حسادت حاصل جمعشدن کدام دو ویژگی در انسان است؟
استاد شهید مرتضی مطهری (ره): غریزههای بد در انسان مثل سایههای هولناکی است که از کوهها و دیوارهای بلند بر دل انسان بیفتد و بیداری عقل بهمنزله طلوع آفتاب است که همه آنها را از بین میبرد و یا آنکه غریزههای بد بهمنزله عقدهها و گرههایی است در دل انسان که او را ناراحت میدارد و عقل بهمنزله جراحی است که آن عقده را پاره کند و شخص را راحت میکند.
بهطور کلی حسد از اجتماع دو صفت است در انسان: یکی «نقص» و دیگری «ضعف». شخص حسود اگر فرض شود فاقد آن چیزی که به آن [حسد] دارد نباشد، حسد نمیورزد و لهذا اگر خودش فکر کند و عقل خود را بهکار اندازد و خودش را ده درجه بالاتر و دارندهتر از شخص محسود فرض کند میبیند در آن صورت اهمیتی به محسود نمیدهد و این دلیل بر این است که «نقص» او سبب حسد او شده و چون ضعیف است در خود آن قدرت را نمیبیند که او هم از راهش وارد شود و کام خود را از روزگار بگیرد و پلههای زندگی را یکبهیک بالا رود، آرزو میکند پس دگری از پله بیفتد و پایش بشکند، و بالاخره در خود آن همت را نمیبیند که از طرف، جلوتر و بالاتر رود، آرزو میکند پس او به عقب برگردد و به زمین بیفتد. از این جهت اشخاص قوی وقتی میشنوند که فلان شخص به فلان مقام رسید شادمان میشوند و میفهمند پس میشود به آن مقام رسید.
منبع: کتاب «حکمتها و اندرزها»، جلد ۲، صفحه ۱۴۱