هزاره کتابت

سارا کریمان  - روزنامه‌نگار

مبدا تاریخ را به ظهور و شروع نگارش می‌شناسند؛ پیش از آن بشر برای نشان‌ها و شمارش از اشکالی استفاده می‌کرد که دوره پیشانگارش خوانده می‌شود. نوشتن از همان خطوط موجزی که انسان بر الواح گلی می‌نگاشت تا به امروز، آمیخته‌ای از معانی و نشانه‌هاست. اگرچه ابتدا رفع الزام و امکان بود، دیری نپایید افسانه‌ها و اسطوره‌ها را در خود پروراند؛ انسان از همان نمونه‌های نخستین خوب دانست نقش و خط چگونه باید در تناسب و توازن باشد. با رشد و تسلط بشر بر نگارش در هر کدام از تمدن‌های باستانی گونه‌هایی از خط و نوشتار تکامل یافت. در چین، مصر و ایران کتاب‌آرایی یا طومارها و تک‌برگ‌ها به شاخه مهمی از هنر بدل شدند تا بدانجا که پادشاهان غالبا کارگاه‌هایی برای خلق آثار و کتب تاسیس می‌کردند. تولید نسخه‌ها و کتب فاخر در هر دوره از مهم‌ترین و ممتازترین فعالیت‌های حکومت‌ها بود. لذا سیر تحول کتابت و کتاب‌آرایی که خود مشتق از چندین هنر است بسیار حائزاهمیت است. علاوه‌بر شاهنامه و سایر منابع ادبی، کتابت قرآن از مهم‌ترین موضوعاتی بود که همواره مورد توجه هنرمندان ایرانی بوده است. وجوه قدسی و معنوی قرآن در کتابت، از ویژگی‌هایی متمایز‌کننده برخوردار است.
نمایشگاه هزار سال کتابت قرآن کریم مجموعه‌ای از آثاری است که طی قرون4 تا 14هجری قمری، با نشانه‌ها ومشخصه های هر دوره به نمایش درآمده است. کنار هم قرار گرفتن آثاری که هر کدام نمایندگی یک بازه زمانی و مکتب هنری را نشان می‌دهند، بسیار تماشایی است. آثار به نمایش درآمده متعلق به گنجینه موزه «خط و کتابت میرعماد» در مجموعه فرهنگی- تاریخی سعدآباد است و از آثار شاخص مجموعه به‌نمایش درآمده می‌توان به قطعات خط‌کوفی مربوط به قرن چهارم و همچنین قطعاتی با رقم یاقوت مستعصمی، میرعلی هروی، میرعماد حسنی و احمد نیریزی اشاره کرد.
قطعه خط تصویر نیز مربوط به استاد شاملو از استادان دوره قاجار است که با الهام از خطوط کوفی اولیه نگاشته شده است.