که ژنرال اشرف پرویز کیانی، فرمانده وقت ستاد مشترک نیروی زمینی، به همراه ژنرال احمد شجاع پاشا، رئیس سازمان اطلاعات ارتش (ISI)، در جمع نمایندگان مجلس حاضر شدند و توضیحاتی در مورد عملیات نیروهای آمریکایی برای حمله به مخفیگاه بن لادن، رهبر القاعده، در نزدیکی اسلام‌آباد ارائه دادند.

در طول 7دهه استقرار دمکراسی در پاکستان، احزاب سیاسی متعددی آمده و رفته‌اند. سیاست در این کشور به متلاطم‌بودنش معروف است و تنش سیاسی، پاکستان را همیشه در صدر اخبار جهان قرار داده است. به‌دلیل همین تنش‌ها، عمر احزاب در پاکستان بسیار کوتاه است. انحلال یا انشعاب، سرنوشت اغلب احزاب در این کشور است. در همه این سال‌ها اما این ارتش و امرای ارتش پاکستان بوده‌اند که قدرت اصلی در دست داشته و همچنان پابرجا مانده‌اند.

 روزنامه «دان» چاپ اسلام‌آباد دیروز با انتشار خبری به نقل از منابع پارلمانی نوشت که نظامیان در واکنش به بالا گرفتن انتقادها از ارتش به‌خاطر عدم‌ارائه توضیحات در مورد سیاست‌های امنیتی خود راضی شده‌اند در میان نمایندگان حاضر شوند. ماه گذشته فرمانده ستاد مشترک نیروی زمینی ارتش برای نخستین‌بار گروه کوچکی از نمایندگان سنا را به حضور پذیرفت. موضوعات بسیاری که ارتش هیچگاه حاضر نبود به مجلس در مورد آنها توضیح دهد، در این نشست مطرح شد. وضعیت امنیت داخلی، دادگاه‌های نظامی، بودجه دفاعی، ارتباط با آمریکا، تنش با هند، مشکلات امنیتی با افغانستان، نفوذ ارتش در دولت و مسئله حضور پاکستان در ائتلاف نظامی عربستان بخشی از مسائل مطرح‌شده بودند. در این نشست بود که ژنرال باجوا گفت که طرفدار دمکراسی است و برای جایگاه مجلس اهمیت قائل است. چنین سخنانی برای نخستین‌بار از سوی او مطرح می‌شد و گفته می‌شود نشست امروز او با نمایندگان سنا در پی این سخنان ممکن شده است.

مسائل امنیتی پاکستان؛ از افغانستان تا یمن وقتی در پاکستان سخن از مسائل امنیتی به میان می‌آید، بلافاصله موضوعاتی چون فعالیت گروه‌های تروریستی در خاک این کشور و تنش با 2همسایه جنوبی و شمالی یعنی هند و افغانستان هم مطرح می‌شود. بخش عمده اختلافات پاکستان و هند از مسیر افغانستان می‌گذرد. هر دو کشور با هدف کنترل بر منطقه شبه‌قاره تلاش دارند جاپای خود را در افغانستان محکم‌ کنند. کابل ارتش پاکستان را متهم می‌کند که با طالبان و شبکه حقانی در ارتباط است و در ناامنی‌های افغانستان دست دارد. این نگاه کابل، مورد قبول دولت جدید آمریکا هم است. دونالد ترامپ حدود 4‌ماه پیش از اسلام‌آباد خواست ضمن تغییر رویکرد خود در افغانستان، طالبان را به پای میز مذاکره بکشاند. ترامپ حتی تهدید کرد کمک‌هایش به اسلام‌آباد را قطع و پاکستان را به‌عنوان حامی تروریسم معرفی خواهد کرد.

وزیر خارجه پاکستان در واکنش به این تهدیدها بلافاصله به چین، روسیه، ایران و ترکیه سفر کرد. تحلیلگران سفرهای او را با هدف یافتن جایگزینی برای آمریکا در معادلات امنیتی پاکستان دانسته‌اند. یک‌ ماه پیش نیز ژنرال باجوا به ایران، افغانستان و عربستان سفر کرد. طی 3دهه گذشته این برای نخستین‌بار بود که یک مقام نظامی پاکستانی در این سطح به تهران سفر می‌کرد. سیاست جدید ارتش در قبال آمریکا و همچنین مسائل مطرح‌شده در سفر به کشورهای منطقه بخشی از موضوعاتی است که امروز در سنا به آ‌نها پرداخته خواهد شد. موضوع دیگری که طی حدود 2سال گذشته فضای سیاسی پاکستان را به‌خود مشغول کرده، مسئله حضور این کشور در ائتلاف نظامی به رهبری عربستان است. عربستان 2سال پیش و چند‌ماه بعد از حمله به یمن، ائتلافی را تشکیل داد که روی کاغذ ماند. 34کشور مسلمان ازجمله پاکستان اعلام کردند که در این ائتلاف حضور خواهند داشت. نمایندگان مجلس سنای پاکستان طی ماه‌های گذشته خواستار شفاف‌شدن وضعیت تعهدی شده‌اند که دولت پاکستان به عربستان در چارچوب این ائتلاف نظامی داده است. سنا همچنین از ارتش خواسته مشخص کند درصورت حمله ائتلاف نظامی عربستان به یک کشور مسلمان، موضع ارتش پاکستان چه خواهد بود. نمایندگان اعلام کرده‌اند موافق حضور نیروهای پاکستانی در جنگ یمن نیستند. آنها همچنین به‌طور مشخص گفته‌اند که نگران وقوع حمله از سوی عربستان به ایران هستند و از این منظر خواستار خروج ارتش پاکستان از ائتلاف عربستان شده‌اند.