جهان‌نما
ویرانی تمام پل‌ها بین مسکو و برلین
جنگ اوکراین باعث شده آلمان سیاست حفظ روابط تاریخی خود با روسیه را کنار بگذارد و به فکر افزایش قدرت دفاعی‌اش باشد
آلمان، به‌صورت تاریخی، به‌خصوص در دهه‌های اخیر، یکی از طرفداران تأثیرگذار و اصلی حفظ رابطه غرب با روسیه بوده است. این رویکرد تاریخی اما، بعد از تهاجم روسیه به اوکراین، چنان طی چند هفته از بین رفته است که سیاستمداران آلمانی صراحتا به اشتباه خود برای در پیش گرفتن چنین رویکردی اعتراف می‌کنند.
به گزارش بی‌بی‌سی، آلمان، در سال‌هایی حامی تجارت و گفت‌و‌گو با روسیه بوده است که متحدان غربی این کشور، عملا شمشیر را برای روسیه از رو بسته بودند. اما حالا کار به جایی رسیده که والتر اشتاینمایر، رئیس‌جمهور آلمان، به‌خاطر این سیاست‌ها از مردم عذرخواهی کرده است.
در آلمان، این تغییر رویکرد را شروع دوران تازه‌ای می‌دانند که اولاف شولتز، صدراعظم تازه‌کار آلمان در سخنرانی معروف خود در پارلمان این کشور بعد از حمله روسیه به اوکراین، آن را «نقطه عطف» خوانده است. مشخصه‌های دوران تازه، تسهیل در قوانین صادرات اسلحه به کشورهای خارجی، تقویت هزینه‌های بخش دفاعی و پایان واردات انرژی از روسیه است. نماد تصمیم‌های آلمان در این دوران تازه هم، تعلیق پروژه جنجالی و حیاتی نورد استریم2 است که کار ساختش به اتمام رسیده و قرار بود گاز روسیه را به آلمان برساند. رساندن بودجه بخش دفاعی به 2درصد تولید ناخالص داخلی هم گام بسیار بلندی است که دولت‌های پیشین آلمان سال‌ها در مقابل آن مقاومت می‌کردند.
این اقدامات، از سوی ائتلافی به رهبری حزبی چپ‌گرا که تا همین 2 ماه پیش اعتقاد داشت آلمان باید سنت‌های تاریخی حفظ رابطه با روسیه را ارج بنهد، نقطه عطف مهمی در سیاست خارجی این کشور به شمار می‌رود. به‌خصوص که سیاست‌های قدیمی این کشور در اموری مانند صادرات تسلیحات و افزایش چشمگیر هزینه‌کرد نظامی را شامل می‌شود.
آلمانی‌ها از جنگ جهانی دوم به بعد، به‌خاطر جنایت‌های جنگی که نازی‌ها در حق روس‌ها کرده بودند، احساس گناه می‌کردند و معتقد بودند که باید روابطشان را با این کشور بر مبنای صلح و تعامل بنا نهند. از نظر سیاستمداران آلمانی، این کار بخشی از وظیفه اخلاقی آنها به شمار می‌رفت. آنها معتقدند اتفاق‌های بزرگی مانند اتحاد 2 آلمان‌شرقی و غربی و همینطور تامین انرژی آلمان، به‌واسطه همین روابط مبتنی بر احترام متقابل با روسیه حاصل شده است.
پایبندی و تعهد آنها به این رویکرد، به‌خصوص در سال‌های اخیر که تنش بین روسیه و طرف‌های غربی به‌شدت افزایش یافته، چنان بالا بود که با انتقادهای آشکار متحدان آلمان مواجه می‌شد. دوران طولانی‌مدت صدراعظمی آنگلا مرکل و مشخصا سال‌های پایانی آن، شاهد انتقادهای صریح متحدان آلمان ازجمله آمریکا بود. برای آمریکا و دیگر کشورهای متحد آلمان که رویکرد متفاوتی نسبت به مسکو داشتند، تأکید دولت مرکل بر تجارت و حفظ روابط سیاسی با روسیه، غیرقابل‌درک بود و چند رئیس‌جمهور آمریکا، به‌شدت از این رویکرد انتقاد کرده بودند. در این میان، پروژه خط لوله گاز نورد استریم 2با انتقادهای دولت‌های فعلی و پیشین آمریکا مواجه بود اما مرکل در برابر هرگونه انتقاد، مقاومت می‌کرد.
پروژه نورد استریم، پیش از دوران مرکل و در انتهای دوران صدراعظمی گرهارد شرودر به سرانجام رسید. این پروژه، گاز روسیه را از طریق لوله از کف دریای بالتیک به آلمان می‌رساند. نورد استریم 2فاز دوم این پروژه است. موافقان این طرح در دولت‌های پیشین آلمان می‌گفتند که این خط لوله، منبعی نسبتا ارزان و مطمئن برای تامین انرژی در آلمان است. آنها در واقع اعتقاد داشتند که با درگیر کردن روسیه با تجارت، می‌توانند رابطه‌ای مطمئن با این کشور ایجاد کنند. مرکل تا آنجا در حفظ کانال ارتباطی غرب با روسیه پافشاری داشت که بعد از حمله روسیه به جنوب اوکراین و ضمیمه کردن شبه جزیره کریمه، ضمن حمایت از تحریم‌های اقتصادی محدود غرب علیه روسیه، اجازه نداد رابطه با این کشور به یکباره از دست برود و تعامل با مسکو را همچنان زنده نگه داشت. آلمان، پیش از آن، در سال 2008هم همراه با فرانسه، جلوی برنامه اقدام عضویت گرجستان در ناتو را گرفته و هشدار داده بود که روسیه این اقدام ناتو را تهدید حیاتی قلمداد خواهد کرد.
حالا این رفتارهای گذشته، که در آن دوران در منطق دولت‌های پیشین قابل دفاع به‌نظر می‌رسید، دستمایه انتقادهای بسیار تند علیه مرکل و حتی شرودر شده است.
نه تنها سیاستمداران، که عملا مردم هم احساسات پیشین خود نسبت به روسیه را از دست داده‌اند. به گزارش دویچه وله، در یک نظرسنجی که اخیرا انجام شده، 55درصد مردم گفته‌اند که برلین باید سلاح‌های سنگین، ازجمله تانک وجنگنده به اوکراین بدهد تا در جنگ علیه روسیه از آنها استفاده کند.
احساسات، البته تماما ضدروسی نیست؛ در هفته‌های اخیر، 2 راهپیمایی در آلمان در حمایت از روسیه، بسیاری را شوکه کرده است. صدها نفر در شهرهایی مانند فرانکفورت و هانوفر به خیابان‌ها آمده‌اند و علیه آنچه تبعیض علیه جمعیت روس زبان آلمان می‌خوانند اعتراض کرده‌اند. برگزارکنندگان گفته‌اند که مردم آلمان، زندگی را در هفته‌های اخیر علیه اقلیت روس‌زبانی که در آلمان زندگی می‌کنند تنگ کرده‌اند. این راهپیمایی‌ها البته از سوی ناظران سیاسی به‌عنوان حرکتی در حمایت از روسیه در حمله به اوکراین تفسیر شده است. روزنامه بیلد در یک گزارش جنجالی، درباره راهپیمایی مشابه در برلین از واژه «رژه شرم» استفاده کرده بود.
نزدیک به 1.2میلیون روس‌زبان در آلمان زندگی می‌کنند. در هفته‌های اخیر چند مدرسه و مکان فرهنگی متعلق به آنها، در شهرهای مختلف مورد حمله خرابکارانه قرار گرفته است.
