گزارش
دست دوم‌های دوست‌داشتنی
خرید کالای کارکرده سالم، مزایای اقتصادی فردی و جمعی و همچنین تأثیرات مثبت زیست‌محیطی به‌دنبال دارد
گاهی اوقات شرایط اقتصادی‌مان برای خرید کالای مورد نیاز یا کالایی که به آن علاقه داریم مهیا نیست. در این صورت یا پول‌مان را پس‌انداز می‌کنیم یا وام می‌گیریم، اگر پولی پس‌انداز کرده باشیم به سراغ آن می‌رویم تا بتوانیم کالای مورد نظر را تهیه کنیم. گاهی وقت‌ها هیچ‌کدام از این راه‌حل‌ها پاسخ نمی‌دهد یا اصلا وجود ندارد و ما مجبوریم به سرعت کالای مورد نظر را تهیه کنیم. بعضی افراد مبلغ مورد نیاز را قرض می‌گیرند و بعضی دیگر که نمی‌خواهند پول‌شان را به‌اصطلاح پیش‌خور کنند یا آن کالا را بسته به نوعش، امانت می‌گیرند یا به‌صورت دست دوم و با قیمت بسیار پایین‌تر تهیه می‌کنند تا برای همیشه صاحب آن کالا باشند. در میان اصول سواد مالی، تهیه کالای دست دوم با ویژگی کاربردی بود استفاده در مدت زمان کوتاه انتخاب درستی محسوب می‌شود. وقتی قیمت کالاهای مصرفی افزایش یابد، تمایل به خرید کالاهای دست دوم و همچنین تعمیر آنها افزایش خواهد یافت. خرید کالای مصرفی دست دوم در سال‌های اخیر نیز به همین دلیل در کشور ما بیش از گذشته باب شده و حتی چند سایت اینترنتی هم خصوص فعالیت می‌کنند. خرید کالای دست دوم که معمولا با قید لوازم کارکردی و یا وسایل مدت‌دار همراه می‌شود تأثیرات مثبت زیست‌محیطی دارد. برای تولید هر کالایی میزان زیادی از انواع انرژی‌ها و سوخت و آب نیاز است اما با خرید کالای دست دوم در استفاده از این انرژی‌ها صرفه‌جویی شده و می‌توان آنها رابرای تولید کالاهای دیگر به‌کار گرفت.
موافقان و مخالفان
بعضی افراد، موافق هیچ نوع کالای دست دومی نیستند و حتی کالای دست دوم رایجی مثل خودرو را نیز نمی‌پسندند. اما موافقان نیز چند دسته‌اند. برخی با خرید محصولات برقی و الکترونیکی مانند یخچال، ماشین ظرفشویی یا گوشی موبایل مخالفند و معتقدند؛« نمی‌دانیم چگونه از دستگاه استفاده شده و ممکن است دچار ایراداتی باشد. به هزینه تعمیرش هم نمی‌ارزد پس از ابتدا کالای نو خریداری می‌کنیم.» عده‌ای دیگر با کمی دقت و بررسی کارشناسی، همین نوع کالاها را نیز دست دوم تهیه می‌کنند و اگر قرار بر تعمیرات مختصری باشد با توجه به کیفیت و قیمت اصلی کالا، ترجیح می‌دهند آن را خریده و تعمیر کنند. عده‌ای دیگر با خرید تجهیزات تخصصی دست دوم موافقند؛ از ابزار نیمه صنعتی مورد نیاز در خانه گرفته تا کفش کوهنوردی. این عده، قیمت بالای کالای مرغوب و برندها را دلیل اصلی خرید دست دوم عنوان می‌کنند.
مزایای خرید کالای کارکرده
کمیل رودی، کارشناس اقتصاد و عضو آکادمی هوش مالی معتقد است یکی از راه‌های برطرف کردن فوری نیاز به یک کالا، امانت‌گرفتن کالاهایی است که جزو نیازهای دائمی و همیشگی‌مان نیست و الزامی برای خرید آن نداریم مانند دستگاه دریل. فرد امانت‌دهنده نیز عمل مستحبی را انجام خواهد داد. او به همشهری میگوید:«گاهی اوقات می‌خواهیم صاحب کالایی باشیم و نیاز ضروری به آن داریم اما توان پرداخت مبلغ آن را نداریم، در این حالت بهترین کار خرید کالای دست دوم است. ویژگی این نوع کالاها، کارکردی بودن آنهاست.» رودی می‌افزاید:«خرید خودروی دست دوم رایج است و اصلا چیز بدی نیست. در بعضی خانه‌ها اجاق گازهای توکار و نصب شده در آشپزخانه یا حتی فرهای نصب شده وجود دارد و خانه با همان وسایل به فروش می‌رسد، ما لفظ دست دوم را برای این وسایل به‌کار نمی‌بریم و به‌راحتی آن را می‌پذیریم. اگر این موضوع در دیگر کالاهای کارکردی نیز شایع شود اتفاق خوبی است و به اقتصاد خانواده نیز کمک خواهد کرد.» به‌گفته این کارشناس برخی کالاها نیز مدت‌دار هستند یعنی برای مدت کوتاه و مشخصی مورد استفاده قرار می‌گیرند و قابلیت استفاده دوباره دارند.« لباس عروس، کالسکه بچه، صندلی ماشین کودک و... ازجمله کالاهای مدت‌دار هستند که می‌توان بعد از استفاده دوباره آنها را به فروش رساند.»
دست دوم‌های نو
اما نوع دیگری از موافقان خرید کالای دست دوم، ترجیح می‌دهند کالایی را انتخاب کنند که یک‌بار خریداری شده اما استفاده نشده یا بسیار محدود مورد استفاده قرار گرفته و اصطلاحا در حد نو است. این دسته از کالاهای دست دوم، موافقان بسیاری دارد. در سایت‌های فروش اجناس دست دوم نیز اطلاعاتی مبنی بر نو بودن یا در حد نو بودن کالا، قرار داده شده است. جز این سایت‌ها، آگهی‌های فروش وسایل منزل نیز مورد توجه این دسته از موافقان کالای دست دوم قرار می‌گیرد و می‌توانند کالای مورد نظر خود را بیابند.این نوع از کالاها در بسیاری از موارد میان دوستان و اقوام هم به فروش می‌رسند.
بدون استفاده‌ها را بفروشید
آن سوی خرید کالای دست دوم، فروش آن قرار دارد؛ فروش کالایی که دیگر به آن نیاز نداریم و همچنان قابل استفاده است. رودی در این خصوص با اشاره به اینکه از نظر دینی اثاث البیت باید در کمترین حد باشد و نباید بار خودمان را سنگین کنیم میگوید:«بهتر است تکلیف کالایی را که مدتی است بدون استفاده افتاده مشخص کنیم. نگهداری بیش از اندازه چنین وسایلی انباشتگی مالی در خانه ایجاد کرده، هزینه نگهداری برما تحمیل می‌کند و ذهن ما را نیز به‌خودش مشغول می‌سازد. اگر خراب است تعمیرش کنیم یا از کارافتاده آن را دور بیندازیم و اگر سالم است آن را بفروشیم. کسی که به آن واقعا نیاز دارد پیدا خواهد شد و چون در ازایش پول پرداخت کرده، کالا برایش ارزشمند است. هدیه دادن نیز راه‌حل دیگری است اما اینکه فرد هدیه گیرنده به آن کالا نیاز دارد یا آن را دوست داشته باشد یا خیر، موضوع مهمی است.»
