جای خالی برندها در نمایشگاه ملی اسباب‌بازی

سعیده بقایی- پژوهشگر بازی و خانواده

نمایشگاه ملی اسباب‌بازی را می‌شود جدی‌ترین رویداد در حوزه بازی و اسباب‌بازی در ایران دانست. اما این نمایشگاه امسال در حالی برگزار شد که حضور کم‌رنگ شرکت‌های تولید اسباب‌بازی به چشم می‌آمد. برندهای معروفی در دنیای اسباب‌بازی و بازی‌های فکری هستند که امسال خبری از آنها نبود. وقتی وارد نمایشگاه شدم، سمت راستم غرفه بزرگی پر از میز و صندلی بود که بچه‌ها در آنجا مشغول بازی و کاردستی بودند. در گوشه دیگر نمایشگاه هم غرفه بزرگی بود که استقبال بسیار خوبی داشت و بچه‌ها مشغول ساخت‌وساز با محصولات گلی بودند.
 بخش میانی نمایشگاه با یکی دو ابربازی‌ چوبی شروع می‌شد تا مخاطبان بتوانند آن بازی‌ها را در مقیاس بزرگ تجربه کنند. هرچه قدم می‌زدم، جای خالی غرفه‌هایی را می‌دیدم که سال98 دیده بودم. از آن همه تراکم خبری نبود.
امسال هر غرفه فروش هم داشت و به‌نظرم همین نقطه تمایز نمایشگاه امسال با وضعیت فروش در گذشته‌ای بود که تمام محصولات در جای دیگر به فروش می‌رسید. امسال احساس آرامش در خرید وجود داشت و چند نکته دلیل این اتفاق به‌نظرم آمد: یکی اینکه در مقایسه با گذشته، محصولات و افراد در محیط گسترده‌تری توزیع می‌شدند، دیگر اینکه حضور مشارکت‌کننده‌ها کمتر بود و محصولات عرضه‌شده در نمایشگاه بسیار کمتر به‌نظر می‌آمد،  دیگر اینکه تنوع زیادی در محصولات وجود نداشت و به‌علاوه پیش می‌آمد که یک محصول در دو، سه غرفه دیده شود. این موضوع شبیه این است که چند مغازه اسباب‌بازی در کنار هم وجود داشته باشد و شما مختار باشید از هر کدام که می‌خواهید، خرید کنید. پس تجمع از روی یک غرفه برداشته می‌شود. نکته مهم دیگر در این آرامش و خلوتی خرید، قیمت‌های عجیب و گزاف بود! با اینکه امسال تخفیف‌های خوبی از سوی غرفه‌داران وجود داشت، هزینه‌کردن سخت بود. هم قیمت‌ها بالا بود و هم بعضی از غرفه‌ها منصفانه قیمت‌گذاری نمی‌کردند. به‌طور میانگین هم هزینه خرید یک اسباب‌بازی یا بازی فکری جدی، چیزی حدود 400، 300هزار تومان هزینه روی دوش خانواده می‌گذاشت. در این شرایط طبیعی است خانواده‌ها دست‌خالی‌تر از گذشته از نمایشگاه برگردند. یکی از بازدیدکنندگان می‌گفت: «تولیدات کانون پرورش فکری فقط چند بازی بوده است؛ ولی چون قیمت‌های بهتری دارد، در نهایت کیسه‌های کانون را هم بیشتر در دست مخاطبان می‌دیدم.»
از نمایشگاه بیرون می‌روم و یادم می‌آید سال98 گزارش بازدید از نمایشگاه چندین برابر این یادداشت محتوا داشت و الان افسوس می‌خورم آنچه دیدم با آنچه از صنعت اسباب‌بازی ایران انتظار داشتم، همخوانی ندارد. به امید آنکه در سال آینده تیتر بزنیم: «جای سوزن‌انداختن نبود».