شورش علیه گرما و تابستان

سعیده مرادی

با شروع فصل گرما مصرف نوشیدنی‌های خنک و دلچسب زیاد می‌شود و بسیاری از افراد برای رفع عطش سراغ انواع مختلف نوشابه، آب معدنی و بسیاری دیگر از نوشیدنی‌های صنعتی و کارخانه‌ای می‌روند اما در این میان هنوز تعداد کسانی که شربت‌های خانگی و سنتی را به این قبیل نوشیدنی‌ها ترجیح می‌دهند کم نیست؛ شربت‌هایی سالم و مقوی مانند شربت خاکشیر، تخم‌شربتی، سکنجبین و... که از گذشته‌های دور تاکنون مشتریان ثابت خود را داشته و دارد. این قبیل نوشیدنی‌های سنتی و خانگی متنوع علاوه بر رفع عطش و خنک کردن بدن، هرکدام خواص درمانی و دارویی مخصوص به‌خود را دارند و در طب سنتی با توجه به ویژگی‌ها و خصوصیات جسمانی و روحی افراد، خوردن منظم آنها سفارش و توصیه شده است. در این گزارش تعدادی از این شربت‌های سنتی را معرفی می‌کنیم.

شربت خاکشیر
یکی از محبوب‌ترین و بهترین و شاید قدیمی‌ترین شربت‌هایی که در فصل تابستان می‌توان تهیه کرد تا از گرما‌زدگی جلوگیری کرده و عطش را رفع کند، شربت خاکشیر است. خاکشیر نه‌تنها می‌تواند به‌عنوان یک نوشیدنی گوارا استفاده شود بلکه خواص درمانی زیادی دارد که در موارد بسیاری مانند کاهش درجه حرارت بدن، تسکین سردرد و رفع بی‌حالی و سرگیجه ناشی از گرما مورداستفاده قرار می‌گیرد.

طرز تهیه
برای درست کردن شربت خاکشیر خوشمزه، مقداری خاکشیر را داخل یک ظرف خیس کرده تا خاک و رسوبات آن گرفته شود. سپس خاکشیر تمیز شده را به‌همراه آب و مقداری شکر و اندکی گلاب داخل لیوان یا پارچ موردنظرتان بریزید و هم بزنید تا به خوبی مخلوط شوند. کمی هم زعفران به آن اضافه کرده و با انداختن تعدادی یخ این شربت گوارا را بنوشید و نوش جان کنید.

شربت نعناع
شربت نعناع یکی از انواع شربت‌های ایرانی است که بیشتر در فصل تابستان تهیه می‌شود. این شربت خوشمزه به‌دلیل وجود نعناع از خاصیت خنک‌کنندگی بیشتری نسبت به شربت‌های دیگر برخوردار است و به همین دلیل افراد بسیاری از آن برای رفع عطش در فصل تابستان یا ماه مبارک رمضان استفاده می‌کنند.

طرز تهیه
در ابتدا آب را به‌همراه شکر داخل یک قابلمه مناسب می‌ریزیم و روی حرارت زیاد قرار می‌دهیم تا آب به جوش ‌آید. پس از اینکه آب به جوش آمد حرارت را کم می‌کنیم و اجازه می‌دهیم شکر به‌طور کامل در آب حل شود. سپس برگ‌های تازه نعناع را که از قبل شسته‌ایم به قابلمه اضافه می‌کنیم و می‌گذاریم با حرارت ملایم حدود ۱۰دقیقه بجوشد. پس از گذشت این زمان شربت ما رنگ می‌گیرد، حالا فقط باید کمی صبر کنیم که شربت به قوام برسد تا شکرک نزند. شربت بعد از اینکه خنک شد آماده استفاده است.

شربت سکنجبین
یکی دیگر از شربت‌های قدیمی ایرانی که جزو نوشیدنی‌های خوشمزه به‌حساب می‌آید و طرفداران بسیاری دارد، شربت سکنجبین است. این نوشیدنی گوارا خواص درمانی زیادی دارد و از گذشته تا به امروز برای رفع عطش در روزهای گرم سال استفاده می‌شود.

طرز تهیه
برای تهیه شربت سکنجبین ابتدا داخل قابلمه‌ای مناسب مقداری آب بریزید و آن را روی حرارت گاز قرار دهید تا آب به دمای جوش برسد. سپس شکر را به آب اضافه کنید و آن را هم بزنید تا شکر به خوبی در آب حل شود و قوام پیدا کند. در ادامه نعناع را درحالی‌که درون پارچه تمیز نازک یا توری قرار داده‌اید به‌مدت 15 یا 20دقیقه داخل شربت بگذارید و اجازه دهید تا به همراه شربت بجوشد و بعد آن را از درون قابلمه بیرون آورید. در نهایت زعفران دم‌کرده و سرکه سفید را به شربت اضافه کنید. بعد از اینکه شربت خنک شد آن را به مقدار دلخواه با آب خنک مخلوط کرده و نوش جان کنید.

شربت تخم‌شربتی
شربت تخم‌شربتی یکی دیگر از شربت‌های بسیار مفید و پرطرفدار ایرانی است که به‌ویژه در فصل گرما و ماه مبارک رمضان و در مهمانی‌های افطاری برای پذیرایی مهمان‌ها از آن استفاده می‌شود. این شربت نه‌تنها تشنگی را رفع می‌کند، خواص مفید بسیاری هم برای بدن انسان دارد که ازجمله آن‌ها می‌توان به کاهش دردهای معده و گوارش، لاغری و کاهش وزن، آرامش اعصاب و مفید بودن برای دهان و دندان، درمان فشارخون و پوست و مو اشاره کرد.

طرز تهیه
برای تهیه شربت تخم‌شربتی ابتدا تخم‌شربتی را در یک کاسه ریخته و روی آن آب می‌ریزیم و به‌مدت ۱۰دقیقه اجازه می‌دهیم تا تخم‌شربتی‌ها تمیز و لعاب‌دار شوند. سپس تخم‌شربتی را داخل یک پارچ می‌ریزیم و آب خنک به آن اضافه می‌کنیم. مقداری آبلیمو و شکر نیز در آن می‌ریزیم و خوب مواد شربت را مخلوط می‌کنیم تا شکر کاملا حل شده و شربت آماده مصرف شود.

شربت گلاب و زعفران
شربت گلاب و زعفران از دیگر نوشیدنی‌های سنتی ایرانی است که گلاب و زعفران موجود در آن شادی‌بخش است و می‌تواند به‌عنوان نوعی نوشیدنی خوش‌آب‌و‌رنگ برای پذیرایی از مهمان‌ها مورد‌استفاده قرار گیرد. این شربت برای تابستان بسیار مناسب است و به رفع عطش کمک می‌کند. مواد اصلی مورد‌استفاده در تهیه این شربت گلاب و زعفران هستند، ولی گاهی افراد با افزودن آبلیمو، هل و عرق بیدمشک به آن تنوع می‌بخشند.

طرز تهیه
شکر و آب را در قابلمه‌ای بریزید و روی حرارت متوسط قرار دهید. پس از اینکه شکر به‌خوبی حل شد و به جوش آمد، سپس حرارت را کم کنید تا شربت روی حرارت ملایم غلیظ شود. پس از اینکه شربت قوام آمد، زعفران و گلاب را اضافه کنید. حرارت را خاموش کرده و اجازه دهید تا خنک شود. بعد مقداری از شربت را با مخلوط کرده و کمی یخ در آن بیندازید و این شربت گوارا را نوش جان کنید.