چالش های ناشران استانی در نمایشگاه 33

حمیده پازوکی- خبرنگار

پس از 2سال وقفه ناشی از همه‎گیری کووید19در برگزاری نمایشگاه کتاب تهران، امروز (چهارشنبه21اردیبهشت) علاقه‎مندان‌ به کتاب می‎توانند دوباره در سی‌وسومین دوره آن شرکت کنند. همچون دوره‌های گذشته ناشران شهرستانی هم در کنار ناشران پایتخت در نمایشگاه حاضر شده‎اند تا کتاب‎هایشان را به نمایش بگذارند. با این حال افزایش هزینه‎های حضور نمایشگاه و مشکلات متعدد موجب شده است از میان انبوه ناشرانی که در استان‌های مختلف به‌کار نشر مشغولند، بسیاری در این نمایشگاه حضور نداشته باشند. نمایشگاه کتاب تهران شاید برای عموم مردم فقط محلی برای تهیه کتاب باشد، اما ناشران، نویسندگان و فعالان حوزه نشر در آن فرصتی طلایی برای شناخته‎شدن و ارتباط پیدا می‌کنند؛ فرصتی که دریغ شدن آن از ناشران برایشان تبعات بسیاری در پی دارد.

ضرورت تعامل با ناشران شهرستانی
فرهنگ ایلیا یکی از نشرهای معتبر رشت است که از دهه 80تاکنون به شکل تخصصی چاپ آثاری درباره فرهنگ و تاریخ گیلان را برعهده دارد. هرچند کتاب‎های عمومی هم در حوزه کاری این نشر جای ثابتی دارند. این نشر که در سال 1396غرفه و ناشر برتر نمایشگاه کتاب بود، امسال نخستین بار است که در این رویداد فرهنگی شرکت نمی‌کند. مدیر نشر فرهنگ ایلیا درباره دلایل حضور نداشتن در نمایشگاه کتاب امسال به همشهری می‌گوید: انتشارات ایلیا در نمایشگاه امسال حضور ندارد، تصمیم‎گیری برای برپایی نمایشگاه بسیار دیرهنگام انجام شد و به ما فرصت برنامه‌ریزی برای این کار را نداد. از سوی دیگر هزینه‎های حضور در نمایشگاه بسیار افزایش یافته است و برای ناشران شهرستانی به صرفه نیست.
هادی میرزانژاد موحد با اشاره به اینکه این نشر در بخش مجازی نمایشگاه حضور دارد درباره این امکان نمایشگاه کتاب می‌گوید: به‌نظر من بخش مجازی نمایشگاه کتاب، رقیب سایت‎های فروش کتاب و سایت‌های خود ناشران است. بهترین کاری که می‌توانست به ناشران کمک کند، برگزاری همان طرح‎های فروش فصلی کتاب بود که متأسفانه حذف شده است درحالی‌که رونق قابل توجهی به بازار کتاب داده بود.
وی با بیان اینکه از میان ناشران شهر رشت که می‌شناسد، کسی در نمایشگاه کتاب امسال شرکت نکرده است، می‎افزاید: شرکت نکردن در نمایشگاه کتاب برای ناشران ناخوشایند است، حضور در چنین فضایی برای ما زمینه ارتباط با نویسندگان، مخاطبان و دیگر ناشران را فراهم می‎کرد. با این حال مجموع شرایط ما را به سمتی برده است که نتوانیم در آن شرکت کنیم. مدیر نشر فرهنگ ایلیا ادامه می‎دهد: نمایشگاه باید به شکل فصلی و تخصصی برگزار شود. مثلا مهر برای نمایشگاه دانشگاهی مناسب و آغاز تابستان که دانش‌آموزان فراغت دارند برای نمایشگاه کتاب کودک و نوجوان فصل مناسبی است. به این شکل ‌فضای بیشتری هم در اختیار ناشران بخش‌‎های مختلف قرار می‌گیرد.
مشکل ناشران شهرستانی فقط هزینه‎های حضور در نمایشگاه نیست، ما به‌دلیل اینکه دفترمان در تهران قرار ندارد حتی امکان عضویت در اتحادیه ناشران را هم نداریم. در نهایت به‌نظر من بهتر است وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مشکلات ناشران خارج از تهران را از زبان خودشان بشنود و برای حل آنها قدم بردارد.

حضور در نمایشگاه امکانات می‎خواهد
انتشارات ترآوای اهواز 22سال سابقه کار دارد و در یک سال گذشته 65عنوان کتاب جدید منتشر کرده است. ترآوا عنوان‎های جالب توجهی را در سال‌های گذشته منتشر کرده است که از میان آنها می‎توان به تنها ترجمه فارسی «گنزا رَبّا» کتاب آسمانی صابئین مندایی و فرهنگ دوزبانه انگلیسی و فارسی سالمند اشاره کرد. ترآوا که 10دوره هم به‌عنوان ناشر نمونه خوزستان انتخاب شده بود، با وجود ثبت‌نام برای حضور در نمایشگاه در آخرین لحظات از این کار انصراف داد و در سی‎وسومین نمایشگاه کتاب تهران حضور ندارد.
مدیر نشر ترآوای اهواز با بیان اینکه وضعیت ناشران در شهرهای مختلف با هم تفاوت بسیاری دارد، درباره وضعیت ناشران شهرستانی به همشهری می‎گوید: انتشارات ما تجربه 15بار حضور در نمایشگاه کتاب را دارد، اما تجربه من نشان می‌دهد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دهه‎های گذشته به فکر ناشران شهرستانی نبوده است. مشکلات ما را نمی‌داند و هیچ‌گاه دست‌کم با نمایندگان ناشران استان‌ها دیدار یا جلسه‎ای برگزار نکرده است.
هادی مدرس‌نیا هم به هزینه‎های گزاف سفر به تهران برای حضور در نمایشگاه تهران برای ناشران شهرستانی اشاره می‎کند و می‌گوید: در نمایشگاه‌های کتابی که در دهه‎های گذشته برگزار شده، هیچگاه امکاناتی برای حمل‎ونقل کتاب و اسکان ناشران شهرستانی در اختیار آنان قرار داده نشده است. وی با بیان اینکه نمایشگاه کتاب نباید برای فروش کتاب باشد، می‌گوید: مثل همه جای دنیا نمایشگاه فقط باید برای معرفی کارهای جدید ناشران باشد نه اینکه به فروشگاه تبدیل شود.